Riek Machar
Riek Machar (ur. w 1952 w Al-Leiri) – sudański polityk i bojownik, wiceprezydent Sudanu Południowego w latach 2011–2013, pierwszy wiceprezydent w 2016 i ponownie od 2020[1].
 Riek Machar (2012) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Pierwszy Wiceprezydent Sudanu Południowego | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Pierwszy Wiceprezydent Sudanu Południowego | |
| Okres |
od 26 kwietnia 2016 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca | |
| Wiceprezydent Sudanu Południowego | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna domowa w Sudanie, Wojna domowa w Sudanie Południowym |
Działalność polityczna
edytujRiek Machar pochodzi z ludu Nuerów. Z wykształcenia inżynier, ukończył studia na Uniwersytecie w Chartumie oraz zdobył tytuł doktora na University of London. W latach 80. przystąpił do szeregów Ludowej Armii Wyzwolenia Sudanu (SPLA), walczącej z północą o niepodległość Sudanu Południowego. W strukturach dowódczych zajmował drugą pozycję, zaraz za Johnem Garangiem[2].
W 1991 wszedł w konflikt o przywództwo z pochodzącym z plemienia Dinków Garangiem i wystąpił z SPLA. Wraz z grupą dysydentów utworzył własną formację zbrojną, SPLA-United Faction. Z czasem formacja zmieniła nazwę na Ruch Niepodległości Sudanu Południowego (Southern Sudan Independent Movement, SSIM). Na jej czele walczył z wojskami rządowymi, lecz także w bratobójczych starciach z siłami SPLA[2].
W 1997 podpisał w imieniu SSIM separatystyczne porozumienie w Chartumie z rządem Umara al-Baszira (Khartoum Peace Agreement). Na jego mocy południowa część Sudanu uzyskała ograniczoną autonomię. Jej samorządność miała być realizowana w ramach powołanej w tym celu Południowej Rady Koordynacyjnej (Southern Coordinating Council), na czele której stanął Machar i która składa się głównie z jego sprzymierzeńców. Ruch Niepodległości Sudanu Południowego przekształcił się natomiast w Siły Obrony Sudanu Południowego (South Sudan Defense Forces, SSDF). Wojska rządowe w tym czasie w dalszym ciągu prowadziły walki z pozostałymi siłami rebeliantów, w tym z SPLA[2].
Współpraca Machara z rządem Sudanu nie układa się jednak dobrze. Obie strony oskarżały się nawzajem o łamanie warunków porozumienia. W 1999 doszło do pierwszych starć pomiędzy siłami rządowymi a SSDF, co skutkowało ich zbliżeniem z SPLA oraz współpracą w zakresie pozyskiwania broni[2][3]. Ostatecznie w styczniu 2002 Machar połączył kierowane SSDF z SPLA i powrócił w jej szeregi[4].
11 sierpnia 2005, po objęciu przez Salvę Kiira Mayardita stanowiska Prezydenta Autonomicznego Regionu Sudanu Południowego z powodu śmierci Johna Garanga, zajął urząd wiceprezydenta Autonomicznego Regionu Sudanu Południowego[2]. W wyborach powszechnych w kwietniu 2010 był kandydatem na urząd wiceprezydenta u boku Salvy Kiira Mayardita. Po jego zwycięstwie, 11 czerwca 2010 oficjalnie objął wiceprezydenturę na kolejną kadencję[5].
Po ogłoszeniu niepodległości przez Sudan Południowy 9 lipca 2011, prezydent Kiir mianował go na stanowisko wiceprezydenta kraju[6]. Machar wywodzący się z plemienia Nuerów, krytykował styl władzy prezentowany przez Kiira, pochodzącego z wrogiego plemienia Dinków. Zarzucił prezydentowi dyktatorskie skłonności, niegospodarność, a także zawłaszczenie państwa przez Dinków. Ogłosił chęć wystartowania w wyborach prezydenckich w 2015[7].
