My, Pierwsza Brygada

pieśń I Brygady Legionów Polskich

My, Pierwsza Brygada („Legiony”) – pieśń I Brygady Legionów Polskich, dowodzonych przez Józefa Piłsudskiego. Znana jest również pod tytułem Legiony to żołnierska nuta. Od 2007 oficjalna Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego.

My, Pierwsza Brygada
Ilustracja
Skan broszury, ok. 1920
Wydany

1917

Gatunek

pieśń legionowa

Twórca

Andrzej Brzuchal-Sikorski

My, pierwsza brygada w wykonaniu Stanisław Ratolda-Zadarnowskiego (1893 - 1926)

Istnieje kilka wersji słów utworu[1].

Historia

edytuj

Melodia pieśni to melodia Marsza Kieleckiego nr 10, utworu zapisanego w śpiewniku orkiestry Kieleckiej Straży Ogniowej pod numerem 10. Prawdopodobnym jej autorem był kpt. Andrzej Brzuchal-Sikorski, który od 1905 roku był kapelmistrzem orkiestry Kieleckiej Straży Ogniowej, a potem, orkiestry I Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Był on pierwszym wykonawcą i aranżerem tego utworu[2].

Gdy 10 września 1914 r. Andrzej Brzuchal-Sikorski z orkiestrą Kieleckiej Straży Ogniowej wstąpili w szeregi żołnierzy Józefa Piłsudskiego, Marsz Kielecki nr 10 zaczął towarzyszyć strzelcom i legionistom.

We wspomnieniach z tamtych lat oficer legionów Zygmunt Pomarański podaje[3]:

Przed bitwą pod Łowczówkiem, na parę dni przed świętami Bożego Narodzenia 1914 roku, orkiestra nasza z ochotników, kieleckich strażaków sformowana zagrała nam Marsza, który wówczas nie był jeszcze znany. Melodia sprawiła na nas wrażenie olbrzymie, nie mieliśmy jeszcze do niej słów, a mimo to przebrzmiewająca z niej moc tonów związana z realiami nadchodzącej bitwy, była nam bliska. Pod jej wrażeniem usłyszeliśmy rozkaz dowódcy batalionu por. Stanisława Burhardt-Bukackiego – „bagnet na broń” i pod jej wrażeniem poszliśmy do ataku.

Słowa Pierwszej Brygady, do melodii Marsza Kieleckiego[3], powstawały żywiołowo, układane na kwaterach i w okopach. Po 1925 r. zostało ustalone, że pierwsza podstawowa wersja tekstu powstała latem 1917 r. w pociągu wiozącym internowanych legionistów do Szczypiorna i w samym obozie. Ostatecznie, w końcu lat trzydziestych, w Wojskowym Instytucie Historycznym sąd polubowny orzekł, że autorem trzech pierwszych zwrotek jest literat, pułkownik Andrzej Hałaciński, a sześciu zwrotek – oficer legionów Tadeusz Biernacki. W pierwszych latach po I wojnie światowej Andrzej Hałaciński nie przyznawał się do autorstwa słów utworu, jednak później oświadczył to publicznie i przedstawił dowody na to, że jest ich autorem.

My, Pierwsza Brygada w latach powojennych uważana była przez żołnierzy Marszałka Piłsudskiego niemal za hymn państwowy. Kiedy w latach 1926–1927 rozpoczęła się dyskusja, którą ze znanych pieśni uznać za hymn państwowy, m.in. proponowano, aby połączyć Mazurka Dąbrowskiego z Pierwszą Brygadą.

Według niektórych opinii część pieśni:

Krzyczeli, żeśmy stumanieni,
Nie wierząc nam, że chcieć – to móc!
Laliśmy krew osamotnieni,
A z nami był nasz drogi Wódz!

może nawiązywać do nieudanej próby wywołania powstania w 1914 roku w Polsce. Akcja nie spotkała się wówczas z odzewem wśród ludności i Pierwsza Kompania Kadrowa musiała się wycofać.

Postanowieniem z 23 marca 1937 minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciech Alojzy Świętosławski ustalił jedyny odtąd obowiązujące wszystkie szkoły w Polsce tekst pieśni „Pierwsza Brygada”[4][5].

14 sierpnia 2007 Minister Obrony Narodowej swym postanowieniem uznał marsz My Pierwsza Brygada za Pieśń Reprezentacyjną Wojska Polskiego[6].

Wykonania

edytuj

Pieśń była kanwą do powstania innych utworów o charakterze wojskowym, którymi były „Marsz 3 Batalionu strzelców” 3 batalionu Strzelców Sanockich (ok. 1918-1919)[7], pieśń polskich marynarzy wojskowych (ok. 1923)[8].

Utwór był także wykorzystywany w produkcjach filmowych[9].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Biblioteka Polskiej Piosenki. bibliotekapiosenki.pl. [dostęp 2016-04-17].
  2. „VADEMECUM KURACJUSZA 21 Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnego w Busku-Zdroju” – przewodnik po Busku-Zdroju, wydanie z 2005r, s. 47, autor Leszek Marciniec.
  3. a b Wiesław Chmielewski, Legionowy epizod, „Strażak”, nr 12/2004.
  4. 92. Postanowienie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 121–122, 30 kwietnia 1937. 
  5. Ustalenie tekstów pieśni „Boże, coś Polskę” i „Pierwsza Brygada”. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 5, s. 283, 29 maja 1937. 
  6. Decyzja Nr 374/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 sierpnia 2007 r. w sprawie ustanowienia Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. [dostęp 2008-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 marca 2016)].
  7. P. W.. Marsz III. Batalionu strzelców. „Ziemia Sanocka”. Nr 12, s. 2, 18 maja 1919. 
  8. Pieść polskich marynarzy. „Nowości Illustrowane”. Nr 28, s. 2, 14 lipca 1923. 
  9. Andrzej Tadeusz Hałaciński. filmpolski.pl. [dostęp 2014-04-14].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj