Wikipedia

Przewodowice

wieś w województwie łódzkim

Przewodowice – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, w gminie Rawa Mazowiecka.

Przewodowice
wieś
Ilustracja
Przewodowice nowa zabudowa
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

rawski

Gmina

Rawa Mazowiecka

Wysokość

130 - 144 npm m n.p.m.

Liczba ludności (2022)

110[2]

Strefa numeracyjna

46

Kod pocztowy

96-200[3]

Tablice rejestracyjne

ERW

SIMC

0735925

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Przewodowice”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Przewodowice”
Położenie na mapie powiatu rawskiego
Mapa konturowa powiatu rawskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Przewodowice”
Położenie na mapie gminy wiejskiej Rawa Mazowiecka
Mapa konturowa gminy wiejskiej Rawa Mazowiecka, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Przewodowice”
Ziemia51°49′37″N 20°19′31″E/51,826944 20,325278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Przewodowice i okolice w 1820 r.

Etymolgia nazwy

edytuj

Nazwa wsi Przewodowice jest typową staropolską nazwą patronimiczną, czyli pochodzącą od imienia właściciela ziemi, miejscowości lub wsi[4], prawdopodobnie od Przewodowicza Przybysława z Przezwodu, z małopolskiego rodu Lasotów herbu Jelita[5].

Średniowiecze

edytuj

Teren dzisiejszej wsi był zasiedlony już w epoce kamienia[6]. W XIII wieku istniała już stała osada, o czym świadczy znajdujące się tam nieeksplorowane stanowisko archeologiczne – pozostałość osady (nr w ewidencji AZP 65-60/3)[7] i liczne również nieeksplorowane ślady osiedleńcze z okresu średniowiecza.

Czasy nowożytne

edytuj

Przewodowice były częścią Księstwa Mazowieckiego, a po jego włączeniu do Polski weszły w skład województwa rawskiego. W XV wieku wieś wchodziła w skład dóbr rodu Radwanów herbu Radwan[8]. Gotard z Babska i Rybna[9][10] sprowadził swoich herbowych i wieś przejęli Korabiewscy herbu Radwan, w których posiadaniu Przewodowice pozostały do XVI wieku włącznie. W dokumencie z 1489 roku po raz pierwszy jest wymieniona pełna nazwa wsi[11]. Przewodowice zostały odnotowane w Wizytacji dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego[12], wieś zapisana jako PRZEVODOVYCZE. W latach 1511–1523 płaciła trzy grzywny podatku kościelnego (Świętopietrza). Z kolei w Liber Beneficiorum[13][14] Jana Łaskiego odnotowana jako wieś szlachecka[15] położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie rawskim ziemi rawskiej województwa rawskiego[16]. W XVII wieku wieś była punktem etapowym, ze względu na posiadanie gospody[17], na zalecanej przez nuncjuszy papieskich trasie podróży z Rzymu do Warszawy[18]. Właścicielami folwarku Przewodowice w XVII w. byli Lubiatowscy[19] herbu Grzymała. Po raz pierwszy Przewodowice pojawiły się na mapach w 1788 r.[20]

XIX w.

edytuj

W 1827 r. w Przewodowicach było 20 dymów, 123 mieszkańców. Kolejny spis wykazuje, że Przewodowice, wieś i folwark nad rzeką Białką, w powiecie Rawskim, należący do gromady Wałowice i parafii Kurzeszyn, posiadał młyn wodny należący do rodziny Mariańskich. Wcześniej wieś liczyła sobie 14 dymów i 194 mieszkańców. 212 morgów ziemi włościan, 346 morgów dworskich. Folwark należał do dóbr Konopnica. „Przewodowice rozliczenie morgów: 1493 gruntów ornej i ogrodowej morgów 854, łąk morgów 97, lasu morgów 525, nieużytków, morgów 17; Budynków murowanych 7, z drzewa 19 (razem 26); płodozmian siedmio- i ośmiopolowy; cegielnia, pokłady torfu. W skład dóbr wchodziły poprzednio wieś Redecz, osiedle, z gruntami morgów 20[21].

