Lemmy Kilmister

angielski piosenkarz rockowy

Lemmy Kilmister, właśc. Ian Fraser Kilmister (ur. 24 grudnia 1945 w Burslem, zm. 28 grudnia 2015 w Los Angeles) – brytyjski piosenkarz, autor tekstów i muzyki. Założyciel, wokalista, basista, główny autor tekstów i jedyny stały członek brytyjskiego zespołu heavymetalowego Motörhead. Grał również w formacjach Hawkwind i The Head Cat.

Lemmy Kilmister
Ilustracja
Lemmy Kilmister podczas koncertu wraz z zespołem Motörhead na festiwalu Rock am Ring w 2015 roku
Imię i nazwisko

Ian Fraser Kilmister

Pseudonim

Lemmy Kilmister, Ian Fraser Willis, Lemmy the Lurch

Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1945
Burslem, Wielka Brytania

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 2015
Los Angeles, Stany Zjednoczone

Instrumenty

gitara basowa, gitara elektryczna, gitara akustyczna, harmonijka ustna

Typ głosu

baryton

Gatunki

heavy metal, speed metal, NWOBHM, hard rock

Zawód

muzyk, wokalista, autor tekstów, producent muzyczny

Aktywność

1959–2015

Instrument
Rickenbacker 4001[1]
Rickenbacker 4003[1]
Rickenbacker Lemmy Signature Bass 4004LK[1]
Zespoły
The Rainmakers (1963–1966)
The Rockin’ Vickers (1965–1967)
Motown Sect (1966)
Sam Gopal (1968)
Opal Butterfly (1970)
Hawkwind (1972–1975)
The Damned (1978)
The Head Cat (2000–2015)
Motörhead (1975–2015)

W 2006 został sklasyfikowany na 48. miejscu listy 100 najlepszych wokalistów wszech czasów według „Hit Parader[2]. Z kolei w 2009 roku został sklasyfikowany na 22. miejscu listy 50 najlepszych heavymetalowych frontmanów wszech czasów według Roadrunner Records[3].

Był znany ze swojego wyglądu, który obejmował jego charakterystyczne, inspirowane wojskiem poczucie mody i chrapliwy zgrzyt głosu, który kiedyś został okrzyknięty „jednym z najbardziej rozpoznawalnych głosów w rocku”[potrzebny przypis]. Był również znany ze swojego wyjątkowego sposobu śpiewania, który kiedyś opisywano jako „patrzenie w górę w kierunku wysokiego mikrofonu nachylonego w kierunku jego zniszczonej twarzy”. Był również znany ze swojego stylu gry na basie i używania swojej gitary basowej Rickenbacker do tworzenia „obezwładniającego, przesterowanego rytmicznego dudnienia”, podczas gdy innym godnym uwagi aspektem jego brzmienia basowego było to, że często grał power chords, używając mocno przesterowanych lampowych wzmacniaczy Marshalla[potrzebny przypis].

Lemmy urodził się w Stoke-on-Trent i dorastał w pobliskich miastach Newcastle-under-Lyme i Madeley, a później w walijskiej wiosce Benllech. Słuchał rock and rolla i wczesnych dzieł Beatlesów, co doprowadziło go do gry w kilku zespołach rockowych w latach 60., takich jak Rockin 'Vickers. Pracował jako roadie dla Jimiego Hendriksa i The Nice, zanim dołączył do space rockowego zespołu Hawkwind w 1971 roku, śpiewając główne wokale w ich hicie „Silver Machine”. W 1975 roku został zwolniony z Hawkwind po aresztowaniu za posiadanie narkotyków; w tym samym roku został założycielem, wokalistą, basistą i autorem tekstów Motörhead. Sukces zespołu osiągnął szczyt w latach 1980 i 1981, w tym przebój „Ace of Spades” i znajdujący się na szczycie list przebojów album koncertowy No Sleep ’til Hammersmith.

Lemmy regularnie nagrywał i koncertował z Motörhead aż do swojej śmierci 28 grudnia 2015 roku w Los Angeles, gdzie mieszkał od 1990 roku. Na dwa dni przed śmiercią zdiagnozowano u niego raka prostaty. Oprócz swojej kariery muzycznej miał pomniejsze role i występy w filmie i telewizji. Był znany ze swojego ciężkiego stylu życia, który obejmował nałogowe palenie i codzienne zażywanie dużych ilości alkoholu i amfetaminy.

