Rdest mniejszy

Rdest mniejszy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	Persicaria
Gatunek	rdest mniejszy
	Nazwa systematyczna
	Persicaria minor (Huds.) Opiz; Seznam: 72 (1852)
Synonimy
	Persicaria minor subsp. depressa (Danser) Soják; Persicaria minor var. latifolia (A.Braun) Akeroyd; Persicaria stricta (All.) M.R.Almeida; Persicaria tenella (Blume) H.Hara; Peutalis minor (Huds.) Raf.; Polygonum angustifolium Roth; Polygonum banca Buch.-Ham. ex Hook.f.; Polygonum banka Buch.-Ham. ex Wall.; Polygonum daphnophyllum Andrz.; Polygonum daphnophyllum Andrz. ex Meisn.; Polygonum humirepens Gand.; Polygonum hypostictum Miq. ex Meisn.; Polygonum intermedium Ehrh.; Polygonum minus Huds.; Polygonum minus var. latifolium A.Braun; Polygonum minus var. subcontinum Meisn.; Polygonum pusillum Lam.; Polygonum serrulatum Hohen. ex Boiss.; Polygonum strictum All.; Polygonum strictum var. subcontinuum Meisn.; Polygonum tenellum Blume; Polygonum vulgare Gueldenst.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rdest mniejszy (Persicaria minor) – gatunek rośliny z rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Występuje na rozległym obszarze Eurazji znajdującej się pod wpływem klimatu umiarkowanego, w tym także w Polsce, poza tym jako gatunek introdukowany obecny jest na innych kontynentach. Jest rośliną roczną występującą w miejscach wilgotnych.

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek występuje na rozległym obszarze Europy z wyjątkiem południowych i północnych krańców kontynentu – brak go w południowej części Półwyspu Iberyjskiego, Apenińskiego i Bałkańskiego oraz w północnej części Półwyspu Skandynawskiego i na Islandii. Rośnie w rejonie Kaukazu i na obszarze Federacji Rosyjskiej po Rosyjski Daleki Wschód oraz w Kazachstanie^[4]. Introdukowany rośnie w bardzo wielu miejscach na różnych kontynentach^[4], m.in. w Ameryce Północnej i Południowej, w południowej Afryce, w Azji południowej na Cejlonie i Nowej Gwinei^[5].

W Polsce jest gatunkiem rozpowszechnionym na całym obszarze z wyjątkiem gór i pogórza – nie rośnie powyżej ok. 600 m n.p.m.^[6]

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna osiągająca zwykle do 40 cm^[6], rzadziej do 60 cm wysokości^[7]. Łodyga jest cienka i delikatna, w dole często rozgałęziona i tu pokładająca się lub czołgająca, często korzeniąca się w węzłach, dalej podnosząca się^[7]^[6].

Liście: Od równowąskich do wąskolancetowatych^[6], osiągające 2,5 do 7,5 cm długości, a o szerokości zwykle 5–8 mm, rzadko więcej (długość zwykle jest 6–9 razy większa od szerokości)^[6]^[8]. U nasady blaszka jest zaokrąglona lub słabo zwężona, z wyraźnym, choć krótkim ogonkiem. Użyłkowanie poza wiązką centralną jest bardzo delikatne i słabo widoczne, na brzegu blaszki znajdują się krótkie szczecinki, od spodu – gruczołki w większej lub mniejszej liczbie. U nasady ogonka znajduje się przylegająca do łodygi gatka, z której górnej krawędzi wyrastają dość długie, osiągające do 2–3 mm, czasem 5 mm włoski^[6].

Kwiaty: Zebrane w cienki, w dole przerywany kwiatostan^[6], zwykle prosto wzniesiony, czasem przewisający na szczycie^[6]^[8] osiągający od 1 do 5 cm długości^[7]. Kwiaty wyrastają w pęczkach po 1–3, okryte błoniastą gatką^[7]. Pięć listków okwiatu jest mniej więcej równych, osiągają 2–2,5 mm długości^[6] i są zwykle ciemnoróżowe lub różowe, rzadziej białawe^[7]^[6]. Pręcików jest zwykle 6, nie wystających ponad okwiat. Słupek z dwiema szyjkami w dolnej części zrośniętymi^[6].

Owoce: Soczewkowate, rzadziej nieco trójkanciaste^[7] i gładkie orzeszki długości do 2,5, rzadziej do 3 mm, barwy ciemnobrązowej do czarnej, lśniące^[6]^[8].

Gatunki podobne: Gatunek wyróżnia się wąskimi liśćmi. Przerywane, cienkie kwiatostany ma także rdest ostrogorzki P. hydropiper i rdest łagodny P. mite. Oba różnią się liśćmi zwężającymi się równomiernie z obu stron i osiągającymi 1 cm i więcej szerokości. Rdest ostrogorzki odróżnia się także liśćmi o piekącym smaku; kwiatami 4-krotnymi, ogruczolonymi; gatką luźną, z niewyraźnymi, krótkimi (do 2 mm) włoskami na krawędzi. Rdest łagodny ma gatkę luźną, kwiatostany zwykle zwieszające się, okwiat i owoce dłuższe (3–4 mm), owoce zazwyczaj trójkanciaste^[6]^[8].

Wąskie liście i kwiatostan
Zaokrąglona nasada liścia
Przylegająca gatka z włoskami na krawędzi
Przerywany w dole kwiatostan
Ciemne, lśniące owoce

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnąca od lipca do października^[6]^[8].

Występuje w miejscach wilgotnych^[6]^[8] i odsłoniętych^[7] – na polach, na przydrożach, przy rowach, na wilgotnych łąkach^[6]^[8]. W syntaksonomii jest to gatunek charakterystyczny dla zespołu Polygono-Bidentetum^[9].

Liczba chromosomów 2n = 40^[6]^[8].

Mieszańce

Gatunek tworzy mieszańce z: rdestem ostrogorzkim Persicaria hydropiper, szczawiolistnym P. lapathifolia, łagodnym P. mitis i plamistym Persicaria maculosa^[6]^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-17] (ang.).
↑ ^a ^b Persicaria minor (Huds.) Opiz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-02-17].
↑ ^a ^b Taxon: Persicaria minor (Huds.) Opiz. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-02-17].
↑ Polygonum minus. [w:] Den Virtuella Floran [on-line]. Naturhistoriska riksmuseet. [dostęp 2021-02-17].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, 1992, s. 127. ISBN 83-85444-06-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Persicaria minor (Hudson) Opiz. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-02-17].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 110. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 489. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-17] (ang.).

[powo-3] Persicaria minor (Huds.) Opiz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-02-17].

[grin-4] Taxon: Persicaria minor (Huds.) Opiz. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-02-17].

[floran-5] Polygonum minus. [w:] Den Virtuella Floran [on-line]. Naturhistoriska riksmuseet. [dostęp 2021-02-17].

[jasiewicz-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, 1992, s. 127. ISBN 83-85444-06-8.

[america-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Persicaria minor (Hudson) Opiz. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-02-17].

[klucz-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 110. ISBN 83-01-14342-8.

[matuszkiewicz-9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 489. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]