W czasie powstania listopadowego 2 grudnia 1830 r. w przewodowickiej karczmie generał Jan Krukowiecki podyktował dla polskich dowódców brygad i pułków 1 Dywizji Piechoty Królestwa Polskiego rozkazy do marszu i skoncentrowania dywizji pod Warszawą, nie podporządkowując się rozkazom w. Księcia Konstantego[22].

Podczas powstania styczniowego, w lasach koło Przewodowic między 25 stycznia a 24 lutego 1863 r. obozowały oddziały powstańcze Antoniego Jeziorańskiego i Józefa Śmiechowskiego, przygotowując plan zwycięskiego ataku na garnizon rosyjski w Rawie Mazowieckiej 4 lutego tegoż roku, znany jako bitwa pod Rawą[23].

W pierwszej połowie XIX w. właścicielami folwarku w Przewodowicach zostają Starża-Majewscy Herbu Starykoń[24]. Feliks Starża-Majewski był dziedzicem dóbr, Przewodowic i Wouczy. Dobra po nim odziedziczył jego syn Julian Starża-Majewski. – Jego siostra Natalia (1863–1917) wyszła za mąż za Tadeusza Romockiego.

XX w.

edytuj

Po śmierci Feliksa Starży-Majewskiego w 1914 r. tereny te (wraz z Konopnicą, Michalinę, Pokrzywna, PRZEWODOWICAMI, Zagórzem i dzierżawą wieczystą Kurzeszynek Papiernia), odziedziczył jego siostrzeniec, a zarazem syn chrzestny Leszek Romocki herbu Prawdzic[25][26] (1897–1973), syn Tadeusza Romockiego (1860), którego żoną była siostra Juliana, Natalia Starża-Majewska h. Starykoń, 1863–1917.

1914–1918 – I wojna światowa

Podczas I wojny światowej w 1914 roku Przewodowice znalazły się na linii frontu krwawej pozycyjnej bitwy nad Rawką (grudzień 1914 – lipiec 1915). Mieszkańcy Przewodowic byli narażeni na ciągłą rekwizycję i rabowani ze wszystkiego, co było użyteczne na froncie. Wojsko rosyjskie rekwirowało żywność i zwierzęta gospodarskie. Mieszkańcy wsi kryli się w leśnych ziemiankach lub w sąsiedniej Ossie i Jelitowie. W trakcie walk większość domostw została rozebrana, służąc jako materiał do budowy umocnień lub rozebrana na opał, resztę wsi spalono podczas odwrotu Rosjan[27].

1918–1939 – międzywojnie

Po odzyskaniu niepodległości wieś należała do gminy Wałowice w województwie warszawskim[28]. Została odbudowana przy znacznym wsparciu dotacji państwowych. W trakcie wojny spłonęła karczma, a na jej miejscu powstała kuźnia Antoniego Dymowskiego, działał także sklep kolonialny B. Lewandowskiego, a także młyn wodny J. Kaszubskiego. Przy drodze do Warszawy pojawił się przystanek komunikacji autobusowej. Liczba ludności wsi utrzymywała się na poziomie bez mała 200 osób. Według spisu powszechnego z 1921 r. W Przewodowicach mieszkały w sumie 174 osoby, w tym folwark 23, a we wsi 151 (92 mężczyzn i 82 kobiety). Budynków mieszkalne we wsi było 11, a w folwarku 3, innych budynków zamieszkałych we wsi było 12. Razem 26 budynków zamieszkałych. Skład etniczny: 100% ludności narodowości Polskiej. Wyznanie: 100% ludności wyznania rzymskokatolickiego. W Przewodowicach działało kółko rolnicze[29].

 
Położenie pułków 1 Dywizji Piechoty Królestwa Polskiego na początku powstania listopadowego 1830 r.