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj
 
Lemmy Kilmister podczas koncertu wraz z zespołem Motörhead na Ursynalia – Warsaw Student Festival w 2013 roku

Lemmy urodził się 24 grudnia 1945 r. W rejonie Burslem w Stoke-on-Trent, Staffordshire. Gdy miał trzy miesiące, jego ojciec, były kapelan brytyjskich sił powietrznych i pianista koncertowy, odszedł od matki. Ian przeprowadził się z matką i babcią do pobliskiego Newcastle-under-Lyme, a następnie do Madeley. Kiedy Lemmy miał 10 lat, jego matka wyszła za mąż za byłego gracza rugby, George’a L. Willisa, który miał już dwoje starszych dzieci z poprzedniego małżeństwa, Patricię i Tony’ego, za którymi Lemmy nie przepadał. Później przenieśli się na farmę w walijskiej wiosce Benllech, Anglesey. Lemmy skomentował, że „co zabawne, bycie jedynym angielskim dzieckiem spośród 700 Walijczyków nie zapewniło im najszczęśliwszego czasu, ale było to interesujące z antropologicznego punktu widzenia”. Uczęszczał do szkoły Sir Thomasa Jonesa w Amlwch, gdzie nazywano go „Lemmy”. Później niektórzy sugerowali, że nazwa pochodzi od wyrażenia „lemmy [lend me – pożycz mi] funta do piątku” z powodu jego rzekomego zwyczaju pożyczania pieniędzy od ludzi, aby grać na automatach, chociaż sam Lemmy powiedział, że nie znał pochodzenia nazwy. Wkrótce zaczął interesować się rock and rollem, dziewczętami i końmi.

W szkole Lemmy zauważył ucznia, który przyniósł do szkoły gitarę i był „otoczony przez laski”. Jego matka miała gitarę, którą następnie zabrał do szkoły, przez co sam był otoczony dziewczynami, mimo że nie umiał grać. Zanim opuścił szkołę, przeniósł się z rodziną do Conwy. Pracował dorywczo w kilku miejscach, w tym w lokalnej fabryce urządzeń elektrycznych Hotpoint, jednocześnie grał na gitarze dla lokalnych zespołów, takich jak Sundowners i spędzał pozostały czas w szkole jeździeckiej. Widział występy Beatlesów w Cavern Club w Liverpoolu, gdy miał 16 lat, a potem nauczył się grać na gitarze piosenki z ich pierwszego albumu Please Please Me.

Kariera

edytuj

We wczesnych latach sześćdziesiątych zaczął żywo interesować się muzyką rockową. Po pierwszych doświadczeniach muzycznych (m.in. gra w zespołach amatorskich, posada technika sceny przy zespole Jimiego Hendriksa[4]) udało mu się w 1971 roku znaleźć etat basisty w zespole Hawkwind, gdzie od czasu do czasu udzielał się również wokalnie. Podczas kanadyjskiej trasy koncertowej zespołu w 1975 roku pogłębiła się przepaść dzieląca członków grupy i uzależnionego wtedy od amfetaminy muzyka. W maju 1975 roku podczas trasy koncertowej po Ameryce Północnej, w trakcie przekraczania granicy Stanów Zjednoczonych i Kanady, Lemmy został zatrzymany, ponieważ straż graniczna znalazła przy nim biały proszek, jak przypuszczano kokainę. W rzeczywistości był to siarczan amfetaminy, legalny wówczas w Kanadzie. Zatrzymanie do wyjaśnień spowodowało konieczność odwołania kilku koncertów, co rozwścieczyło pozostałych członków Hawkwind. Ostatecznie został wyrzucony z zespołu i zastąpiony przez gitarzystę Paula Rudolpha. Tym samym w 1975 roku zakończyła się działalność Lemmy’ego w Hawkwind.

Po powrocie do kraju rozpoczął poszukiwania muzyków, którzy byliby chętni tworzyć nowy zespół. Tuż przed zgubną w skutkach kanadyjską trasą Lemmy napisał utwór zatytułowany „Motorhead” (jest to obiegowa nazwa osoby zażywającej amfetaminę) i ostatecznie tak została nazwana nowo uformowana grupa (w nazwie użyto, w przeciwieństwie do tytułu piosenki, umlautu). Oprócz gry na gitarze basowej objął w niej także stanowisko wokalisty. Muzyka nowego zespołu znacznie różniła się od tego, co prezentował Hawkwind – była bardzo zadziorna, oparta na prostych riffach, zakorzeniona trochę w estetyce punk rocka, przez co stała się kamieniem milowym w rozwoju thrash metalu. Taka mieszanka doskonale zaspokajała oczekiwania słuchaczy, co spowodowało niebywały sukces komercyjny w Wielkiej Brytanii. Lemmy pozostaje do dziś dla wielkich rzesz fanów heavy metalu swoistym „guru”.

