Stanisław Zbigniew Franczak

Stanisław Zbigniew Franczak (ur. 10 stycznia 1920 w Luborzycy pod Krakowem, zm. 11 września 1944) – podporucznik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kawaler Virtuti Militari.

Stanisław Franczak

podporucznik pilot
Data i miejsce urodzenia	10 stycznia 1920 Luborzyca
Data śmierci	11 września 1944
Przebieg służby
Siły zbrojne	Polskie Siły Zbrojne
Formacja	RAF
Jednostki	304 dywizjon bombowy 1586 eskadra do zadań specjalnych
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Stanisław Franczak

Odznaczenia nadane Stanisławowi Franczakowi

Życiorys

Był dzieckiem nauczycieli, Stanisława i Katarzyny Heleny. W 1939 roku ukończył Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie. Interesował się lotnictwem od wczesnych lat. Należał do wileńskiego aeroklubu. W latach 1937–1939 brał udział w kursach szybowcowych w Ustjanowej, przed samą wojną już latał na samolotach silnikowych. Po wybuchu wojny wraz ze starszym bratem Henrykiem przedostał się do Francji a potem do Wielkiej Brytanii.

W Szkocji ukończył skrócony Kurs Polskiej Szkoły Podchorążych. Awansował na podporucznika i otrzymał numer identyfikacyjny polskiego oficera P-2649. Latał w dywizjonie 304 jako pierwszy pilot w stopniu angielskim Pilot Officer. Zgłosił się ochotniczo do 1586 eskadry do zadań specjalnych, która latała z Włoch do powstańczej Warszawy. Odbył kilka lotów nad Warszawą. Były to nocne loty z Brindisi do Warszawy. Odległość tych miejsc wynosiła 1500 km, a powrót odbywał się za dnia pod obstrzałem niemieckich myśliwców. 10 września 1944 roku startowało wieczorem 20 samolotów – pięć polskich, cztery brytyjskie, i jedenaście południowoafrykańskich. Pięć samolotów zostało strąconych, w tym Liberator pilotowany przez podporucznika Stanisława Franczaka. Stało się to nad miastem Senta w Jugosławii. Czterech członków załogi uratowało się wyskakując na spadochronach. Stanisław Franczak zginął wraz z dwoma członkami załogi: Mieczysławem Foczpaniakiem, F/O (Flying Officer) – porucznikiem i Jerzym Truszkowskim F/Sgt. Spoczęli na cmentarzu wojskowym w Belgradzie (działka nr 8 – 10, rząd E)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 10333 (pośmiertnie)
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie
• Polowa Odznaka Pilota

Bibliografia

• Materiały uzyskane od Pani Teresy Gajewskiej, siostry Stanisława Franczaka.
• Do Wolnej Polski nam Powrócić daj, praca zbiorowa, Fundacja Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Warszawa 2004, s. 49-51.
• Olgierd Cumft i Hubert Kazimierz Kujawa, Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989, wyd. I, ISBN 83-11-07329-5, s. 260.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012, s. 181. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.