Pokój Kalliasa
Pokój Kalliasa – domniemany pokój podpisany w roku 449 p.n.e. kończący tzw. wojny perskie między Związkiem Ateńskim a perskim imperium Achemenidów.
Treść
edytujNa jego mocy Persja miała zrzec się hegemonii na Morzu Egejskim i uznać niezależność azjatyckich miast greckich. Pokój Kalliasa ustalał, że okręty perskie nie będą wpływały na Morze Egejskie poza wyznaczone punkty, a wojska lądowe nie zbliżą się do wybrzeży na odległość mniejszą niż dzień jazdy konnej[1]. Ateńczycy (Grecy) z kolei nie wkroczą na ziemie podległe królowi perskiemu i nie sprzymierzą się z żadnym wrogiem Persji[2]. W praktyce oznaczało to zrzeczenie się przez Persję panowania nad azjatyckimi miastami greckimi i ugruntowanie panowania Związku Morskiego na Morzu Egejskim.
Historyczność traktatu
edytujNiektórzy badacze (P.J. Rhodes[3], Adam Ziółkowski[4] i inni) kwestionują historyczność traktatu.
Tezę wspierają m.in. faktami, że ani Herodot, ani Tukidydes nie wspomnieli w swoich dziełach o pokoju Kalliasa, który, jeśli w istocie miał miejsce, miał decydujące znaczenie dla tematyki ich dzieł. W dodatku działania Ateńskie oraz Perskie po tym pokoju nie pasują do znanych nam postanowień traktatu. Historyczność pokoju kwestionowali już starożytni tacy, jak Teopomp z Chios, czy Kallistenes z Olintu.[5]
Wojny perskie wedle tej teorii zakończyć się miały jedynie nieformalnym porozumieniem Aten z satrapami w zachodniej Azji Mniejszej, w którym uznawali oni dominację Greków na Morzu Egejskim. Pokój Kalliasa miał zaś być wymysłem historyków greckich stworzonym po 386 p.n.e. (pokój królewski) "w celu unaocznienia, jak dalece chwalebna przeszłość kontrastuje z haniebną teraźniejszością"[6].
Obrońcy historyczności traktatu przywołują możliwe aluzje do niego u Tukidydesa oraz brak informacji o walkach grecko-perskich pomiędzy 449, a 412 p.n.e. Innym argumentem jest brak inskrypcji o zebraniu trybutu w związku w 448 p.n.e., co mogłoby sugerować refleksje nad sensem związku po zawarciu pokoju. Za tą tezą przemawia również początek wielkiego projektu przebudowy Aten od 450 p.n.e., który byłby nie do pomyślenia w czasie kosztownych działań wojennych.[5]
Przypisy
edytuj- ↑ Wg Diodora Sycylijskiego satrapom nie wolno było się zbliżać "na odległość mniejszą niż trzy dni drogi" od zachodniego wybrzeża Azji Mniejszej. Za Benedetto Bravo, Marek Węcowski, Ewa Wipszycka, Aleksander Wolicki, Historia starożytnych Greków. Tom 2. Okres klasyczny, Warszawa 2009, s. 92.
- ↑ Wielka Historia Świata. Tom 3. Świat okresu cywilizacji klasycznych, pod red. Aleksandra Krawczuka, Oficyna Wydawnicza Fogra, Warszawa 2005, ISBN 83-85719-84-9, s. 127.
- ↑ P.J. Rhodes, Historia Grecji. Okres klasyczny. 478 – 323 p.n.e., tłum. Lech Trzcionkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009, ISBN 978-83-233-2731-8, ss. 54 – 55.
- ↑ Adam Ziółkowski, Historia powszechna. Starożytność, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010, ISBN 978-83-01-16401-0, s. 495.
- ↑ a b Benedetto Bravo, Marek Węcowski, Ewa Wipszycka, Aleksander Wolicki, Historia starożytnych Greków. Tom 2. Okres klasyczny, Warszawa 2009, s. 90-93.
- ↑ P.J. Rhodes, Ibidem, s. 55.