Maria Macieszyna
Maria Macieszyna, z domu Ehrlich, primo voto Kunklowa (ur. 31 października 1869 w Płocku, zm. 30 lipca 1953 tamże) – polska nauczycielka i publicystka, zasłużona działaczka Towarzystwa Naukowego Płockiego.
| Data i miejsce urodzenia |
31 października 1869 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
nauczycielka, publicystka |
| Rodzice | |
| Małżeństwo |
Życiorys
edytujByła córką płockiego lekarza Marcina Ehrlicha. Z domu rodzinnego, w którym pobierała pierwsze nauki, wyniosła polskie nastawienie patriotyczne (mimo obcych korzeni rodziców – ojciec pochodził z Kurlandii[1]). Naukę kontynuowała na pensji żeńskiej Folkersmanowej, uzyskując dyplom nauczycielki i przez pewien czas zajmując się pracą pedagogiczną na pensji. Uczyła także na tajnych kompletach[1][2].
W 1892 poślubiła ziemianina Eugeniusza Kunkla, właściciela majątku Drobin. Wraz z mężem odbyła kilka podróży po Europie. Udzielała się aktywnie w stowarzyszeniach kulturalnych i oświatowych, w Drobinie zainicjowała działanie szkoły elementarnej. Zajęła się także działalnością literacką, była płodną publicystką pisma „Echa Płockie i Łomżyńskie”, gdzie publikowała artykuły dotykające takich zagadnień, jak równość społeczna, filantropia, emancypacja kobiet. Pisała też utwory beletrystyczne[1][2].
Po śmierci męża w 1909 poślubiła lekarza i społecznika Aleksandra Macieszę. Powróciła wówczas na stałe do Płocka. Należała do propagatorek kultury i blisko współpracowała z mężem w działalności na rzecz Towarzystwa Naukowego Płockiego (krótko przez zawarciem małżeństwa Maciesza doprowadził do reaktywacji Towarzystwa i pełnił przez wiele lat funkcję jego prezesa). Ogłosiła kilka publikacji o tematyce regionalnej, m.in. Katedra Płocka (Płock 1914), Płock w malarstwie (Płock 1914), Ziemia Płocka, ogrodem Polski (Płock 1917). Wspólnie z mężem napisała trzykrotnie wznawiany Przewodnik po Płocku (pierwsze wydanie w 1914) oraz prowadziła dokumentację etnograficzną strojów ludowych z okolic Płocka[1][2]. W 1914 wraz z mężem wyjechała do Jednorożca, by prowadzić badania na Kurpiach: on studiował antropologię Kurpiów z powiatu przasnyskiego, ona zbierała rośliny do zielnika, oboje gromadzili też stroje i eksponaty, które przywieźli do Płocka[3][4]. Wiele artykułów zamieściła w prasie regionalnej. Była też autorką opublikowanego pośmiertnie w roku 1996 Pamiętnika Płocczanki, zawierającego obserwacje z lat I wojny światowej[5]. Wspierała finansowo budowę I Gimnazjum Polskiego w Płocku[1][2].
W okresie okupacji hitlerowskiej dotknięta została represjami. W październiku 1945 owdowiała po raz drugi. Zmarła 30 lipca 1953 w Płocku, pochowana została tamże na cmentarzu katolickim przy alei Kobylińskiego[1][2].
Upamiętnienie
edytujWe wrześniu 2003 na mocy uchwały Rady Miasta Płocka imię Marii Macieszyny nadano płockiemu Miejskiemu Przedszkolu nr 1 (przy ulicy Kościuszki)[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Anna Stogowska, Maria Macieszyna jako regionalistka, „Notatki Płockie”, nr 159, z. 2, 1994, s. 29.
- ↑ a b c d e Maria Macieszyna, Przedmowa, [w:] Anna Maria Stogowska (red.), Pamiętnik Płocczanki, Płock 1996.
- ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Podróż Aleksandra i Marii Macieszów na „Kurpie przasnyskie”, 1914 r. [online] [dostęp 2024-10-04].
- ↑ Maria Weronika Kmoch, Opis Puszczy Kurpiowskiej, Szli i Jednorożca pióra Marii Macieszyny (1914) [online] [dostęp 2024-10-04].
- ↑ Anna Maria Stogowska (oprac.), Maria Macieszyna, "Pamiętnik Płocczanki.", 1996, ISBN 83-905448-0-6.
- ↑ Uchwała Nr 269/XIV/03 Rady Miasta Płocka z dnia 2 września 2003 roku w sprawie nadania imienia Marii Macieszyny Miejskiemu Przedszkolu nr 1 w Płocku [online] [dostęp 2024-10-04].
Bibliografia
edytuj- Jan Bolesław Nycek, Ludzie i książki. Słownik biograficzny ludzi książki i pióra województwa płockiego, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Płocku, Płock 1983, s. 139 (fotografia na wkładce za s. 122)