Maria Bortnowska
Maria Józefa Bortnowska (ur. 1894, zm. 25 stycznia 1972[1]) – działaczka Polskiego Czerwonego Krzyża, żołnierz Armii Krajowej, więźniarka m.in. obozu koncentracyjnego Ravensbrück.
Imię i nazwisko urodzenia |
Maria Józefa Czarnecka |
---|---|
Data urodzenia |
1894 |
Data śmierci |
25 stycznia 1972 |
Miejsce spoczynku | |
Narodowość |
Polska |
Krewni i powinowaci |
generał Władysław Bortnowski (szwagier) |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujW roku 1919 wzięła udział w pracach Biura Informacyjnego, będącego wówczas sekcją Towarzystwa „Sanitariusz Polski”, które zostało przejęte przez Polski Czerwony Krzyż. W latach 30. była kierowniczką referatu Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża[2].
W czasie II wojny światowej była żołnierzem Wojskowej Służby Kobiet Armii Krajowej. W latach 1939–1942 i 1945–1947 kierowała w Warszawie Biurem Informacyjnym Polskiego Czerwonego Krzyża. Była organizatorką pomocy ofiarom i jeńcom, rejestracji strat, łączenia rodzin, ekshumacji. Ponieważ wbrew niemieckim zarządzeniom pomagała także Żydom oraz polskim jeńcom wojennym – 23 października 1942 została aresztowana przez Gestapo i uwięziona na Pawiaku. Następnie 23 czerwca 1943 została wywieziona do więzienia Praesidium Gestapo przy Alexanderplatz w Berlinie, a w sierpniu 1943 wysłano ją do Ravensbrück (numer obozowy 20519), gdzie przebywała do wyzwolenia obozu w 1945 (opuściła go z ostatnim transportem Polek w lipcu 1945). Działała tam w polskich organizacjach podziemnych.
Po powrocie do Polski podjęła pracę w Biurze Informacyjnym PCK. 4 marca 1947 została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa pod fałszywym zarzutem współpracy z Niemcami i skazana na 3 lata więzienia. Inspiracją do procesu był fakt, iż Bortnowska w czasie wojny zbierała dane o sowieckim wykonawstwie zbrodni w Katyniu i przekazywała je przez Armię Krajową władzom polskim na emigracji. 5 czerwca 1948 po interwencjach byłych więźniarek z Ravensbrück została zwolniona z więzienia. Podjęła pracę w Naczelnej Organizacji Technicznej, skąd odeszła na emeryturę. Po 1956 roku zrehabilitowana.
Maria Bortnowska pochowana jest w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 208-1-27,28)[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)[4]
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[2]
Przypisy
edytuj- ↑ Maria Bortnowsa, Historia Kobiet. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)].
- ↑ a b M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: CZARNECCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-02-12] .
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 271, poz. 636 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
edytuj- Życiorysy więźniarek obozu Ravensbrück. [dostęp 2012-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-30)].
- Lanckorońska Karolina, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945, Kraków: Wydawnictwo Znak, 2002, ISBN 83-240-0077-1.
- Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.