Lemmy określał siebie jako ateistę i anarchistę oraz przeciwnika komunizmu i faszyzmu[5].

Śmierć

edytuj

Lemmy Kilmister zmarł 28 grudnia 2015 roku w Los Angeles w wyniku zaburzeń rytmu i niewydolności serca oraz nowotworu prostaty[6][7]. Miał 70 lat. Został pochowany 9 stycznia 2016 roku na cmentarzu Forest Lawn Memorial Park w Hollywood[8]. W ceremonii pogrzebowej transmitowanej w serwisie YouTube wzięli udział m.in. Robert Trujillo, Dave Grohl i Rob Halford[9].

Śmierć Kilmistera spotkała się ze znacznym odzewem środowiska muzycznego. Kondolencje i wyrazy szacunku złożyli m.in. basista Nikki Sixx – członek Mötley Crüe, Dave Mustaine – lider Megadeth, perkusista Mike Portnoy – były perkusista grupy Dream Theater, Billy Idol, Ozzy Osbourne, King Diamond, Tom Morello – gitarzysta Rage Against the Machine oraz David Coverdale – wokalista Whitesnake[10].

24 sierpnia 2016 roku w West Hollywood w Kalifornii przed klubem Rainbow Bar & Grill został odsłonięty pomnik muzyka[11].

Publikacje

edytuj

Dyskografia

edytuj
Główny artykuł: Dyskografia Motörhead.

Albumy

edytuj
Tytuł Rok Źródło
Lemmy Kilmister – Damage Case 2006 [12]

Single

edytuj
Tytuł Rok Źródło
Wendy O. Williams, Lemmy Kilmister – Stand By Your Man 1982 [13]
Lemmy Kilmister & The Upsetters with Mick Green – Blue Suede Shoes 1990 [14]
Lemmy Kilmister, Dave Grohl, Billy GibbonsRun Rudolph Run 2008 [15]

Albumy wideo

edytuj
Tytuł Rok Źródło
Lemmy Kilmister – Lemmy: 49% Mother F**ker, 51% Son of a Bitch 2011 [16]

Ścieżki dźwiękowe

edytuj
Album Rok Uwagi Źródło
Simon Boswell – Hardware (ścieżka dźwiękowa) 1990 śpiew w utworze „A Piece of Pipe” [17]
Airheads (ścieżka dźwiękowa) 1994 śpiew w utworze „Born to Raise Hell” [18]
Frezno Smooth (ścieżka dźwiękowa) 2001 śpiew w utworze „Hardcore” [19]
Metal Thunder: Metal Brigade śpiew w utworze „Good Rockin’ Tonight” [20]
Flip Skateboards Presents Extremely Sorry 2009 śpiew w utworach „Intro” i „Stand by Me” [21]