Jakubów i Wałowice. W okresie międzywojennym Leszek Romocki sprzedał folwark w Przewodowicach małżonkom Helenie i Antoniemu Muszyńskim z Tomaszowa Mazowieckiego[30]. Wiosną 1939 roku zorganizowano na najwyższym wzniesieniu na polu wsi w kierunku Kurzeszyna punkt obserwacyjny mający za zadanie ostrzegać Warszawę drogą telefoniczną o zbliżających się z tego kierunku samolotach nieprzyjacielskich[31].

1939–1945 – II wojna światowa

W czasie okupacji Przewodowice znalazły się na terenie Generalnego Gubernatorstwa. We wsi działała komórka Armii Krajowej. Na terenie wsi przebywał w czasie wojny Bolesław Lessman[32] „Lasota”, „Technik”[33] Do czerwca 1944 roku pełnił funkcję oficera łączności Obwodu Podmiejskiego. Podczas likwidacji getta w Rawie Mazowieckiej 28 października 1942 r. w okolicznych wsiach i w lasach ukrywał się Izrael Wegwejzer wraz z grupą 7 osób, korzystając z pomocy Polaków (wykonywał dla nich roboty krawieckie). Pod koniec sierpnia 1943 r. Żydzi ukrywający się w lesie zostali wykryci i zamordowani przez żandarmerię niemiecką, Izrael Wegwejzer jako jedyny wydostał się z obławy. Dzięki pomocy mieszkańców Przewodowic przeżył wojnę[34]. W czasie wojny i po powstaniu warszawskim w Przewodowicach znalazło schronienie wielu mieszkańców Warszawy, m.in. znana aktorka Barbara Krafftówna[31].

17 stycznia 1945 do Przewodowic wkroczyła Armia Radziecka. Przed oddziałami Armii Czerwonej drogą z Jelitowa cofały się już po wkroczeniu Rosjan pojedyncze grupki wojsk niemieckich. Jeden z tych oddziałów został ostrzelany przez czołgi rosyjskie, a około 60 żołnierzy niemieckich, którzy się poddali Rosjanom, zostało przez nich w Przewodowicach rozstrzelanych i pochowanych w mogile zbiorowej[31].

 
Wsie należące do majątków ziemskich rodziny Romockich na początku XX wieku w tym dziedziczone po Starza Majewskich[35] i dzierżawione przez inne osoby

Po 1945 r.

 
Pola i wzgórza na okalające Przewodowice od południa. Pole Bitwy Nad Rawką podczas I wojny Światowej

W latach 1954–1961 Przewodowice należały do gromady Julianów, w latach 1962–1972 do gromady Rawa Mazowiecka[36]. 1972 roku utworzono gminę Rawa Mazowiecka, w skład której weszły Przewodowice[37]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego. W latach 70. ze składek mieszkańców wybudowano remizę ochotniczej straży pożarnej, obecnie przejętą po remoncie przez urząd gminy. W latach 70. na prawym brzegu Białki powstała oddzielna leśna osada domów rekreacyjnych, na działkach sprzedanych przyjezdnym. Jeszcze w 1971 r. uprawiano pola położone na północ od lasu w kierunku Babska i koszono łąki wzdłuż Białki. W drugiej połowie lat 70. zaczęto porzucać pola na wzgórzu położonym na południu wsi, znikały orne ziemie zastępowane młodnikami sosnowymi. W latach 1980–2000 nastąpiła dalsza transgresja lasu także na prawym brzegu rzeki, zakończona porzuceniem łąk wzdłuż Białki, które zamieniły się szybko w las łęgowy z trzydziestoletnią obecnie olchą. Pojawiło się natomiast kilka stawów, o charakterze rekreacyjnym wykopanych przez działkowiczów.

