Leon Tyszyński
Leon Tyszyński (ur. 13 listopada?/25 listopada 1896 w Petersburgu[1], zm. ?) – podpułkownik dyplomowany saperów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Leon Tyszyński (przed 1934) | |
 podpułkownik dyplomowany saperów
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 listopada 1896 |
|---|---|
| Data śmierci |
? |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
1 Pułk Inżynieryjny, |
| Stanowiska |
wykładowca |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUrodził się 25 listopada 1896, w rodzinie Kazimierza i Natalii z d. Marksen[2][3]. Został studentem Uniwersytetu w Piotrogrodzie. Podczas I wojny światowej służył w Armii Imperium Rosyjskiego[4][5]. Do 1918 mieszkał na obszarze Imperium Rosyjskiego.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Od 25 stycznia 1919 był podporucznikiem 1 pułku inżynieryjnego[4]. W tym samym stopniu brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 3 pułku saperów, a za swoje czyny otrzymał Order Virtuti Militari. W szeregach plutonu minerów przy Dywizji Litewsko-Białoruskiej 19 kwietnia 1919 wysadził most kolejowy na linii Baranowicze–Łuniniec oraz dwa drewniane mosty drogowe i 10 małych mostków. Został awansowany do stopnia porucznika w korpusie inżynierii i saperów ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[6][7]. W 1923 pełnił służbę na stanowisku II oficera sztabu 20 Dywizji Piechoty w Słonimiu[4], pozostając oficerem nadetatowym 3 pułku saperów. W tym czasie przysługiwał mu, obok stopnia wojskowego, tytuł „oficer przydzielony do Sztabu Generalnego”[8][9]. W kwietniu 1924 został odkomenderowany z 20 DP do Kościuszkowskiego Obozu Szkolnego Saperów w Warszawie, w charakterze słuchacza III kursu doszkolenia oficerów saperów[10].
Ukończył naukę w Wyższej Szkoły Wojennej[11]. Uzyskał tytuł oficera dyplomowanego[4]. Był wykładowcą w WSWoj[4]. Został awansowany do stopnia majora saperów ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932[12]. W 1932 był oficerem biura ogólnoorganizacyjnego I wiceministra spraw wojskowych[13][4]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 i 9. lokatą w korpusie oficerów saperów[14]. W 1939 znajdując się w rezerwie personalnej oficerów przy Inspektorze Saperów był przydzielony do składu osobowego inspektora armii gen. dyw. Stefana Dąb-Biernackiego na stanowisko oficera saperów[15].
Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas kampanii wrześniowej był dowódcą saperów Armii „Prusy”.
20 września 1939 dostał się do niewoli radzieckiej. Przebywał w Obozie NKWD w Griazowcu[16][3]. 10 października 1940 został przewieziony z obozu w Kozielsku do Moskwy, gdzie był przesłuchiwany i uczestniczył w rozmowach z przedstawicielami władz sowieckich[17]. Od 31 października 1940 przebywał w tzw. „willi rozkoszy” w Małachówce. Podczas pobytu tam zajmował się tłumaczeniem podręczników w swojej dziedzinie wojskowości[18]. Był w grupie kilku starszych oficerów, którzy przystali na propozycję tworzenia wojska polskiego przy armii ZSRR[5].
Leon Tyszyński został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera II B 30-7-9)[19].
Podpułkownik Leon Tyszyński jest jedną z postaci spektaklu Willa szczęścia Jacka Gąsiorowskiego (premiera w Teatrze Telewizji: 21 kwietnia 2008)[20].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5012
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (20 grudnia 1946)[21]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1936)[22]
- Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)[23]
- Krzyż Kawalerski Orderu Świętego Sawy (24 czerwca 1929)[24]
Przypisy
edytuj- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2020-05-12].
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b Griazowiec ↓, s. 35.
- ↑ a b c d e f Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b Jaczyński 2011 ↓, s. 69.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 909.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 832.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 111, 878.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 802.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 203.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1365.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 250.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 430.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 243.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 419, 427.
- ↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 73. ISBN 83-85015-66-3.
- ↑ Jaczyński 2011 ↓, s. 65, 68.
- ↑ Jaczyński 2011 ↓, s. 73-74.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-05-12].
- ↑ Willa szczęścia, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2020-05-12].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 151 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za gorliwą pracę i sumienne wypełnianie obowiązków służbowych”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 roku, s. 361.
Bibliografia
edytuj- Tyszyński Leon. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.39-3050 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-05].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (236), 2011. Wojskowe Biuro Badań Historycznych. ISSN 1640-6281..
- Kompletna lista 1673 Polaków i obywateli polskich innych narodowości przebywających w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 22. [dostęp 2019-02-03].