Tribute albumy

edytuj
Album Rok Uwagi Źródło
Dragon Attack: A Tribute to Queen 1997 śpiew w utworze „Tie Your Mother Down [22]
Thunderbolt: A Tribute to AC/DC 1998 śpiew w utworze „It’s a Long Way to the Top [23]
A Tribute To Metallica: Metallic Assault 2000 gitara basowa w utworze „Nothing Else Matters [24]
Spin the Bottle: An All-Star Tribute to Kiss 2004 śpiew w utworze „Shout It Out Loud” [25]
Numbers from the Beast: An All Star Salute to Iron Maiden 2005 śpiew w utworze „The Trooper [26]
Flying High Again: The World’s Greatest Tribute to Ozzy Osbourne 2006 śpiew w utworze „Desire” [27]
Butchering the Beatles: A Headbashing Tribute gitara basowa i śpiew w utworze „Back in the U.S.S.R. [28]
Album Rok Uwagi Źródło
Robert CalvertCaptain Lockheed and the Starfighters 1974 gitara elektryczna, gitara basowa [29]
Warfare – Metal Anarchy 1985 produkcja muzyczna [30]
PlasmaticsLive! Terror Unleashed / Bump ’n Grind gościnnie śpiew i gitara basowa w utworze „Jailbait” [31]
Nina HagenNina Hagen 1989 gościnnie śpiew i gitara basowa w utworze „Where’s the Party” [32]
Ozzy OsbourneNo More Tears 1991 tekst do utworów „I Don’t Want to Change the World”, „Desire”, „Hellraiser [33]
Fast Eddie ClarkeIt Ain’t Over till It’s Over 1993 gościnnie śpiew w utworze „Laugh at the Devil” [34]
Mark Williamson – Time Slipping By 1994 gościnnie śpiew w utworze „Prayer for the Children” [35]
Ozzy Osbourne – Ozzmosis 1995 współautor utworu „See You on the Other Side” [36]
Mike Batt & The Royal Philharmonic OrchestraPhilharmania – Vol. 1 1998 gościnnie śpiew w utworze „Eve of Destruction [37]
A.N.I.M.A.L.Usa toda tu fuerza 1999 gościnnie śpiew w utworze „Highway to Hell [38]
Boetz – Call to Arms 2002 gościnnie śpiew w utworze „Call to Arms” [39]
Albert JärvinenLet It Roll – Rocks & Rarities 2004 gościnnie śpiew w utworze „Count Down” [40]
ProbotProbot gościnnie śpiew i gitara basowa w utworze „Shake Your Blood” [41]
Throw Rag – 13 Ft. and Rising 2005 gościnnie śpiew w utworze „Tonight the Bottle Let Me Down” [42]
SaxonThe Inner Sanctum 2007 gościnnie śpiew w utworze „I’ve Got to Rock (to Stay Alive)” [43]
HeideroosjesChapter Eight – The Golden State gościnnie głos w utworze „My Funeral” [44]
MeldrumBlowin’ Up the Machine gościnnie śpiew w utworze „Miss Me When I’m Gone” [45]
GirlschoolLegacy 2008 gościnnie śpiew i gitara basowa w utworze „Don’t Talk to Me” [46]
Jake E. LeeRunnin’ with the Devil gościnnie śpiew w utworze „It’s A Long Way to the Top [47]
SlashSlash 2010 gościnnie śpiew i gitara basowa w utworze „Doctor Alibi” [48]
Michael MonroeSensory Overdrive 2011 gościnnie śpiew w utworze „Debauchery as a Fine Art” [49]
DoroRaise Your Fist 2012 gościnnie śpiew w utworze „It Still Hurts” [50]
HuntressStarbound Beast 2013 słowa utworu „I Want to Fuck You to Death” [51]
EmigrateSilent So Long 2014 gościnnie śpiew w utworze „Rock City” [52]

Filmografia

edytuj
Tytuł Rok Rola Uwagi Źródło
The Decline of Western Civilization Part II: The Metal Years 1988 jako on sam film dokumentalny, reżyseria: Penelope Spheeris [53]
Odlotowcy 1994 jako rockers film fabularny, reżyseria: Michael Lehmann [54]
Tromeo i Julia 1996 narrator film fabularny, reżyseria: James Gunn, Lloyd Kaufman [55]
In a Metal Mood 1996 jako on sam film dokumentalny, reżyseria: Henning Lohner [56]
Metal: A Headbanger’s Journey 2005 film dokumentalny, reżyseria: Sam Dunn, Scot McFayden [57]
Anvil: The Story of Anvil 2008 film dokumentalny, reżyseria: Sacha Gervasi [58]
Brutal Journey: Jack Black Finds His Inner Eddie Riggs 2009 film dokumentalny, reżyseria: Drew Hancock [59]
No Flesh Shall Be Spared film dokumentalny, reżyseria: David Gregory [60]
Lemmy 2010 film dokumentalny, reżyseria: Greg Olliver, Wes Orshoski [61]
Heavy Metal Britannia film dokumentalny, reżyseria: Chris Rodley [62]
My First Guitar 2011 film dokumentalny, reżyseria: Nick Mead [63]
Fix film dokumentalny, reżyseria: Doug Freel [64]
Louder Than Love: The Grande Ballroom Story 2012 film dokumentalny, reżyseria: Tony D’Annunzio, Karl Rausch [65]
Slash: Raised on the Sunset Strip 2014 film dokumentalny, reżyseria: Martyn Atkins [66]
The Life, Blood and Rhythm of Randy Castillo film dokumentalny, reżyseria: Wynn Ponder [67]
The Damned: Don’t You Wish That We Were Dead 2015 film dokumentalny, reżyseria: Wes Orshoski [68]