Położenie

edytuj

Przewodowice leżą na Wysoczyźnie Rawskiej, nad rzeką Białką, w północno-wschodniej części województwa łódzkiego, przy drodze szybkiego ruchu S8 (E67) Warszawa – Wrocław/Katowice (tzw. Gierkówce), ok. 70 km. na południowy zachód od stolicy.

 
Kapliczka rodziny Zająców w Przewodowicach z 1950 r.

Miasto wojewódzkie Łódź jest odległe o ok. 65 km, zaś stolica powiatu i gminy – Rawa Mazowiecka o ok. 9 km.

Przewodowice należą do parafii pw. Matki Boskiej Królowej Polski w Kurzeszynie.

Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Białka, dopływ Rawki.

Ludność

edytuj

W 2021 roku liczba stałej ludności we wsi Przewodowice wynosiła 110 osób z czego 54,5% mieszkańców stanowią kobiety, a 45,5% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 1,3% mieszkańców gminy. Niewielką część ludności wsi stanowią byli mieszkańcy Warszawy, Łodzi i Rawy Mazowieckiej oraz przyjezdni z tychże miejscowości przebywający na swoich działkach, położonych na prawym brzegu Białki w weekendy. Mieszkańcy utrzymują się z rolnictwa, a także w pracy w zawodach pozarolniczych, głównie w pobliskiej Rawie Mazowieckiej.

Charakter osady

edytuj
 
Most nad Białką na trasie S8 w Przewodowicach

Przewodowice to niewielka wieś o złożonej strukturze osadniczej: w swej głównej części, na lewym brzegu Białki to typowa ulicówka, długości ok. 1400 m, rozcięta na 2 części trasą S8 licząca 78 punktów adresowych. Zabudowa murowana parterowa lub jednopiętrowa, kilka domów drewnianych z drugiej połowy XX w., natomiast reszta zabudowań jest położona wzdłuż lokalnej drogi do Ossy na odcinku 700 m, na prawym Brzegu Białki. Wieś posiada regularną komunikację autobusową, z Rawą Mazowiecką, Białą Rawską i Skierniewicami. Od sąsiedniego Julianowa Raduckiego Przewodowice oddzielone są przez most, biegnący nad rzeką Białką. W Przewodowicach znajduje się sklep spożywczo-przemysłowy.

Okolica

edytuj
 
Śródleśne stawy w Przewodowicach
 
Strumień płynący ok. 500 m od Przewodowic
 
Stare olchy nad Białką. Grąd w Przewodowicach
 
Płynąca wzdłuż wsi rzeka Białka – widok z mostu oddzielającego Przewodowice od Julianowa Raduckiego

Klimat

Przewodowic są położone w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego na granicy wpływów atlantyckich. Klimat nie odbiega znacząco od typowego klimatu środkowej Polski.

Ukształtowanie powierzchni

Miejscowość leży na obszarze chronionego krajobrazu wśród pofałdowanych moren czołowych, w wyraźnie zarysowanej dolinie meandrującej, nieuregulowanej rzeki Białki, wśród łagodnie wznoszących się wzgórz. Różnica wysokości względnej od koryta Białki, wzdłuż szosy S8 w kierunku Babska wynosi na odcinku 1 km ponad 25 m[38].

 
Przewodowice Las Konopiński Przestój 200 letnich dębów

Wody

Wzdłuż całej wsi płynie płytka rzeka Białką, osiągająca w miejscowości maksymalną szerokość kilkunastu metrów, a w najwęższych miejscach zaledwie 2 m. Rzeka nieuregulowana na całej długości biegu. Zasiedlona przez bobry i piżmaki, pojawiają się także wydry, a wiosną w martwych zakolach gniazdują żurawie. Przy stawach bardzo licznie występują zimorodki.

