Wikipedia

Olbrachcice (województwo opolskie)

wieś w województwie opolskim
Ten artykuł dotyczy wsi w województwie opolskim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Olbrachcice (dodatkowa nazwa w j. niem. Olbersdorf, wcześniej Polnisch Olbersdorf[4][5][6][7]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[8][9]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

Olbrachcice
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w Olbrachcicach
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Liczba ludności (2011)

341[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-210[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491430

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Olbrachcice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Olbrachcice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Olbrachcice”
Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, na dole znajduje się punkt z opisem „Olbrachcice”
Ziemia50°21′54″N 17°42′22″E/50,365000 17,706111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 341 osób[2].

Geografia

edytuj

Położenie

edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy gminy Biała z gminą Lubrza. Należy do Euroregionu Pradziad[10]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[11].

Środowisko naturalne

edytuj

W Olbrachcicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Olbrachcic wynoszą 624 mm. Dominują wiatry zachodnie[12].

Nazwa

edytuj

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Olibrachcice oraz nazwą niemiecką Polnisch Olbersdorf[13].

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod obecnie stosowaną, polską nazwą Olbrachcice, a także niemiecką Olbersdorf we fragmencie: „Olbersdorf (1388 Olbrechtsdorf, 1534 Olbrachtitz, polnisch Olbrachcice auch Polnisch-Olbersdorf genannt)”[14]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydany na przełomie XIX i XX wieku, a także niemiecki leksykon geograficzny Neumana wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Olbersdorf[15]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Olbrachcice[16].

Historia

edytuj
 
Olbrachcice (Olbersdf.) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na mapie z 1849

Wieś została założona w połowie XIV wieku. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1388[17].

W 1482 właścicielami wsi byli przedstawiciele rodu Colmas, Mikołaj i jego syn Wacław. Następnie Olbrachcice należały do zmarłego w 1572 Jerzego von Fuellsteina. W latach 1613–1618 jej właścicielem był Jan Krzysztof Waldstein, uczestnik rokoszu Zebrzydowskiego. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[18]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[19]. Do 1816 należała do klasztoru paulinów w Mochowie koło Głogówka[17].

 
Pieczęć Olbrachcic (1935)

W pierwszej połowie XIX wieku zbudowano murowaną kapliczkę z rzeźbą ludową św. Jana Nepomucena wewnątrz[17]. Od 1895 na terenie wsi ma swoją siedzibę rzymskokatolicka Parafia Niepokalanego Poczęcia NMP, obecnie należąca administracyjnie do dekanatu bialskiego diecezji opolskiej[20]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu konia skierowanego w prawo, a w otoku napis: GEMEINDE POLN. OLBERSDORF / KREIS NEUSTADT O/S. (pol. Gmina Olbrachcice / Powiat Prudnicki)[21]. 1 marca 1907 w Olbrachcicach została założona jednostka ochotniczej straży pożarnej[22].

 
Pomnik poległych w I i II wojnie światowej

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 611 mieszkańców Olbrachcic 54 posługiwało się językiem niemieckim, a 557 językiem polskim[23]. W wyborach parlamentarnych w Republice Weimarskiej w 1919 najwięcej głosów w Olbrachcicach zdobyli chrześcijańscy demokraci[24].

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Olbrachcice znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[25]. Do głosowania uprawnione były w Olbrachcicach 502 osoby, z czego 329, ok. 65,5%, stanowili mieszkańcy (w tym 313, ok. 62,4% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 495 głosów (ok. 98,6% uprawnionych), w tym 493 (ok. 99,6%) ważne; za Niemcami głosowało 411 osób (ok. 83,4%), a za Polską 82 osoby (ok. 16,6%)[26]. W Olbrachcicach działało graniczne przejście drogowe uruchomione na czas głosowania. Niemcy aresztowali dwóch polskich działaczy z Poznania, którzy przyjechali do Olbrachcic agitować za Polską. Przetrzymywano ich w barakach na przejściu granicznym. W kwietniu 1921 grupa młodych mieszkańców Białej, zwolenników opcji niemieckiej, nielegalnie przekroczyła granicę i napadła na punkt kontroli granicznej. W odpowiedzi Włosi obstawili wojskiem Olbrachcice. W czasie III powstania śląskiego po raz drugi oddział z Białej napadł na baraki policji plebiscytowej. Aresztował i zabrał ze sobą ośmiu polskich funkcjonariuszy[27]. W okresie plebiscytu oraz powstań śląskich Polacy organizowali patriotyczne spotkania w karczmie Konstantego Lachotty w Olbrachcicach. 5 października 1921 Lachotta został uprowadzony, a następnie zastrzelony przez Niemców[28].

 
Grota lurdzka

W latach 20. XX wieku powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej (rozbudowany po II wojnie światowej)[29]. Przy drodze do Solca zbudowano w 1938 grotę lurdzką z kamienia tufowego przywiezionego z Lourdes we Francji[17].

