Modlitwa powszechna

Modlitwa powszechna (łac. Oratio universalis) lub Modlitwa Wiernych (łac. Oratio fidelium) jest w Kościele katolickim obrządku rzymskiego częścią Liturgii Słowa i stanowi jej zakończenie jako odpowiedź zgromadzenia na usłyszane Boże Słowo. Podczas tej modlitwy przedstawia się Bogu w sposób uroczysty prośby ludu Bożego w różnych potrzebach.

Pochodzi od modlitw zanoszonych przez uczestników Eucharystii już w czasach wczesnego chrześcijaństwa. W wielu obrządkach wschodnich zwyczaj modlitwy w różnych intencjach przekształcił się w bardziej lub mniej liczne litanie (zwane często ekteniami) wygłaszane przez diakona w różnych momentach liturgii. W obrządku rzymskim tradycja ta zaniknęła. Powrót modlitwy powszechnej nastąpił za sprawą reformy liturgicznej zleconej przez Sobór watykański II. Przyjęła ona formę bardzo podobną jak ta zachowana na Wschodzie - najczęściej ma właśnie litanijną formę. Cechą charakterystyczną modlitwy powszechnej w obrządku rzymskim jest jej duża zmienność, zwykle na różne dni przewiduje się różne formularze tej modlitwy, podczas gdy w większości tradycji wschodnich ektenie pozostają niezmienne albo wprowadza się do nich tylko niewielkie zmiany zależne od okoliczności.

Przebieg modlitwy wiernych jest następujący: Przewodniczący celebracji z miejsca przewodniczenia rozpoczyna i kończy modlitwę powszechną[1]. Odczytywanie wezwań tej modlitwy nie należy do kapłana. Wezwania wygłasza diakon, a gdy jest nieobecny w jego zastępstwie kantor lub lektor, ewentualnie inny wierny świecki. Czyni się to z ambony lub innego odpowiedniego miejsca. Wezwań nie powinno być więcej niż sześć[2]. Wezwania te winny być zwięzłe i wyrażające błagania całej wspólnoty. Nie należy nadawać im charakteru dydaktycznego, ani wprowadzać dodatkowych treści. Wezwania tej modlitwy mają krótko i jasno określać za kogo, za co lub o co należy się modlić. W modlitwie powszechnej należy uwzględnić następujące intencje:

  • za Kościół;
  • za rządzących i o zbawienie całego świata;
  • za doświadczonych trudnościami;
  • za miejscową wspólnotę[3].

Na każde wezwanie lud odpowiada wspólną aklamacją, np. "Kyrie eleison" lub "Wysłuchaj nas, Panie". Zamiast wspólnej aklamacji można zachować chwilę ciszy, albo aklamację poprzedzoną dodatkowym wezwaniem wygłaszać po chwili ciszy.

W modlitwę powszechną wplata się również intencje okolicznościowe – odnoszące się do okoliczności sprawowania mszy. Podczas ślubu zgromadzenie modli się za nowożeńców, w mszy za zmarłych znajdujemy intencję modlitewną za zmarłych itp.

Zasadniczo modlitwa ta winna być śpiewana, o czym w codziennej praktyce często się zapomina. O tym fakcie świadczą zarówno przepisy liturgiczne zawarte we wprowadzeniu do księgi zawierającej formularze modlitwy powszechnej, jak i wymieniona powyżej kolejność osób: gdy nie ma diakona, zastępuje go w pierwszej kolejności kantor.

Błędem jest powierzanie odczytywania wezwań modlitwy powszechnej osobom świeckim niepełniącym żadnych szczególnych funkcji, gdy obecny jest diakon, kantor albo lektor.

Linki zewnętrzne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. OWMR nr 71
  2. Zgodnie z ustaleniami 177. Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski 10-11.12.1980 nr VIII.
  3. OWMR nr 70