Lasy

edytuj

Wieś otoczona jest przez dość duży kompleks leśny (Las Konopiński)[39]), nadleśnictwo Skierniewice, Połączony zagajnikami z Puszczą Bolimowską. Jego fragment, odległy od Przewodowic o niespełna kilometr stanowi Rezerwat Przyrody Babsk. Lasy wokół Przewodowic składają się nie jak w innych miejscowościach zachodniego Mazowsza głównie z sosen, ale przede wszystkim gatunków liściastych, m.in. dębów szypułkowych, lip drobnolistnych, grabów, buków i brzóz,(liczne przestoje drzew liczących ponad 250 lat) zaś sosny w większej liczbie występują w lasach na południe od osady. Właśnie z uwagi na ten zbliżony do pierwotnego skład gatunkowy utworzony został rezerwat Babsk. W dolinie dominuje bagienny las łęgowy i niewielkie podmokłe łąki położone na torfowiskach. W lesie występują liczne gatunki ssaków, ptaków i innych zwierząt typowych dla Mazowsza[40]. W pobliżu osady znajdują się też pola uprawne i łąki.

Zobacz też

edytuj

Galeria

edytuj
  • Krajobrazy Przewodowic
  •  
    Kapliczka dziękczynna rodziny Szewczyków z 1925 r.
  •  
    Kapliczka na modrzewiu w centrum wsi
  •  
    Zabytkowa drewniana chata ok. 1920 r.
  •  
    Przewodowice świetlica (dawna remiza) i sklep
  •  
    Stare chaty
  •  
    Przewodowice nowa zabudowa
  •  
    Nowa zabudowa
  •  
    Nowa zabudowa
  •  
    Nowa zabudowa
  •  
    Plantacja aronii w Przewodowicach
  •  
    Nowa zabudowa, stawy rekreacyjne
  •  
    Nowa zabudowa
  •  
    Nowa zabudowa
  •  
    Nowa zabudowa

