Leniec alpejski (Thesium alpinum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny sandałowcowatych (Santalaceae). Występuje na Kaukazie i w górach Europy. W Polsce w Karpatach i Sudetach oraz w południowej części kraju. Półpasożyt pobierający ssawkami wodę z solami mineralnymi od innych roślin. Gatunek rzadki.

Leniec alpejski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Santalanae

Rząd

sandałowce

Rodzina

sandałowcowate

Rodzaj

leniec

Gatunek

leniec alpejski

Nazwa systematyczna
Thesium alpinum L.
Sp. Pl. 1: 207. 1753

Morfologia

edytuj
 
Pokrój
 
Kwiaty
 
Owoc
Łodyga
Naga i przeważnie krzaczasta, o wysokości do 30 cm. Pod ziemią zdrewniałe kłącze i cienkie rozłogi.
Liście
Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskie, 1–3-nerwowe, nagie.
Kwiaty
Wyrastają w górnej części łodygi w jednostronnych przeważnie gronach, w kątach kilkakrotnie dłuższych od nich podsadek. Ponadto przy każdym kwiatku występują jeszcze dwa podkwiatki. Kwiaty są białozielonkawe, 4 lub 5-krotne. Ząbki lejkowatego okwiatu po przekwitnięciu zaginają się do środka.
Owoc
Kulisty lub elipsoidalny, podłużnie żeberkowany orzeszek.

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do lipca. Siedlisko: murawy naskalne, piargi, hale. Występuje po piętro alpejskie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Seslerion tatrae i zespołu roślinności (Ass.) Carici sempervirentum-Festucetum[3].

Zagrożenia i ochrona

edytuj

W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest umieszczona w grupie gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych (kategoria zagrożenia |E|)[4]. Gatunek objęty ścisłą ochroną.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

edytuj
  1. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-10] (ang.).
  2. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-10] (ang.).
  3. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  4. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

Bibliografia

edytuj
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.