Radziecko-japońskie walki graniczne

Radziecko-japońskie
walki graniczne
	; Walki nad jeziorem Chasan – żołnierze Armii Czerwonej zatykają flagę ZSRR na wzgórzu Zaoziornaja
Czas	1938–1939
Miejsce	północno-wschodnia Azja
Terytorium	Mandżukuo, Mongolia,; ZSRR (Kraj Nadmorski)
Przyczyna	japońska ekspansja w Azji
Wynik	obronne zwycięstwo ZSRR,; rezygnacja armii japońskiej z planów ofensywy przeciwko Związkowi Radzieckiemu
Strony konfliktu
ZSRR; Mongolia	Japonia Mandżukuo;
Dowódcy
Wasilij Blücher; Kuźma Podłas; Gieorgij Żukow	Michitarō Komatsubara; Kamezo Suetaki
Siły
80 000 żołnierzy; 756 czołgów; 385 pojazdów pancernych; 779 dział artylerii; 765 samolotów	97 000 żołnierzy
Straty
20 302 zabitych i zaginionych; 18 003 rannych; (oficjalne dane ZSRR)	29 525 zabitych; 8 799 rannych; (dane japońskie); lub; 147 259 łącznie zabitych, rannych, zaginionych i wziętych do niewoli (szacunki radzieckie)
	Położenie na mapie Azji miejsce bitwy
	47,7303°N 118,5900°E/47,730300 118,590000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Radziecko-japońskie walki graniczne – seria przygranicznych konfliktów zbrojnych pomiędzy ZSRR a Japonią, mająca miejsce w latach 1938–1939.

Sytuacja polityczna

Po zajęciu przez Japonię w 1910 Cesarstwa Koreańskiego i utworzeniu z części terytorium Chin w 1932 sąsiadującego marionetkowego państwa Mandżukuo, kraj ten skierował swoje militarne zainteresowanie w stronę sąsiednich terytoriów radzieckich. Starcia pomiędzy obiema stronami miały miejsce głównie w rejonie pogranicza Mandżurii i radzieckiego Dalekiego Wschodu.

Osobny artykuł: Wojna na Pacyfiku.

Walki nad jeziorem Chasan 1938

Osobny artykuł: Walki nad jeziorem Chasan.

Walki nad jeziorem Chasan miały miejsce w okresie od 29 lipca do 11 sierpnia 1938. Były skutkiem zajęcia 9 lipca przez Armię Czerwoną wzgórza Zaoziornaja (Zhanggufeng), które Sowieci uważali za własne terytorium. Japonia przystąpiła do działań drogą dyplomatyczną, jednocześnie w rejon nadgraniczny wysyłając dywizję piechoty. Dowódca Frontu Dalekowschodniego, marszałek Wasilij Blücher, usiłował przekonać władze w Moskwie, że działania zbrojne będą niekorzystne dla ZSRR. Nakazały one jednak operację militarną. Sowieci, pomimo przewagi liczebnej, ponieśli klęskę w potyczce. 10 sierpnia Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych ZSRR Maksim Litwinow przedstawił ambasadorowi Japonii propozycję porozumienia. Walki ustały 11 sierpnia o godzinie 13:30 czasu miejscowego.

Bitwa nad Chałchin-Goł 1939

Osobny artykuł: Bitwa nad Chałchin-Goł.

Walki nad Chałchin-Goł toczyły się pomiędzy 11 maja a 16 września 1939, tym razem Armia Czerwona, pod dowództwem Gieorgija Żukowa, odniosła zwycięstwo nad wojskami japońskimi. Rezultatem japońskiej klęski pod Chałchin-Goł było podpisanie 16 września 1939 zawieszenia broni między siłami zbrojnymi obu krajów. Bezzwłocznie po zawarciu układu kończącego działania wojenne na Dalekim Wschodzie Armia Czerwona rozpoczęła nad ranem 17 września 1939 agresję na Polskę.

Klęska nad Chałchin-Goł przesądziła o kierunku dalszej ekspansji japońskiej. Japońskie dowództwo doszło do wniosku, że na północnym kierunku działań napotkają zbyt duże siły radzieckie. Jednoczesny brak decydujących rozstrzygnięć w wojnie z Chinami, spowodował zwrot na południe z zamiarem opanowania rejonów zasobnych w surowce mineralne.

Radziecko-japoński pakt o nieagresji

13 kwietnia 1941 w Moskwie został podpisany dwustronny pakt o nieagresji.

Podpisany traktat miał określoną ważność do 13 kwietnia 1946. Jeszcze w 1941 Japonia rozważała zerwanie paktu, co było skutkiem agresji jej niemieckiego sojusznika na ZSRR, jednak ostatecznie podtrzymano jego ważność i kontynuowano ekspansję na kierunku południowym. Uchroniło to ZSRR przed groźbą wojny na dwa fronty. W stolicy Japonii Cesarska Marynarka Wojenna uzyskała decydujący wpływ w kształtowaniu polityki militarnej kraju i z jej inicjatywy armia skierowała się przeciw Brytyjczykom^[1]. Japońscy przywódcy postanowili podczas tajnej konferencji w Tokio 2 lipca 1941 nie włączać się do wojny z ZSRR, dopóki nie nastąpi całkowita klęska Armii Czerwonej^[2].

5 kwietnia 1945 ZSRR zapowiedział Japonii nieprzedłużenie paktu – był to skutek porozumienia amerykańsko-radzieckiego na konferencji jałtańskiej o wspólnych walkach przeciw Japonii. W sierpniu tego samego roku Sowieci wypowiedzieli Japonii wojnę (wojna radziecko-japońska) i przeprowadzili inwazję na Mandżurię, tzw. operację kwantuńską.

Zobacz też

Przypisy

↑ Rolf-Dieter Müller: Wspólny wróg, wyd. 2013, s. 357.
↑ Bevin Alexander: Jak Hitler mógł wygrać wojnę, wydanie polskie 2008, s. 105.

Bibliografia

Jakub Wojtkowiak: Stosunki radziecko-japońskie w latach 1931-1941. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2000. ISBN 83-7177-018-9.
Praca zbiorowa: Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.

[1] Rolf-Dieter Müller: Wspólny wróg, wyd. 2013, s. 357.

[2] Bevin Alexander: Jak Hitler mógł wygrać wojnę, wydanie polskie 2008, s. 105.

[1]

[2]