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111196
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1060 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Zofia Kowalik-Kaleta: Historia nazwisk polskich, t. 1, Warszawa, 2007.
  5. ↑ Franciszek Piekosiński: Rycerstwo polskie wieków średnich, T. III: Kraków, 1902, II, Przybysław Przewodowicz, II, 58, 104. Przewodowicz II. 58.
  6. ↑ stanowisko archeologiczne 8
  7. ↑ Operat ochrony walorów kulturowych [online], parkilodzkie.pl [dostęp 2020-09-29] (pol.).
  8. ↑ W. Wittyg: Rozsiedlenie i gniazda rodowe szlachty ziemi rawskiej w wieku XVI. Kraków 1911, s. 46, mapa.
  9. ↑ J. Grabowski: Uzupełnienia i uwagi do „Spisu urzędników mazowieckich z lat 1341–1462”: Gotard z Babska i Rybna h. Radwan przed objęciem urzędu kanclerza Siemowita V był pisarzem dworu książęcego 28 XII 1434 (BKórn., rkps 194, k. 39). Z tytułem kanclerza gostynińskiego występuje jeszcze później: 3 III 1444 (AGAD, MK 337, k. 131v); 22 VII 1444 (tamże 341, k. C 15v), Warszawa, s. 171, 173.
  10. ↑ Jan Długosz: księga 12, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego.
  11. ↑ KORABIEWSCY v. KORABIOWSCY h. RADWAN, z Korabiewic v. Korabiowic, w ziemi rawskiej. Gotard Korabiewski, podczaszy rawski, zabezpieczył posag żonie Annie, 1489 r. (M. 14 f. 341). Pisał się z Przewodowic. Córka jego Dorota, dziedziczka Cielądza, wyszła za Feliksa Gostyńskiego, wójta dziedzicznego rawskiego. Bakałarz z Korabiowic, podczaszy sochaczewski 1492 r. Jan Korabiewski z Przewodowic, 1555 r. (Gr. Raws.) A. Boniecki, A Reiski, Herbarz Polski, cz I, T. 11, s. 130.
  12. ↑ Wizytacje dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z XVI wieku; Visitationes bonorum archiepiscopatus necnon Capituli Gnesnensis Saeculi XVI, współtwórca: Bolesław Ulanowski (1860–1919) (red.), PAU, Kraków 1920: „Wirzchy pro duabus marcis. Valowicze utraque pro duabus sexagenis, Oppidum Rawa tres sexagenae. Zyabky, Kalenczow, Grodzyszki: pro quatuor – marcis cum 1/2 – Mroga pro marca. – Pokrzywnya pro marca. Szaleszye pro decem marcis. – Myednewicze archiepiscopales IIII marcae cum XI grossis. – Stara Rawa trium acervorum 2). – Myednyewicze Regis XX marcarum. – Sglynna minor marca. Sglynna maior, Zaszrewo: octo marcae. – Lyeszewo utraque tres cum 1/2 marcae. Przewodowicze, lelythowo: tres marcae. Qwassowiecz acervi duo. Trczana quatuor acervi. Rawa Nova Civitas respondet de tribus sexagenis pecuniarum pro decima pecuniaria: proconsul cum consulibus solvit”. „(…) Wirzchy dwie grzywny, Wałowicze oba 40 grzywien i 120 groszy srebrnych. Miasto Rawa, 180 groszy srebrnych. Zyabky (?), Kalenczów, Grodziszki: cztery grzywny – z 1/2 – Morga jedna grzywna. – Pokrzywna dwie grzywny. Szaleszy po dziesięć grzywien. – Miedniewicze archidiecezjalne 40 grzywien i 11 groszy srebrnych. – Stara Rawa trzy stogi/kopy. – Miedniewicze Królewskie 20 grzywien. Glinna Mała 1 grzywna. Burmistrz Glinnej, Zaszrewa (?): osiem grzywien. – Lieszewo każda po trzy z 1/2 stogu. Przewodowicze, lelythowo (Jelitowo): po trzy grzywny. Ossowiecz (Ossa?) dwa stogi/dwie kopy. Trczana cztery stogi/kopy”. Nowe Rawa po stogu/kopie: prokonsul płaci wraz z konsulami dziesięcinę w pieniądzu.
  13. ↑ Liber Beneficiorum Jana Łaskiego tom 2, 1511–1523 r: „(…) Wsie w parafii Kurzeszyn: Rosocha, Rogowiec, Pokrzywna, Niwna, Lelitów, 10) Przevodowycze. 11) Miejscowość dziś w parafii nie znana. 13) Wilkowice. 19) Wojska. 14) Ossy. Później przybyły osady: Nowiny, Lenków i Fryczarka Fryszerka. Przy drodze, która prowadzi z Kurzeschyna do Przewodovycz z jednej strony, z drugiej leżą królewskie pola kmiece; podobnie łąki, po tej samej stronie rzeki jedna łąka dość duża, leżąca (sic!) między łąkami Kmiecymi z Kurzesczyna z jednej strony i majątkiem dziedziców Pokrzywnej. Z drugiej strony są dwie mniejsze łąki po drugiej stronie rzeki po stronie dóbr dziedzicznych majątku Roschocha, inaczej zwane Wyerbyenska, po tej stronie leżące między łąkami dziedziców”. „(…) Po drugiej stronie rzeki, z dzierżawy królewskiej, dziesięciny przekazywane od płatników zaopatrują stół arcybiskupi, i podobnie z pól kmiecych w parcelach dziedzicznych (sic) dzierżawionych od czasów starożytnych (sic!). Część z nich została sprzedana (…)”
