Sańći

wieś w środkowych Indiach, w stanie Madhja Pradeś, na wyż. Dekan

Sańći (hindi: सांची trl. Sãći, Sanći, ang. Sanchi), miejscowość w Indiach w stanie Madhya Pradesh. Słynie z zespołu architektektury buddyjskiej, w skład którego wchodzą trzy stupy, ruiny świątyń i klasztorów. Najbardziej znana jest stupa nr 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w III w. p.n.e.[2] za panowania Aśoki Wielkiego[3], ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane wedika, zakreślające obszar świętej wędrówki – pradakszina. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – torana – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia Buddy. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii, a jedynie jego emblematy: drzewo bodhi, odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini Lakszmi, małżonki Wisznu. Najbardziej znaną rzeźbą tej bramy jest Jakszi z drzewem (sanskr. śalabhańdźika lub wrykszaka) Jest to postać kobieca przedstawiająca nimfę drzew[2], wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii Satawahanów. Napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w XIV wieku. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w 1818. W latach 1912–1919 odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez Johna Marshalla. W 1989 została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO[2].

Sańći
सांची
ilustracja
Państwo

 Indie

Stan

Madhya Pradesh

Kod pocztowy

464661

Położenie na mapie Madhya Pradeshu
Mapa konturowa Madhya Pradeshu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sańći”
Położenie na mapie Indii
Mapa konturowa Indii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Sańći”
23°28′50,5200″N 77°44′10,6800″E/23,480700 77,736300
Zabytki buddyjskie w Sańći[1][a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Wielka Stupa W Sańći
Państwo

 Indie

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, II, III, IV, VI

Numer ref.

524

Region[b]

Azja i Pacyfik

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1989
na 13. sesji

23°28′46,14″N 77°44′22,72″E/23,479483 77,739644
Wielka Stupa w Sańći – schemat

Bardzo dobrze zachowana jest również stupa nr 3, zbudowana ok. I w. n.e. Stupa ta pozbawiona jest ogrodzenia wedika i posiada tylko jedną, główną bramę. Głowice jej filarów zdobią wyobrażenia skrzatów gana.

Najskromniejsza i prawdopodobnie najstarsza jest stupa nr 2.

Przypisy

edytuj
  1. Indie. Polski Komitet ds Unesco. [dostęp 2019-12-18].
  2. a b c Najsłynniejsze miejsca i budowle świata, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 2006, s. 335, ISBN 83-7184-480-8.
  3. Ilustrowana Księga Świata – Skarby Świata – Azja. Bielsko-Biała: Pascal, 2002, s. 31. ISBN 83-7304-020-X.

Linki zewnętrzne

edytuj