Aby pozbyć się politycznego konkurenta, prezydent Kiir, 23 lipca 2013 pozbawił Machara stanowiska. Wieczorem 15 grudnia 2013 w Dżubie doszło do nieudanego puczu wojskowego. Według rządzących za wydarzeniami w stolicy, w której doszło do strzelaniny między frakcjami Dinków i Nuerów wchodzących w skład Sił Zbrojnych Sudanu Południowego stał Riek Machar, który zaprzeczył, by chciał dokonać przewrotu. Próba zamachu stanu przerodziła się w otwarty konflikt między Dinkami i Nuerami w kraju[7].
26 kwietnia 2016 prezydent Salva Kiir Mayardit powołał go na stanowisko pierwszego wiceprezydenta, sprawował ten urząd do 23 lipca 2016, kiedy zastąpił go Taban Deng Gai[8].
Życie prywatne
edytujW czerwcu 1991 poślubił Emmę McCune, brytyjską dziennikarkę i działaczkę społeczną, przybyłą do Sudanu pod koniec lat 80. do pracy w organizacji humanitarnej Street Kids International, zajmującej się edukacją dzieci. W chwili zawarcia małżeństwa był już żonaty i miał dwoje dzieci. Para zamieszkała w obozie wojskowym. Dwa miesiące po ślubie Machar wystąpił z szeregów SPLA, co znacznie pogorszyło warunki bytowe małżeństwa. Żona z powodów bezpieczeństwa poruszała się w towarzystwie strażników. Pozbawiona szerszego kontaktu ze światem zewnętrznym została pozbawiona członkostwa w Street Kids International w listopadzie 1991. Przez dwa lata towarzyszyła mężowi w czasie walk[9].
Dopiero w 1993, kiedy w czasie starcia z siłami SPLA znalazła się na linii ognia oraz zaszła w ciążę, zdecydowała się na wyjazd do Kenii. Jednak niedługo potem zginęła w wypadku samochodowym z minibusem w Nairobi w wieku 29 lat. Na podstawie jej biografii w 2002 ukazała się książka Emma's War autorstwa amerykańskiej dziennikarki Deborah Scroggins[9][10].
Przypisy
edytuj- ↑ President Kiir appoint Machar FVP ahead of South Sudan new cabinet, sudantribune.com, 2020-02-22.
- ↑ a b c d e South Sudan Riek Machar, What a leader!. sudantribune.com, 7 maja 2006. [dostęp 2011-07-06]. (ang.).
- ↑ Oil caused realignment of Southern rebel forces and escalation of war, late 1999. hrw.org, 2003. [dostęp 2011-07-06]. (ang.).
- ↑ MORE PEACE EFFORTS, MORE FIGHTING IN THE OILFIELDS: 2001-2002. hrw.org, 2003. [dostęp 2011-07-06]. (ang.).
- ↑ Dr.Machar: Re-appointed As Vice President Of S.Sudan. sosanews.com, 12 czerwca 2010. [dostęp 2011-07-11]. (ang.).
- ↑ Kiir reappoints Machar as new Vice President of the Republic of South Sudan. sudantribune.com, 10 lipca 2011. [dostęp 2011-07-11]. (ang.).
- ↑ a b Wojna Dinków z Nuerami w Sudanie Południowym - sprawdzają się mroczne wróżby. wp.pl, 18 grudnia 2013. [dostęp 2013-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-19)]. (pol.).
- ↑ South Sudanese minister replaces 'missing' Riek Machar as vice president, africanews.com, 2016-07-23
- ↑ a b Kidman should not star in 'immoral' film about our Emma, say family. independent.co.uk, 27 marca 2005. [dostęp 2011-07-06]. (ang.).
- ↑ Nicole enters movie maelstrom. theage.com.au, 16 kwietnia 2005. [dostęp 2011-07-06]. (ang.).