Poczajów
Poczajów (ukr. Почаїв/Poczajiw, ros. Почаев) – miasto w rejonie krzemienieckim obwodu tarnopolskiego Ukrainy, do 1939 w granicach II Rzeczypospolitej (województwo wołyńskie, powiat krzemieniecki). Herb oraz prawa miejskie nadał król Stanisław August Poniatowski w roku 1778.
 Ławra Poczajowska, 2019 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Powierzchnia |
24,4 km² | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3546 | ||||
| Kod pocztowy |
47027- | ||||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 50°00′N 25°28′E/50,000000 25,466667
| |||||
W granicach miasta znajdują się dawne wsie Taraż Nowy (Redkoduby) i Jurydyka.
Historia
edytuj
Poczajów położony jest na grzbiecie wyniosłego wzgórza opodal Podkamienia, między Brodami a Krzemieńcem, słynie jako ośrodek pielgrzymkowy prawosławnych i grekokatolików. W mieście znajduje się ławra Poczajowska – jeden z najważniejszych klasztorów Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego, dawniej monaster bazyliański. Początki wschodniochrześcijańskiego monastycyzmu w miejscowości sięgają XII–XIII w. Między XVIII wiekiem a 1832 obiekt należał do unickiego zakonu bazylianów. Oddany mnichom Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego przez władze carskie z powodu zaangażowania bazylianów we wspieranie powstania listopadowego, pozostaje od tego czasu w jurysdykcji Kościoła prawosławnego[2].
We wrześniu 1939 roku przez wkroczeniem Armii Czerwonej miejscowi Ukraińcy utworzyli milicję i przejęli władzę w mieście[3]. Na początku lipca 1941 zajęty przez Wehrmacht. Niemcy zamknęli ludność żydowską w liczbie około 1 tys. w getcie. Getto zostało zlikwidowane 12 sierpnia 1942 przez SD, niemiecką żandarmerię i ukraińską policję. Rozstrzelano 794 osób, pozostali zdołali zbiec i uniknąć egzekucji albo pozostawiono ich przy życiu dla wykonywania robót drogowych[4]. Polacy, których w Poczajowie żyło tylko około 10 rodzin, w lipcu 1943 roku pod wpływem doniesień o rzezi wołyńskiej wyjechali do pobliskiego Podkamienia, co jednak nie uchroniło ich przed atakiem UPA[3].
W 1989 Poczajów liczył 10 019 mieszkańców[5], a w 2013 było ich 7842[6].
Pobliskie miejscowości
edytujTransport
edytujTutaj zaczyna się droga terytorialna T 2013, która przebiega przez Załoźce[7], oraz droga miejscowa do Wiśniowca, która przechodzi przez Rydoml i Młyniowce[8]. Przez miasto biegnie droga regionalna R 26. Miasto jest połączone z innymi miejscowościami transportem drogowym.
Znane osoby związane z Poczajowem
edytuj- Paweł Giżycki – polski architekt baroku, malarz, dekorator, jezuita; przebudowa miejscowego kościoła (1744)
- Mikołaj Bazyli Potocki – starosta kaniowski, mecenas sztuki, fundator wielu kościołów i klasztorów. Ostatnie lata życia spędził w Ławrze Poczajowskiej, w której został pochowany[9].
- ks. Stanisław Fijałkowski - w latach 1936 - 1943 proboszcz parafii rzymskokatolickiej w Poczajowie, zamordowany 13 marca 1944 r. w czasie napadu nacjonalistów ukraińskich z UPA na klasztor ojców dominikanów w Podkamieniu[10].
- Właściciele
- Aleksander Dominik Tarnowski (1668–1703)
- Kajetan Amor Tarnowski (zm. 1753)[11]
Przypisy
edytuj- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2017 року. Державна служба статистики України. Київ, 2017, s. 65
- ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 391-415. ISBN 978-83-227-2672-3.
- ↑ a b Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 442, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s.786
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
- ↑ Постанова Кабінету Міністрів України від 18 квітня 2012 р. № 301 Про затвердження переліку автомобільних доріг загального користування державного значення (ukr.)
- ↑ Droga miejscowa od Poczajowa do Wiśniowca na mapach Google
- ↑ Pobożny psychopata [online], Kurier Historyczny [dostęp 2023-03-25].
- ↑ STANISŁAW FIJAŁKOWSKI — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-03-25].
- ↑ Jerzy Hr. Dunin Borkowski: Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów, s. 927 i 928.
Linki zewnętrzne
edytuj- Poczajów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 351.
- zdjęcia z Poczajowa
- Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Poczajowie na filmie z drona, 2018.
- Archiwalne widoki i publikacje o miejscowości w bibliotece Polona