Tomasz Łychowski

Tomasz Łychowski
	; Zdjęcie portretowe
Data i miejsce urodzenia	26 września 1934 ; Huambo, Angola
Narodowość	polska, niemiecka
Język	polski, niemiecki, portugalski
Dziedzina sztuki	literatura, malarstwo
Epoka	współczesność
	Ważne dzieła
	„Mój Parnas”, tłumaczenia poezji Ryszarda Krynickiego, Julii Hartwig, Ewy Lipskiej i Karola Wojtyły, „The Functional-Notional and Cognitive Approach”
	Nagrody
	Nagroda Literacka Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Medal Prymasa Polski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tomasz Łychowski (ur. 26 września 1934 w Nova Lisboa w Angoli) – polski i brazylijski poeta, pisarz, malarz, działacz polonijny.

Życiorys

Urodził się w polsko-niemieckiej rodzinie Tadeusza (1898–1950), pochodzącego z Kijowa i Gertrudy z domu Seefeld – Niemki z Chorinchen. Rodzina Tomasza Łychowskiego osiedliła się w Angoli, skąd w 1938 roku powrócili do Polski^[1]. Podczas wojny rodzice Łychowskiego włączyli się w działalność konspiracyjną (Tadeusz Łychowski był członkiem sieci wywiadowczej „Stragan”, do której należał też Ludwik Kalkstein), za co cała rodzina została osadzona na Pawiaku^[2]. Lata powojenne (1945–1948) Łychowscy spędzili w Niemczech, skąd wyemigrowali do Brazylii w 1949. Tam Tomasz Łychowski ukończył studia anglistyczne w filii brytyjskiej uczelni Cambridge (studia w języku angielskim) oraz dydaktykę na Katolickim Uniwersytecie w Rio de Janeiro.

Ze względu na swoje pochodzenie i podróże, biegle włada językami: polskim, portugalskim, niemieckim i angielskim.

Nauczał języka angielskiego w wielu placówkach edukacyjnych, w tym w Instytucie Kultury Angielskiej (Sociedade Brasileira de Cultura Inglesa), Centrum Kultury Angielsko-Amerykańskiej (CCAA), szkołach stanowych i Colégio Pedro II (szkoła federalna założona przez cesarza Pedro II). W latach 1973–77 był sekretarzem lokalnym Uniwersytetu Cambridge w Rio de Janeiro^[3]. Dodatkowo pracował jako specjalista z zakresu opracowywania programów szkolnych w Sekretariacie Stanowym do Spraw Nauczania, w związku z czym w latach 1987-1992 był odpowiedzialny za nauczanie religii w szkołach stanowych w Rio^[4].

Współpracował z czasopismem „Aproximaćões” („Zbliżenia”), wydawanym przez prof. Henryka Siewierskiego^[5]. Pisał też artykuły do pism polonijnych, takich jak „Lud” (Kurytyba), czy „Głos Polski” (Buenos Aires, Argentyna) oraz „Projeções” i „Polonicus” wydawane przez ks. Rektora Zdzisława Malczewskiego^[2]. Przez 30 lat pełnił również różne funkcje w zarządzie Towarzystwa Dobroczynnego Polonia w Rio de Janeiro (Polonia Sociedade Beneficente RJ). Dwukrotnie był wybrany prezesem tego towarzystwa (1978-1979 i 2019-2020). W 1953 r. był jednym z założycieli i pierwszym prezesem Koła Młodzieży Polskiej Świetliki w Rio de Janeiro^[6]. Przez jakiś czas był prezesem sekcji lokalnej BRASPOLU w Rio de Janeiro^[3].

Jego pasjami są poezja i malarstwo, które widać także w jego działalności tłumaczeniowej. Tomasz Łychowski jest tłumaczem wierszy Julii Hartwig, Ryszarda Krynickiego i Ewy Lipskiej^[7], które przełożył dla czasopisma wydawanego przez Brazylijską Akademię Literatury, a także wybranych wierszy Karola Wojtyły^[8], które przetłumaczył dla pisma „Polonicus”.

Jego wiersze były publikowane w ramach wydawanego w Rzeszowie od 1991 roku czasopisma „FRAZA”^[9], a także w „Pamiętniku Literackim”^[10] wydawanym przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

W 2021 roku ma się ukazać esej dotyczący jego poezji autorstwa Henryka Siewierskiego (w ramach publikacji UJ)^{[potrzebny przypis]}.

22 lutego 2014 r. otrzymał Medal Prymasa Polski z rąk rektora Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii – dr Zdzisława Malczewskiego – za aktywne działania polonijne i „zasługi dla Kościoła i narodu”^[11].

Mój Parnas (wydany na powielaczu, 1956),
Glimpses/Vislumbres (angielsko-portugalski, 1996),
Voices/Vozes (angielsko-portugalski, 1998),
Brisas/Powiewy (portugalsko-polski, 2000),
Graniczne progi/Limiares de fronteira/Thresholds (polsko-portugalsko-angielski, 2004),
Encontros/Spotkania (portugalsko-polski, 2006),
Skrzydła/Asas (polsko-portugalski 2008),
Recomeço (2014),
Spojrzenia (2016),
Brama – O portão (polsko-portugalski, 2020).