  14. ↑ Herbarz polski. T. 15: Liwscy - Łopuscy / ułożyli Adam Boniecki i Artur Reiski
  15. ↑ Atlas historyczny Polski w drugiej połowie XVI wieku część II, red. W. Pałucki, PWN.
  16. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  17. ↑ „Provodovice villetta con gospoda, senza ehiesa.” w Vademecum pro Nuntiis apostolicis in Polonia a, Galeazzo Marescotti Nuntio Apostolico circa a 1670, s. 104.
  18. ↑ Tadeusz Fitych: „Korespondencja dyplomatyczna Giovanniego Battisty Lancellottiego, nuncjusza apostolskiego w Polsce w latach 1622–1627”, Poznańskie Studia Teologiczne T. 10 (2001), s. 307.
  19. ↑ Adam, ożeniony l-o v. z Zofją Spinkówną, a 2-o v. z Anną Miłoszewską, pozostawił z pierwszej żony syna Krzysztofa, który odstąpił 1699 r. dóbr swych Przewodowice i Raducz, w rawskim, synowi Janowi. A. Boniecki, A. Reiski, Herbarz Polski, cz I, T. 15, s. 30.
  20. ↑ Mappa szczególna województwa Sandomierskiego i województw ościennych, zrządzona (…) przez Karola de Perthées Pułkownika Woysk Koronnych z 1788.
  21. ↑ Słowniku geograficzny Królestwa Polskiego tom IX.
  22. ↑ Michał Swędrowski (Olsztyn) Generał Jan Krukowiecki w pierwszych dniach powstania listopadowego.
  23. ↑ Wiesław Puś: Walki powstańcze o Rawę w 1863 roku (Uniwersytet Łódzki, Katedra Historii Polski XIX wieku).
  24. ↑ Inskrypcja na pomniku nagrobnym Ambrożego Starza Majewskiego w Rawie Mazowieckiej – „Ambroży Starża Majewski dziedzic dóbr Konopnicy, Przewodowic i Wouczy, magister prawa i administracyi, były sędzia pokoju okręgu rawskiego, kawaler orderów, umarł w 1883 roku, Swojemu dobroczyńcy stryjowi pomnik ten postawił A.M. Manswet.
  25. ↑ Polen. Adressbuch für Industrie, Handel und Landwirtschaft; Polska. Księga adresowa dla przemysłu, handlu i rolnictwa III. Adressen der Landwirte nach Kreisen geordnet Obywatele ziemscy według powiatów 1916 – 17.
  26. ↑ Liczba majątków ziemskich w powiatach woj. warszawskiego
  27. ↑ Notka z „Kuriera Warszawskiego” dywizje nad Rawką i Bzurą 1 stycznia 1915, – A. Zalewska, S. Kaliński, J. Czarnecki: Wielka Wojna nad Rawką i materialne po niej pozostałości, kalendarzy wojny europejskiej grudzień 1914, styczeń 1915.
  28. ↑ 7 Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, nakładem GUS, Warszawa 1925, woj. warszawskie, powiat rawski.
  29. ↑ Księga Adresowa Obywateli Ziemskich, s. 91.
  30. ↑ Marian Fronczkowski: Historia zabudowy najstarszych ulic Tomaszowa Mazowieckiego. Ulice – domy – mieszkańcy (Cz. 11. ulica Warszawska – cz. II – Niebrów i Starzyce), s. 41.
  31. ↑ a b c Pamiętnik Stanisława Zająca – rękopis.
  32. ↑ Kazimierz Malinowski, Żonierze łączności walczącej Warszawy, Warszawa: Pax, 1983, ISBN 978-83-211-0378-5 [dostęp 2023-09-18].
  33. ↑ Bolesław Adolf Lessman
  34. ↑ strona 117
  35. ↑ Na Podstawie testamentu Feliksa Starzy Majewskiego, w archiwum Stefana Romockiego.
  36. ↑ Leszek Zugaj: Historia administracji w gminie Rawa Mazowiecka, Lublin 2013, s. 84.
  37. ↑ Leszek Zugaj: Historia administracji w gminie Rawa Mazowiecka, Lublin 2013, s. 70.
  38. ↑ Geoportal
  39. ↑ https://skierniewice.lodz.lasy.gov.pl/documents/161119/0/1strnadlesnictwo2.jpg/2e570a29-1324-4245-bdca-a595ba39085b
  40. ↑ Bank Danych o Lasach
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Przewodowice&oldid=74756630”