Mirosław Bańko

polski językoznawca, leksykograf i gramatyk normatywny

Mirosław Tomasz Bańko (ur. 1959)[1]polski językoznawca i leksykograf[2], profesor nauk humanistycznych[3][4], profesor Uniwersytetu Warszawskiego[4], członek Rady Wydziału Polonistyki UW[5]. W latach 1991–2010 był również zatrudniony w Wydawnictwie Naukowym PWN, gdzie pełnił funkcję redaktora naczelnego Redakcji Słowników Języka Polskiego i do października 2015 prowadził internetową poradnię językową[6][7]. W latach 2012–2020 dyrektor Instytutu Języka Polskiego UW.

Mirosław Bańko
Ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data urodzenia

1959

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: językoznawstwo polonistyczne
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

10 października 1989 – nauki humanistyczne
Uniwersytet Warszawski

Habilitacja

14 maja 2002 – nauki humanistyczne
Uniwersytet Warszawski

Profesura

14 sierpnia 2014

Polska Akademia Nauk
Status

Członek Prezydium Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych - Komitet Językoznawstwa

Profesor
Wydział

Polonistyki UW

Stanowisko

Wykładowca

Okres zatrudn.

od 1983

Jednostka

Wydawnictwo Naukowe PWN

Stanowisko

kierownik redakcji i redaktor naczelny słowników języka polskiego

Okres zatrudn.

1991–2010

Jego dorobek obejmuje szereg słowników i poradników językowych, autorskich bądź współtworzonych. W swojej działalności lingwista przejawia preskryptywne podejście do języka[8].

Rozprawę doktorską pt. Metody analizy form fleksyjnych w słowniku leksemowym (na materiale czasowników polskich) obronił w 1989 roku na Wydziale Polonistyki UW, promotorem pracy był Zygmunt Saloni. W 2002 obronił rozprawę habilitacyjną Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Studia o słowniku jednojęzycznym[4]. 21 stycznia 2015 odebrał nominację profesorską z rąk prezydenta Bronisława Komorowskiego[3].

Publikacje

edytuj

Słowniki:

  • Słownik języka polskiego. Suplement. Warszawa: PWN, 1992 (wraz z Marią Krajewską i Elżbietą Sobol)
  • Słownik wyrazów kłopotliwych. Warszawa: PWN, 1994 (wraz z Marią Krajewską)
  • Inny słownik języka polskiego. Warszawa: PWN, 2000
  • Słownik peryfraz, czyli wyrażeń omownych. Warszawa: PWN, 2002
  • Indeks a tergo do Uniwersalnego słownika języka polskiego pod redakcją Stanisława Dubisza. Warszawa: PWN, 2003 (wraz z Dorotą Komosińską i Anną Stankiewicz)
  • Mały słownik wyrazów kłopotliwych. Warszawa: PWN, 2003
  • Wielki słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: PWN, 2003
  • Słownik porównań. Warszawa: PWN, 2004
  • Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych. Warszawa: PWN, 2005
  • Słownik dobrego stylu, czyli wyrazy, które się lubią. Warszawa: PWN, 2006
  • Słownik spolszczeń i zapożyczeń. Warszawa: PWN, 2007 (wraz z Lidią Drabik i Lidią Wiśniakowską)
  • Słownik onomatopei, czyli wyrazów dźwięko- i ruchonaśladowczych. Warszawa: PWN, 2009
  • Czułe słówka. Słownik afektonimów. Warszawa: PWN, 2010 (wraz z Agnieszką Zygmunt)
  • Słownik wyrazów trudnych i kłopotliwych. Warszawa: PWN, 2010

Monografie:

  • Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Studia o słowniku jednojęzycznym. Warszawa: Wydział Polonistyki UW, 2001
  • Współczesny polski onomatopeikon. Ikoniczność w języku. Warszawa: PWN, 2008
  • Nie całkiem obce. Zapożyczenia wyrazowe w języku polskim i czeskim. Warszawa: WUW, 2016 [współautorzy: D. Svobodová, J. Rączaszek-Leonardi, M. Tatjewski]
  • Z historii antyleksykografii. Warszawa: WUW, 2020 [wyd. 2, uzupełnione – 2021]

Podręczniki:

  • Wykłady z polskiej fleksji. Warszawa: PWN, 2002
  • Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny.

Książki popularnonaukowe:

  • Polszczyzna na co dzień. Warszawa: PWN, 2006
  • Poprawnie po polsku (praca zbiorowa). Warszawa: PWN, 2007

Przypisy

edytuj
  1. Katalog Glowny Biblioteki Uniwersytetu Szczecinskiego [online], BG US [dostęp 2021-11-26] (pol.).
  2. Autorzy. Wielki słownik języka polskiego. [dostęp 2012-04-09].
  3. a b Prezydent wręczył nominacje profesorskie. [dostęp 2019-11-10].
  4. a b c Prof. dr hab. Mirosław Tomasz Bańko, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-01-27].
  5. Skład członków Rady Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego na posiedzeniach w roku akademickim 2020/2021. Wydział Polonistyki UW. [dostęp 2021-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-04)].
  6. Prof. Mirosław Bańko. Poradnia językowa PWN. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-05)].
  7. Koniec poradni?. Poradnia językowa PWN. [dostęp 2015-11-01].
  8. Krystyna Kułak, Linguistic Prescriptivism in Present-Day Poland: The Normative Attitudes of the Speakers of Polish, [w:] Stanley D. Brunn, Roland Kehrein (red.), Handbook of the Changing World Language Map, Cham: Springer International Publishing, 2020, s. 2299, DOI10.1007/978-3-030-02438-3_120, ISBN 978-3-030-02438-3 (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj