Phytophthora cactorum
Phytophthora cactorum (Lebert & Cohn) J. Schröt – gatunek organizmów należący do grzybopodobnych lęgniowców[1]. U licznych gatunków roślin wywołuje chorobę zwaną fytoftorozą. Fytoftorozy te w leśnictwie nazywane są fytoftorozą drzew[2], w sadownictwie zgnilizną pierścieniową podstawy pnia drzew owocowych[3].
 Zarodnia | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Phytophthora cactorum |
| Nazwa systematyczna | |
| Phytophthora cactorum (Lebert & Cohn) J. Schröt Krypt.-Fl. Schlesien (Breslau) 3.1(9–16): 236 (1886) [1889] | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phytophthora, Peronosporaceae, Peronosporales, Peronosporidae, Peronosporea, Incertae sedis, Oomycota, Chromista[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1875 r. Hermann Lebert i Ferdinand Julius Cohn nadając mu nazwę Peronospora cactorum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. Joseph Schröter[1].
- Nozemia cactorum (Lebert & Cohn) Pethybr. 1913
- Nozemia fagi (R. Hartig) Pethybr. 1913
- Peronospora cactorum Lebert & Cohn 1875
- Peronospora fagi R. Hartig 1875
- Phloeophthora cactorum (Lebert & Cohn) G.W. Wilson 1914
- Phytophthora cactorum (Lebert & Cohn) J. Schröt. 1886 var. cactorum
- Phytophthora fagi (R. Hartig) Magnus 1893
- Phytophthora omnivora de Bary 1881
- Phytophthora omnivora f. eriobotryae Dufrénoy 1927
- Phytophthora omnivora de Bary 1881 f. omnivora
- Phytophthora omnivora de Bary, 1881 var. omnivora
Morfologia
edytujCharakterystyczną cechą tego gatunku jest występowanie na zarodniach bardzo krótkich trzoneczków o długości do 5 μm[5]. Strzępki przeważnie o szerokości 6 μm, ale mogą być nieregularnie miejscami zgrubiałe. Chlamydospory wytwarzane są tylko przez niektóre szczepy. Mają szerokość zazwyczaj do 33 μm, ale czasami aż do 55 μm i ścianę o grubości 1–1,5 μm. Sporangiofory regularnie sympodialnie rozgałęzione, cienkie (o szerokości zaledwie 0,5–1 μm), z lekkim nabrzmieniem u podstawy każdej gałązki. Przegroda oddzielająca zarodnie od trzoneczków znajduje się w odległości 3–4 μm od podstawy trzoneczka. Zarodnie wyrastają obficie, są szeroko i regularnie elipsoidalne lub jajowate. Mają rozmiar 36–50(–55) × 28–35(–40) μm i posiadają na szczycie dobrze widoczną brodawkę (papillate). Oospory zdecydowanie aplerotyczne, zwykle o średnicy 20–26 μm i bezbarwnej ścianie o grubości 2 μm. Lęgnie o średnicy (19–)25–32(–38) μm, kształcie kulistym lub zwężającym się ku podstawie i hialinowej lub lekko żółtej, gładkiej ścianie. Plemnie jednokomórkowe, parageniczne, niemal kuliste, o średnicy 15(–21) × 13 μm[6].
Grzybnia heterotaliczna. Hodowana na sztucznym podłożu PDA tworzy kolonie delikatnie promieniste, zwarte i bez wyraźnej granicy. Minimalna temperatura wzrostu 2 °C, optymalna 25 °C, maksymalna 31 °C[6].
Występowanie i siedlisko
edytujGatunek rozprzestrzeniony na całym świecie[7]. Pasożyt i saprotrof bardzo wielu gatunków roślin. Lista jego żywicieli obejmuje 54 rodziny (szczególnie różowate) i ponad 150 rodzajów, w tym jesion, buk, brzoza, dąb, jarząb, wiśnia, lipa, olsza, iglaste, jabłko, gruszka, morela, truskawka, dyniowate, bakłażan, kaktusy, agrest, rododendron, rabarbar, awokado[6][2]. U roślin uprawnych w Polsce wywołuje choroby: czarna zgnilizna korzeni truskawki, pierścieniowa zgnilizna podstawy pędu porzeczki, skórzasta zgnilizna owoców truskawki, zgnilizna karp rabarbaru, zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia drzew owocowych, zgorzel kaktusów, zgorzelowa plamistość różanecznika[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-05-14]. (ang.).
- ↑ a b Red. Leszek B. Orlikowski, Tomasz Oszaka. Fytoftorozy w szkółkach i drzewostanach leśnych. Klucz do oznaczania Phytophthora. Wydano na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Warszawa 2009.
- ↑ Marek Grabowski: Choroby drzew owocowych. Kraków: Wyd. Plantpress, 1999. ISBN 83-85982-28-0.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-05-13]. (ang.).
- ↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ a b c Mycobank. Phytophthora cactorum. [dostęp 2017-05-14].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-05-14].
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.