Obuwikowe (Cypripedioideae) – podrodzina w obrębie storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niej 130 gatunków skupionych w 5 rodzajach[2]. Rodzaj Cypripedium występuje w strefie umiarkowanej sięgając rejonów subarktycznych na półkuli północnej. Przedstawiciele rodzaju Paphiopedilum rosną w Azji południowo-wschodniej, a zasięg pozostałych przedstawicieli podrodziny obejmuje Amerykę Środkową i Południową[5].

Obuwikowe
Ilustracja
Obuwik pospolity
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

obuwikowe

Nazwa systematyczna
Cypripedioideae Lindl. ex Endl.
Gen. Pl.: 220. Jun 1837[3]
Typ nomenklatoryczny

Cypripedium L. (1753)[3][4]

Zasięg
Mapa zasięgu

Cechą wyróżniającą rośliny z podrodziny obuwikowych są kwiaty zawierające pantofelkowo rozdętą warżkę z dwoma wyjściami i dwoma płodnymi pręcikami wykształconymi z wewnętrznego okółka pręcików. Z zewnętrznego okółka pochodzi prątniczek, który u tych roślin jest charakterystycznie spłaszczony i pochylony nad wejściem do warżki. U szeregu gatunków środkowy płatek zewnętrznego okółka okwiatu jest pasiasty, podczas gdy dwa płatki boczne zewnętrznego okółka są zwykle zrośnięte i znajdują się tuż pod warżką. Kwiat jest odwrócony o 180°[5].

Atrakcyjne kwiaty gatunków z tej podrodziny powodują, że są one uprawiane jako rośliny ozdobne. Owoce dwóch gatunków – Selenipedium chica i S. isabelianum zbierane były jako namiastka wanilii[5].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna podrodziny według Angiosperm Phylogeny Website[2][6]
storczykowate

Apostasioideae




waniliowe Vanilloideae




obuwikowe Cypripedioideae




epidendronowe Epidendroideae



storczykowe Orchidoideae






Podział systematyczny

Do podrodziny należy pięć rodzajów[2][7]:

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2023-04-16] (ang.).
  2. a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-16] (ang.).
  3. a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – A. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 2012-07-14]. (ang.).
  4. Cypripedioideae. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-16].
  5. a b c Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 406–409, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.
  6. Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 lutego 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.). 
  7. Cypripedioideae. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-16].