Szymanowo (powiat rawicki)
Szymanowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Rawicz.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-900[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PRA |
| SIMC |
0375935 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu rawickiego  | |
Położenie na mapie gminy Rawicz  | |
 51°36′20″N 16°53′30″E/51,605556 16,891667[1]
| |
Historia
edytujWieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie z 1407 jako Simonowo, Szimanowo, 1412 Symanowo, 1427 Schymanowo, 1429 Schymunowo, 1445 Schimvnowo, 1487 Szymunowo, 1490 Schymanowycze, 1497 Simonow, Sunynowo, 1523 Symonow[4].
Okolice wsi były jednak zasiedlone wcześniej niż zachowane historyczne zapisy. Na wydmach w promieniu ok. 1 km wokół wsi znaleziono ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego z X-XII wieku oraz fragmenty naczyń z okresu od X do połowy XIII wieku[4].
Wieś była własnością szlachecką należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej z rodu Osieckich, Chojeńskich, Sierakowskich, Szurkowskich, Górków. W 1434 miejscowość należała do powiatu kościańskiego Korony Królestwa Polskiego. W 1510 należała do parafii Łaszczyn[4].
Pierwszy raz miejscowość odnotowano w 1407 w dokumencie lokacji miasta Sarnowa na prawie magdeburskim gdzie wymienione zostały m.in. nadane miastu role i bory w kierunku Szymanowa. W latach 1419–1429 jako właściciel we wsi odnotowany został Tyfan Osiecki z Szymanowa, a w latach 1419–1434 jego brat Mikołaj Osiecki. W 1436 woźny sądu ziemskiego zapowiedział wszystkie należące do Jerzego Chojeńskiego pożytki ze wsi Sierakowo, Szymanowo oraz Chojno. W 1447 Anna żona Janoty z Łabiszyc koło Żmigrodu, dziedzica w Sierakowie, sprzedała za 100 grzywien Jadwidze żonie Imbrama z Łabiszyc całe swoje części przypadłe jej w spadku z działów w Sierakowie, Ostrobotkach i Szymanowie. W 1522 Katarzyna Karszewska sprzedała Stanisławowi z Tomic kasztelanowi międzyrzeckiemu swoją część w Konarzewie i Szymanowie za 65 grzywien. W drugiej połowie XVI wieku właścicielem we wsi był kasztelan międzyrzecki Andrzej Górka herbu Łodzia syn Andrzeja. W 1491 Andrzej i Piotr Błożejewscy wraz z siostrami Esterą i Jadwigą dali biskupowi poznańskiemu Urielowi z Górki części w Sierakowie i Szymanowie, a w zamian otrzymali 1/3 Chojna oraz 600 grzywien[4].
W 1497 król polski Jan Olbracht nadał staroście wschowskiemu Piotrowi Górskiemu prawo do części wsi Szymanowo należących wcześniej do Jana oraz Mikołaja Osieckich, którzy nie dopełnili obowiązku udziału w pospolitym ruszeniu. Tego samego roku król ten nadał, stolnikowi krakowskiemu i skarbnikowi królewicza Zygmunta, Krzysztofowi Szydłowieckiemu prawo do części wsi Szymanowo należącej do trzech ziemian, którzy nie dopełnili obowiązku udziału w pospolitym ruszeniu. Nadanie to finalnie nie zostało zrealizowane. W 1498 Mikołaj Osiecki z Osieka, Jan Januszewski, Katarzyna Karczewska i Małgorzata Szymanowska z dóbr po ojcu, tj. z części wsi Szymanowo, Sierakowo i Konarzewo, wysłali w swoim zastępstwie na wyprawę wojenną przeciw Turcji w czasie wojny polsko-tureckiej swojego domownika w poczcie rycerskim szlachcica Mikołaja Szurkowskiego[4].
Wieś odnotowano w opisie granicy Śląska oraz Wielkopolski między Szymanowem lezącym w Koronie Królestwa Polskiego, a Korzeńskiem leżącym na Śląsku. Granica ta zaczynała się w miejscu, gdzie kończyła się granica Sierakowa leżącego w Wielkopolsce i Laskowa na Śląsku. Ustalono, że kopiec graniczny należy umieścić pośrodku ujazdów dokonanych przez obie strony. Wymieniono również kopiec narożny wsi Szymanowo i Stwolno oraz Korzeńsko. W 1602 odnotowane zostało miejsce zwane Strzelny Kąt, które prawdopodobnie było strzelnicą, leżące pomiędzy Sarnową, a Szymanowem[4].
Miejscowość odnotowują także historyczne rejesty podatkowe. W 1510 w Szymanowie odnotowano 16 łanów osiadłych, 5 łanów opuszczonych, nieuprawianych, 2 łany sołtysie. W 1563 we wsi miał miejsce pobór od 16,5 łana osiadłego, dwóch komorników oraz od 2 osób warzących piwo. W 1566 pobrano podatki od 15 łanów osiadłych, karczmy, w której warzyło się piwo, od 8 zagrodników. W 1581 odnotowano pobór od 15 łanów osiadłych, 13 zagrodników oraz od 7 komorników. W latach 1582–1583 miał miejsce pobór podatkowy od 15 łanów, a jego płatnikiem był Andrzej Górka kasztelan międzychodzki[4].
Wieś pod nazwą Simunowo odnotowano w 1581. Położona była w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[5].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Szymanowo należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[6]. Szymanowo należało do okręgu sarnowskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Sierakowo, którego właścicielem był wówczas (1846) von Motz[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Szymanowo liczyło 628 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 88 dymów (domostw)[6].
Według obowiązującego w latach 1975–1998 podziału administracyjnego Polski miejscowość należała do województwa leszczyńskiego.
Z Szymanowa pochodzi polski żużlowiec Florian Kapała[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136494
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1277 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Sołectwa Gminy Rawicz. BIP Gminy Rawicz. [dostęp 2011-04-24].
- ↑ a b c d e f g Jurek 2005 ↓, s. 866–869.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 75.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 228.
- ↑ KAPAŁA Florian. hg.pl. [dostęp 2015-10-09]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zesz. 2, hasło „Szymanowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 866–869.