Rzeka roztokowa

Rzeka roztokowa – typ rzeki, której koryta rozdzielone są licznymi wyspami lub raczej odsypami korytowymi i mieliznami. Rzeki roztokowe mogą być zdominowane przez osady piaszczyste lub żwirowe (najczęściej na terenach górskich). W porównaniu z rzekami meandrującymi szerokość łożyska rzek roztokowych jest zazwyczaj bardzo duża, a głębokość względnie niewielka. Dla przykładu szerokość Brahmaputry dochodzi do 20 km, szerokość poszczególnych jej koryt sięga kilku kilometrów, zaś jej głębokość nie przekracza 50 metrów^[1]. Łachy korytowe mogą być porośnięte roślinnością, często stanowiąc dogodne miejsce życia dla ptaków.

W Polsce wśród rzek roztokowych dominują rzeki piaskodenne^[2]. Charakter rzeki roztokowej ma na przykład Wisła na odcinkach powyżej Płocka. Pierwotnie była rzeką meandrującą, jednak częste powodzie w okresie małej epoki lodowej w XVI – XVIII wieku ukształtowały jej roztokowy charakter^[3]. Łachy korytowe można obserwować na Bugu lub Narwi.

Przykłady na świecie to m.in. Tagliamento w północno-wschodnich Włoszech czy Chitina River w południowej Alasce.

Bezpośrednie warunki rozwoju rzek roztokowych są w dalszym ciągu przedmiotem dyskusji. Wymienia się takie czynniki, jak duża w porównaniu z rzekami meandrującymi dostawa transportowanego osadu, znaczne nachylenie profilu rzeki, nagłe i częste zmiany przepływu (powodzie), podatne na erozję brzegi i płytko zalegające podłoże skalne^[4].

Przypisy

↑ James L.J.L. Best James L.J.L. i inni, Three-dimensional sedimentary architecture of a large, mid-channel sand braid-bar, Jamuna river, Bangladesh, „J. of Sedimentary Research”, lipiec 2003 (ang.).
↑ TomaszT. Falkowski TomaszT., MarcinM. Górka MarcinM., Struktury sedymentacyjne współczesnych osadów rzecznych i ich przydatność w projektach zagospodarowania dolin na Niżu Polskim, „Nauka Przyr. Technol.”, 3, 3, 81, 2009 [dostęp 2010-04-03] .
↑ Tockner, K., Uehlinger, U., Robinson, C.T., Rivers of Europe. Elsevier Science & Technology, 2009 [dostęp 10:00 03.04.2010]
↑ J.S.J.S. Bridge J.S.J.S., Rivers and floodplains: forms, processes, and sedimentary record, Wiley-Blackwell, 2007 (ang.).

[1] James L.J.L. Best James L.J.L. i inni, Three-dimensional sedimentary architecture of a large, mid-channel sand braid-bar, Jamuna river, Bangladesh, „J. of Sedimentary Research”, lipiec 2003 (ang.).

[2] TomaszT. Falkowski TomaszT., MarcinM. Górka MarcinM., Struktury sedymentacyjne współczesnych osadów rzecznych i ich przydatność w projektach zagospodarowania dolin na Niżu Polskim, „Nauka Przyr. Technol.”, 3, 3, 81, 2009 [dostęp 2010-04-03] .

[3] Tockner, K., Uehlinger, U., Robinson, C.T., Rivers of Europe. Elsevier Science & Technology, 2009 [dostęp 10:00 03.04.2010]

[4] J.S.J.S. Bridge J.S.J.S., Rivers and floodplains: forms, processes, and sedimentary record, Wiley-Blackwell, 2007 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]