Magda Szabó (ur. 5 października 1917 w Debreczynie, zm. 19 listopada 2007 w Kerepes(inne języki)[1]) – pisarka węgierska.

Magda Szabó
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 października 1917
Debreczyn

Data i miejsce śmierci

19 listopada 2007
Kerepes, Węgry

Narodowość

Węgierka

Język

węgierski

Alma Mater

Uniwersytet w Debreczynie

Dziedzina sztuki

poezja, powieść, literatura dziecięca

Życiorys

edytuj

Ukończyła studia na Uniwersytecie w Debreczynie, zyskując uprawnienia do nauczania łaciny i języka ojczystego. Pracę podjęła jako nauczycielka w żeńskiej szkole w Debreczynie i w Hódmezővásárhely. W latach 1945–1949 znalazła zatrudnienie w Ministerstwie Religii i Edukacji. Wyszła za mąż w 1947 za tłumacza i pisarza Tibora Szobotkę, zapoczątkowując literacką karierę jako poetka tomikiem Owieczka. Następnie opublikowała Powrót do ludzi (1949). W tym samym roku otrzymała nagrodę Baumgartena, wskutek czego ze względów politycznych tego samego dnia aresztowano ją i zwolniono z pracy w ministerstwie. Podczas najtrudniejszych lat komunizmu na Węgrzech (1949–1958) zakazano publikowania jej utworów. Odtąd też zaczęto prześladować jej męża, który pozostał bez pracy; pisarka nauczała wówczas w szkole publicznej.

W latach przymusowego wykluczenia twórczego przeszła z twórczości poetyckiej na prozatorską. Swą pierwszą powieść Fresk napisała w 1958, osiągając znaczny sukces wśród czytelników[2].

Nagrody

edytuj

Otrzymała wiele nagród krajowych. Książki jej, które przetłumaczono na wiele języków, opublikowano w 42 krajach świata.

W 2003 r. otrzymała francuską nagrodę literacką Prix Femina Étranger za najlepszą powieść obcojęzyczną (Zamknięte drzwi).

Powieść Tajemnica Abigel zajęła szóste miejsce wśród najpopularniejszych książek w węgierskiej edycji listy BBC Big Read i została zekranizowana jako serial telewizyjny (emitowany w Polsce w latach 80. XX wieku). Oprócz Tajemnicy Abigel w wykazie tym znalazły się trzy inne jej książki.

Twórczość

edytuj
  • Bárány (wiersze, 1947, „Owieczka”)
  • Vissza az emberig (wiersze, 1949)
  • Ki hol lakik (wiersze, 1957)
  • Freskó (powieść, 1958, „Fresk”)
  • Mondják meg Zsófikának (powieść, 1958; „Powiedzcie Zsofice”, wyd. pol. 1964)
  • Bárány Boldizsár (wiersze, 1958)
  • Neszek (wiersze, 1958)
  • Marikáék háza (1959)
  • Sziget-kék (1959)
  • Az őz (powieść, 1959, „Sarenka”)
  • Vörös tinta (1959)
  • Disznótor (powieść, 1960, „Świniobicie”)
  • Álarcosbál (powieść, 1961, „Bal maskowy”)
  • Születésnap (powieść, 1962)
  • Pilátus (powieść, 1963; „Piłat”, wyd. pol. 1966)
  • A Danaida (powieść, 1964)
  • Hullámok kergetése (1965)
  • Tündér Lala (1965)
  • Eleven képét a világnak (1966)
  • Fanni hagyományai (1966)
  • Alvók futása (1967)
  • Mózes egy, huszonkettő (powieść, 1967, „Tylko sam siebie możesz ofiarować”)
  • Zeusz küszöbén (1968)
  • Katalin utca (powieść, 1969)
  • Abigél (powieść, 1970; „Tajemnica Abigél”, wyd. pol. 1977)
  • Ókút (powieść, 1970, „Stara studnia”)
  • Kiálts, város! (1971)
  • A szemlélők (powieść, 1973)
  • Az órák és a farkasok (1975)
  • Szilfán halat (1975)
  • Az a szép, fényes nap (1976)
  • Régimódi történet (powieść, 1977, „Staroświecka historia”)
  • Kívül a körön (1980)
  • Erőnk szerint (1980)
  • Megmaradt Szobotkának (1983)
  • Béla király (1984)
  • Az ajtó (powieść, 1987, „Zamknięte drzwi”)
  • Az öregség villogó csúcsain (1987)
  • Záróvizsga (1987)
  • A pillanat (Creusais) (powieść, 1990)
  • A félistenek szomorúsága (1992)
  • Szüret (1996)
  • A lepke logikája (1996)
  • A csekei monológ (1999)
  • Mézescsók Cerberusnak (1999)
  • Merszi, Möszjő (2000)
  • Für Elise (powieść, 2002)
  • Békekötés (2006)

Powieść Piłat zekranizowano w 2020 r. jako film telewizyjny w reżyserii Lindy Dombrovszky.

Przypisy

edytuj
  1. Elhunyt Szabó Magda író. [dostęp 2007-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-21)].
  2. Zmarła Magda Szabo [online], www.instytutksiazki.pl [dostęp 2018-01-23] (pol.).