Ols, oles, bagienny las olszowy lub olchowylas z dominacją olszy czarnej porastający bagienne siedliska, o okresowo wysokim poziomie wody stojącej i różnej żyzności. Ma zwykle charakterystyczną kępową strukturę runa – na kępach wokół szyi korzeniowej olszy rosną gatunki borowe, w dolinkach przynajmniej okresowo wypełnianych wodą – rośliny bagienne.

Ols
Ilustracja
Ols w Puszczy Białowieskiej, początek maja
Symbol

Ol

Tereny

nizinne

Gleby

torfowomurszowe, torfowe, mineralnomurszowe, mułowomurszowe, torfowomułowe

Gatunki główne

olsza czarna I–II bonitacji

Gatunki domieszkowe

jesion, brzoza omszona, świerk (kraina II)

Gatunki podszytowe

leszczyna, kruszyna, bez czarny, porzeczka czarna, jarząb, czeremcha

Typ siedliskowy lasu

Olsy są zazwyczaj trudno dostępne, głównie ze względu na podmokły grunt. Poziom wody sięga od kilku do kilkudziesięciu centymetrów. Są to najczęściej wody stojące, rzadziej wolno płynące.

Kępy w mniej zwartych olsach mogą być znacznie od siebie oddalone, rozdzielone wodą.

Zbiorowisko to wytwarzane jest na glebach wytworzonych z torfowisk niskich, lecz często spotyka się je na glebach murszowych wytworzonych na piaskach i madach rzecznych, najczęściej są to gleby murszowo-mineralne, murszowe, mulowo-murszowe, torfowo-murszowe, murszowo-glejowe z mullem murszowatym. Dominującą forma próchnicy typu mull.

Gatunki roślin

edytuj

Gatunkiem drzewa dominującym w lesie tego typu jest olsza czarna, czasem towarzyszy jej brzoza omszona, jesion wyniosły lub sosna zwyczajna. Na podszyt składają się: czeremcha zwyczajna (Padus avium), kalina koralowa (Viburnum opulus), kruszyna pospolita (Frangula alnus) a także niektóre gatunki wierzb, np. wierzba uszata (Salix aurita). Często spotykany jest również chmiel zwyczajny (Humulus lupulus). Kępy porasta bogata roślinność leśna, w tym: bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea), kosaciec żółty (Iris pseudacorus), kuklik zwisły (Geum rivale) i czyściec leśny (Stachys sylvatica).

Rośliny bagienne występujące w zalanych fragmentach lasu to przeważnie knieć błotna (Caltha palustris), pępawa błotna (Crepis paludosa), psianka słodkogórz (Solanum dulcamara).

Gatunki runa różnicujące ols od lasu wilgotnego:

Gatunki częste:

Status syntaksonomiczny

edytuj

Z punktu widzenia syntaksonomii olsy są tożsame ze zbiorowiskiem Carici elongatae-Alnetum Koch 1926 (ols środkowoeuropejski). Często jednak, zwłaszcza w polskich pracach fitosocjologicznych, zbiorowisko to dzielone jest na dwa zespoły[1]:

W Europie zachodniej występuje atlantycka odmiana olsu określana jako zbiorowisko Carici laevigatae-Alnetum.

Przypisy

edytuj
  1. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 332-333. ISBN 978-83-01-14439-5. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj