Marcin German
Marcin German (ur. ?, zm. ok. 1655[1]) – geometra i górnik.
Życiorys
edytujBył z pochodzenia Szwedem[2][3]. Został zatrudniony w kopalni soli w Wieliczce na stanowisku sztygara, które piastował przez szereg lat[2]. W latach 1631–1638, na zlecenie miejscowego żupnika sporządził pierwsze plany tej kopalni[4], na które złożyły się trzy plany kolejnych podziemnych poziomów kopalni soli oraz sytuacyjny plan miasta Wieliczki. Po uzupełnieniach planów dokonanych w kolejnych latach, całość planów, wzbogaconych ilustracjami Wilhelma Hondiusa obrazującymi pracę górników i warzelników soli, opublikowano w 1645 w Gdańsku z rozkazu króla Polski Władysława IV[5]. Kazimierz Maślankiewicz wysunął przypuszczenie, że German brał udział w powstawaniu ilustracji Hondiusa[2].
Plany przyczyniły się w znacznym stopniu do dalszej rozbudowy kopalni i eksploatacji soli w XVII w. i pierwszej połowie XVIII w.[6], były też podstawą do sporządzania przez innych mierniczych kolejnych aktualizacji map kopalni, aż do drugiej połowy XVIII w., w tym także planów kopalni wielickiej wydanych w 1766 r. w Augsburgu, a ilustrowanych przez J.E. Nilsona[6]. Z kolei sztychy Hondiusa ilustrujące plany Germana są istotnym źródłem poznania technik wydobywczych soli i jej warzenia w XVII w[2].
Oryginały germanowskich planów kopalni przechowywane są w zbiorach Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka[7] (wg J. Maciaszek oryginały zaginęły w trakcie II wojny światowej, a w muzeum są odbitki z wydania 1645[8])
Przypisy
edytuj- ↑ Strona muzeum w Wieliczce [1].
- ↑ a b c d Maślankiewicz 1965 ↓, s. 125.
- ↑ Wielka Encyklopedia PWN red. Jan Wojnowski, Warszawa 2002, t. 10, s. 99.
- ↑ Maślankiewicz 1965 ↓, s. 125, 196.
- ↑ Maślankiewicz 1965 ↓, s. 196.
- ↑ a b Maślankiewicz 1965 ↓, s. 125, 131.
- ↑ Maślankiewicz 1965 ↓, s. 125–129.
- ↑ Jadwiga Maciaszek, System informacji o archiwalnych mapach górniczych MICARIS – na przykładzie polskich salin, „Geologia”, tom 35, zeszyt 3, 2009, s. 461–478, OCLC 8597861817.
Bibliografia
edytuj- Kazimierz Maślankiewicz, Z dziejów górnictwa solnego w Polsce, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965.
- Wielka Encyklopedia PWN red. Jan Wojnowski, Warszawa 2002, t. 10, s. 99.
- https://web.archive.org/web/20170409021914/https://muzeum.wieliczka.pl/german-marcin/