Phecda
Phecda (Gamma Ursae Majoris, γ UMa) – gwiazda w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. Wchodzi w skład asteryzmu Wielkiego Wozu. Jest oddalona o około 111 lat świetlnych od Słońca.
| γ Ursae Majoris | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
11h 53m 49,835s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+53° 41′ 41,21″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana |
2,41m | ||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
4,0 ± 1,8 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−11,9 ± 0,70 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy |
podwójna gwiazda ciągu głównego | ||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
A: A0 Ve | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Temperatura |
A: 9520 K | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
9186[4] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,2287[4] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa
edytujTradycyjna nazwa gwiazdy, Phecda, pochodzi od arabskiego wyrażenia فخذ الدب fakhð ad-dubb, oznaczającego „udo niedźwiedzia”[5][6][7]. Chińczycy nazywali tę gwiazdę chiń. 天璣; pinyin Tiānjī, co oznacza „niebiańską świecącą perłę”[8]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Phecda dla określenia najjaśniejszego składnika tego systemu gwiezdnego[9].
Charakterystyka obserwacyjna
edytujJest to szósta co do jasności gwiazda konstelacji, tworząca „przednie koło” Wielkiego Wozu, bądź „udo” Wielkiej Niedźwiedzicy[5].
Podobnie jak cztery inne jasne gwiazdy Wielkiego Wozu, Phecda należy do luźnej gromady otwartej, znanej jako Gromada Wielkiej Niedźwiedzicy (Collinder 285)[5].
Charakterystyka
edytujJest to gwiazda podwójna. Składniki układu są oddalone od siebie średnio o 11,7 au i krążą wokół wspólnego środka masy po wydłużonych orbitach o mimośrodzie 0,30[2]. Główny składnik to biała gwiazda typu widmowego A, otoczona chmurą lub dyskiem rotującego gazu[5]. Jest gorętsza, 65 razy jaśniejszą oraz około trzykrotnie masywniejszą[2] i większą od Słońca[5]. Towarzysz jest pomarańczowym karłem typu widmowego K2 o masie równej 0,79 masy Słońca. Jego temperatura to około 4780 K, a jasność – 0,397 jasności Słońca[2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Phecda w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f S. Eggl et al. Circumstellar habitable zones of binary-star systems in the solar neighbourhood. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 428 (4), s. 3104–3113, 2013-02-01. DOI: 10.1093/mnras/sts257. arXiv:1210.5411. (ang.).
- ↑ Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.
- ↑ a b Anderson E, Francis C.: HIP 58001. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e Jim Kaler: PHECDA (Gamma Ursae Majoris). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-08-10]. (ang.).
- ↑ Robert A. Garfinkle: Star-Hopping: Your Visa to Viewing the Universe. Cambridge University Press, 1997, s. 118. ISBN 0-521-59889-3.
- ↑ Ursa Major, the Greater Bear. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 438. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Ursa Major, the great bear. W: Ian Ridpath: Star Tales. James Clarke & Co., 1988. ISBN 978-0-7188-2695-6.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-10].