Według Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, podczas II wojny światowej w Olbrachcicach zamordowano 16 obywateli Polski[30]. W styczniu 1945 przez Olbrachcice przeszły kolumny więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. W toku tzw. „marszu śmierci” wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców[31]. Cywile z Racławiczek i okolic byli wykorzystywani przez Sowietów do budowy okopów w rejonie Olbrachcic od marca do maja 1945[32]. W okresie walk o Prudnik w kwietniu i maju 1945 Rosjanie tymczasowo ewakuowali przez Olbrachcice do Strzeleczek niemieckich i polskich mieszkańców Prudnika i okolicznych wsi[33].

Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[34]. Mieszkańcom Olbrachcic, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.

W latach 1945–1950 Olbrachcice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Lubrza[35], a w latach 1954–1972 należała do gromady Olszynka[36]. Podlegała urzędowi pocztowemu w Prudniku[37]. 13 września 1951 uruchomiono agencję pocztową w Olbrachcicach dla miejscowości Olbrachcice, Słoków i Olszynka[38].

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[39], kotlarz[40], piekarz[41]. W 1962 oddano do użytku nową remizę ochotniczej straży pożarnej[22]. W 2006 Olbrachcice przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[42].

Mieszkańcy

edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[43]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Goloki[44].

Liczba mieszkańców wsi

edytuj

Zabytki

edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[52]:

  • dom nr 2, z 1849 r.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Olbrachcicach chronione są ponadto[53]:

Pomniki i obiekty upamiętniające

edytuj
  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w centrum Olbrachcic[54] powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Dostawiono do niego dwie tablice z nazwiskami mężczyzn, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Na każdej tablicy znajduje się symbol Krzyża Żelaznego. Zgodnie z kryteriami w sprawie upamiętnień na obszarze RP żołnierzy niemieckich przyjętymi w uchwale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w 1995, pomnik został uznany za nieprawidłowy[29].
  • Mogiła rodzinna powstańca śląskiego – mogiła Konstantego Lachotty, powstańca śląskiego, i jego matki na cmentarzu parafialnym w Olbrachcicach. Na mogile inskrypcja: „Tu spoczywa w Bogu kochana matka nasza Joanna Lachotta zm. 8.05.1917 r. i kochany brat nasz Konstanty Lachotta położywszy życie za świętą sprawę zm. 5.10.1921 r.”[55]
  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej
  •  
  •  
  •  

Gospodarka

edytuj

W Olbrachcicach siedzibę mają firmy Firma Budowlana Badura Damian i Cukiernictwo Handzik Karina, zrzeszone w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[56].

Transport

edytuj
 
Wjazd do Olbrachcic od strony Solca

Transport drogowy

edytuj

Droga do wsi prowadzi przez głęboki wąwóz. Na zboczu nad drogą postawiono witacz na wzór Hollywood Sign – napis „Witamy w Olbrachcicach” i symbol konia z herbu wsi[57].

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1202O relacji Biała – Olbrachcice – Słoków – Laskowice[58].

Transport autobusowy

edytuj

Olbrachcice posiadają połączenia autobusowe z Głogówkiem, Prudnikiem. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[59].

Kultura

edytuj

W Olbrachcicach działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[60]. W lipcu 2024 miejscowe DFK liczyło 20 członków. We wsi znajduje się świetlica środowiskowa. Stowarzyszenie Odnowa Wsi Olbrachcice zakończyło działalność[57].

Religia

edytuj

W Olbrachcicach znajduje się katolicki kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, który jest siedzibą parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (dekanat Biała)[61]. We wsi znajduje się grota na wzór lurdzkiej, zbudowana ze skały tufowej przywiezionej z Lourdes[57].

Sport

edytuj

We wsi funkcjonował klub piłkarski LZS Olbrachcice[62], z zespołem rezerwowym LZS II Olbrachcice[63]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar[64]. We wsi znajduje się boisko[57].

Turystyka

edytuj
 
Tablice we wsi

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Olbrachcicach[65]. Przez Olbrachcice przebiega trasa Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej, za przejechanie którego PTTK Prudnik przyznaje odznakę[66].

Szlaki turystyczne

edytuj

Przez Olbrachcice prowadzą szlaki turystyczne:

Szlaki rowerowe

edytuj

Przez Olbrachcice prowadzi szlak rowerowy[70]:

Bezpieczeństwo

edytuj

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Olbrachcicach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[71]. Jednostka OSP została założona w 1907[57].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 15 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[72].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[73]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[74].

Ludzie związani z Olbrachcicami

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Olbrachcicami (województwo opolskie).

