Słowik szary

Słowik szary
	Luscinia luscinia
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	muchołówkowate
Podrodzina	kląskawki
Rodzaj	Luscinia
Gatunek	słowik szary
Synonimy
	Motacilla Luscinia Linnaeus, 1758; Erithacus luscinia (Linnaeus, 1758);
	Motacilla Luscinia Linnaeus, 1758; Erithacus luscinia (Linnaeus, 1758);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Słowik szary^[6], bekwarek (Luscinia luscinia) – gatunek małego ptaka śpiewającego z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). Ptaki z tej grupy są najznakomitszymi śpiewakami. Śpiew ich jest donośny, niezwykle urozmaicony, o dużej skali tonów. Słowik przylatuje na tereny Polski w kwietniu-maju, a odlatuje do Afryki w sierpniu-wrześniu.

Występowanie

Zamieszkuje południową część Półwyspu Skandynawskiego, Europę wschodnią i część środkowej z zachodnią granicą zasięgu na łuku Karpat, linii Odry i dolnej Łaby, oraz zachodnią Syberię po górny bieg rzeki Jenisej i północny Kazachstan^[3]. Izolowana populacja na Kaukazie^[3]. Zimuje w południowo-wschodniej Afryce. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[7].

W Polsce to średnio liczny ptak lęgowy^[8]. Przez kraj przebiega zachodnia linia zasięgu tego gatunku^[9]. W latach 2013–2018 liczebność słowika szarego szacowano na 121–170 tysięcy par lęgowych^[10] i od początku wieku wykazuje ona umiarkowaną tendencję spadkową^[9]. Najliczniej gnieździ się w północno-wschodniej części kraju, nielicznie w części Pomorza, w Wielkopolsce czy na Śląsku^[9].

Morfologia

Wygląd: Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Rdzawobrązowy z oliwkowym odcieniem, spód jaśniejszy, na piersi ciemne plamki. Osobniki młodociane odróżnia jedynie długość lotek pierwszorzędowych skrzydła.
Wymiary średnie

długość ciała ok. 16–18 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 24–26 cm
masa ciała ok. 20–35 g

Ekologia i zachowanie

Jaja z kolekcji muzealnej

śpiew słowika szarego

Biotop: Obrzeża wilgotnych lasów liściastych, parków, zarośli nadrzecznych i innych wilgotnych zadrzewień.
Gniazdo: Najczęściej nad ziemią lub w niskim krzewie, zbudowane z traw, zbutwiałych liści, łodyżek o skąpym wysłaniu z korzeni i traw.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju 3–4 jaja, o zmiennym zabarwieniu, od cielistego po oliwkowe, z czerwonymi plamkami.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres 12–14 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 12 dniach.
Pożywienie: Odżywia się przede wszystkim bezkręgowcami, a dietę uzupełnia owocami i nasionami. Szukając pożywienia, podskakuje i rozgarnia ściółkę.

Status i ochrona

IUCN uznaje słowika szarego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 12–22 miliony dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[5].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[11]. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)^[12].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Luscinia luscinia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Collar, N.: Thrush Nightingale (Luscinia luscinia). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-25].
↑ ^a ^b ^c Thrush Nightingale (Luscinia luscinia). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
↑ D. Lepage: Thrush Nightingale Luscinia luscinia. [w:] Avibase - The World Bird Database [on-line]. [dostęp 2021-02-05]. (ang.).
↑ ^a ^b Luscinia luscinia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-05].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-05]. (ang.).
↑ T. Chodkiewicz i inni. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012. „Ornis Polonica”. 56, s. 149–189, 2015.
↑ ^a ^b ^c PrzemysławP. Chylarecki PrzemysławP. i inni, Trendy liczebności ptaków w Polsce, Warszawa: GIOŚ, 2018, ISBN 978-83-950881-0-0 .
↑ Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
↑ Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.

Bibliografia

Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Multico, 2007, s. 213. ISBN 978-83-7073-474-9.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Luscinia luscinia (Słowik szary). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 300–303. ISBN 83-86564-43-1.
Próbki śpiewu słowika szarego na stronie ptakolub.gsi.pl. [dostęp 2008-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-24)].

[itis-1] Luscinia luscinia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Collar, N.: Thrush Nightingale (Luscinia luscinia). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-25].

[ibc-3] Thrush Nightingale (Luscinia luscinia). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).

[avibase-4] D. Lepage: Thrush Nightingale Luscinia luscinia. [w:] Avibase - The World Bird Database [on-line]. [dostęp 2021-02-05]. (ang.).

[iucn-5] Luscinia luscinia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-6] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-05].

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-05]. (ang.).

[ocena2015-8] T. Chodkiewicz i inni. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012. „Ornis Polonica”. 56, s. 149–189, 2015.

[trendy2018-9] PrzemysławP. Chylarecki PrzemysławP. i inni, Trendy liczebności ptaków w Polsce, Warszawa: GIOŚ, 2018, ISBN 978-83-950881-0-0 .

[biuletyn2019-10] Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L.. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013–2018: stan, zmiany, zagrożenia. „Biuletyn Monitoringu Przyrody”. 20, s. 1–80, 2019.

[11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[clpp-12] Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020.

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]