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 92162
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 846 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Andrzej Dereń: Ślązacy nie walczą o śląskie nazwy swoich miejscowości. [dostęp 2009-04-16].
  5. ↑ Teresa Sienkiewicz-Miś: O biskupie Wacławie Wycisku. [dostęp 2009-04-16].
  6. ↑ Ostdeutsche Biographie. [dostęp 2009-04-16]. (niem.).
  7. ↑ Polnisch Olbersdorf w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom VIII, s. 599.
  8. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  9. ↑ Rocznik Diecezji Opolskiej. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża, 2006, s. 80–81. ISBN 83-7342-095-9. (pol.).
  10. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-20].
  11. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  12. ↑ Klimat: Olbrachcice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-20].
  13. ↑ Knie 1830 ↓, s. 533,534.
  14. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1097.
  15. ↑ Broesike 1905 ↓, s. 840.
  16. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  17. ↑ a b c d Olbrachcice – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-20].
  18. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  19. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  20. ↑ https://www.diecezja.opole.pl/index.php/parafie/wg-dekanatow.
  21. ↑ 979 Polnisch Olbersdorf (Olbrachcice) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  22. ↑ a b Straż z kobietami, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 22 (856), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 maja 2007, s. 8, ISSN 1231-904X.
  23. ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
  24. ↑ Wynik wyborów w Prudnickiem, „Gazeta Opolska”, 284, Opole: Nakładem Wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 5 grudnia 1919, s. 1.
  25. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24.
  26. ↑ Aplikacja do analizy wyników plebiscytu [online], silesia-plebiscite.netlify.app [dostęp 2023-02-13].
  27. ↑ Krzysztof Strauchmann, Pomnik plebiscytu na Śląsku [online], Nasza Historia, 29 kwietnia 2016 [dostęp 2023-02-13] (pol.).
  28. ↑ Antoni Weigt, Za świętą sprawę, „Tygodnik Prudnicki”, 5, Prudnik: Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”, 30 września 1990, s. 1, 4, ISSN 1231-904X.
  29. ↑ a b Pomniki upamiętniające żołnierzy niemieckich, którzy zginęli w II wojnie światowej podlegające kontroli komisji wojewody opolskiego (29.10.2002 r., 5 i 12.11.2002 r.), „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 6 (636), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 lutego 2003, s. 12, ISSN 1231-904X.
  30. ↑ Zestawienie Miejsc Zbrodni Popełnionych na Ludności Cywilnej przez Okupanta Hitlerowskiego na Ziemiach Polskich w latach 1939–1945, Warszawa: Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego, 1 września 2022, s. 192, ISBN 978-83-954388-3-7.
  31. ↑ Józef Mycak, Ewakuacja więźniów oświęcimskich przez teren powiatu prudnickiego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 2 (106), czerwiec 1978, s. 52.
  32. ↑ Robert Hellfeier, Prężyńskie okopy, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 11 (1263), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 marca 2015, s. 9, ISSN 1231-904X.
  33. ↑ Antoni Barszczyński, Oswobodzenie Prądnika, „Nasz Głos”, Kazimierz Kanwiszer – redaktor naczelny, 9 (49), Prądnik [Prudnik]: Spółdzielnia Wydawnicza „Promień”, 16 marca 1947, s. 3.
  34. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  35. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  36. ↑ Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11.
  37. ↑ Wykaz gromad wchodzących w skład gminy, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 listopada 1946, s. 5.
  38. ↑ Komunikat Dyrekcji Okręgowej Poczt i Telekomunikacji w Katowicach z dnia 20 września 1951 r. Nr PLO-311, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 17, Opole: Prezydium WRN, 15 października 1951, s. 83.
  39. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  40. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 375.
  41. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 404.
  42. ↑ Olbrachcice [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 8 lipca 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  43. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  44. ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
  45. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  46. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  47. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  48. ↑ a b c Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  49. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 223.
  50. ↑ a b c d Olbrachcice [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  51. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  52. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 104.
  53. ↑ Ewidencja – Gmina Biała [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
  54. ↑ Pomnik w Olbrachcicach upamiętniający mieszkańców wsi poległych podczas I i II wojny światowej [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  55. ↑ Mogiła rodzinna Powstańca Śląskiego – Konstantego Lachotty w Olbrachcicach [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  56. ↑ Lista Rzemieślników [online], cechprudnik.eu [zarchiwizowane z adresu 2023-12-09].
  57. ↑ a b c d e Marek Karp, Biskupi, grota i wąwóz, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 29 (1743), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 17 lipca 2024, s. 9, ISSN 1231-904X.
  58. ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  59. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Olbrachcice, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  60. ↑ DFK Olbrachcice / Olbersdorf
  61. ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  62. ↑ LZS Olbrachcice [online], 90minut.pl [dostęp 2023-09-05].
  63. ↑ LZS II Olbrachcice [online], 90minut.pl [dostęp 2023-09-05].
  64. ↑ Janusz Stefanko, Damian Wicher, Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19, ISSN 1231-904X.
  65. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  66. ↑ Regulamin Odznaki Turystyczno-Krajoznawczej Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  67. ↑ Ścieżki rowerowe – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-20].
  68. ↑ W poszukiwaniu piękna żydowskich cmentarzy [online], turystyka.biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-20] (pol.).
  69. ↑ Szlakiem zabytkowych kościołów [online], turystyka.biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-20] (pol.).
  70. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  71. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  72. ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  73. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  74. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Olbrachcice_(województwo_opolskie)&oldid=74969222”