Gry wideo

edytuj
Tytuł Rok Rola Uwagi Źródło
Brütal Legend 2009 jako Kill Master rola dubbingowana, RTS, Double Fine Productions, Electronic Arts [69]

Nagrody i wyróżnienia

edytuj
Zobacz więcej w artykule Motörhead, w sekcji Nagrody i wyróżnienia.
Rok Kategoria Tytułem Nagroda Nota Źródło
2005 The Golden God Award Lemmy Kilmister Metal Hammer Golden Gods Awards Laur [70]
2010 Lifetime Achievement Award Revolver Golden Gods Awards Laur [71]
Lifetime Legend Award Vegas Rocks! Magazine Awards Laur [72]
2013 Paul Gray Best Bassist Award Revolver Golden Gods Awards Laur [73]
2015 Lifetime Achievement Award Bass Player Live! Laur [74]
2016 Legend Metal Hammer Awards Laur [75]

Przypisy

edytuj
  1. a b c Motorhead – Lemmy Bass Gear Rig and Equipment. uberproaudio.com. [dostęp 2009-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-08)]. (ang.).
  2. Hit Parader’s Top 100 Metal Vocalists of All Time. hearya.com. [dostęp 2010-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-29)]. (ang.).
  3. The 50 Greatest Metal front-Men of All Time!. roadrunnerrecords.com. [dostęp 2011-12-08]. (ang.).
  4. Lemmy Kilmister (Motorhead). motorhead.ru, czerwiec 1998. [dostęp 2009-11-15]. (ang.).
  5. Chuck Eddy, Damage Case: Lemmy and Motörhead [online], 1997 [dostęp 2018-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-26].
  6. Greg Kennelty: MOTORHEAD Frontman Lemmy Kilmister’s Official Cause Of Death: Prostate Cancer and Cardiac Arrhythmia. metalinjection.net. [dostęp 2016-01-20]. (ang.).
  7. MOTÖRHEAD’s LEMMY Dead At 70. blabbermouth.net. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  8. Lemmy Kilmister: Pogrzeb wokalisty Motörhead będzie transmitowany online. [dostęp 2016-01-10].
  9. METALLICA, GUNS N’ ROSES, JUDAS PRIEST Members Remember LEMMY During Memorial Service (Video). blabbermouth.net. [dostęp 2016-01-12]. (ang.).
  10. METALLICA, BLACK SABBATH, SLIPKNOT, MÖTLEY CRÜE Members Pay Tribute To LEMMY. blabbermouth.net. [dostęp 2016-01-12]. (ang.).
  11. Statue Of MOTÖRHEAD’s LEMMY Officially Unveiled At Rainbow Bar & Grill: Video, Photos. blabbermouth.net. [dostęp 2016-09-02]. (ang.).
  12. Lemmy – Damage Case. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  13. Wendy* & Lemmy – Stand By Your Man. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  14. Lemmy & The Upsetters With Mick Green – Blue Suede Shoes. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  15. Lemmy, Dave Grohl, Billy F. Gibbons* – Run Rudolph Run. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  16. Lemmy – Lemmy: 49% Mother F**ker, 51% Son of a Bitch. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  17. Simon Boswell – Hardware (Motion Picture OST). discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  18. Original Soundtrack Airheads. allmusic.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  19. Original Soundtrack Frezno Smooth. allmusic.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  20. Jason Birchmeier: Various Artists Metal Thunder: Metal Brigade. allmusic.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  21. Original Soundtrack Flip Skateboards Presents: Extremely Sorry Soundtrack. allmusic.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  22. Dragon Attack (A Tribute To Queen). discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  23. Thunderbolt – A Tribute To AC/DC. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  24. A Tribute To Metallica: Metallic Assault. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  25. Spin The Bottle – An All-Star Tribute To KISS. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  26. James Christopher Monger: Numbers from the Beast: An All Star Salute to Iron Maiden. allmusic.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  27. Flying High Again – The World’s Greatest Tribute To Ozzy Osbourne. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  28. Butchering The Beatles – A Headbashing Tribute. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  29. Robert Calvert – Captain Lockheed And The Starfighters. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  30. Encyclopaedia Metallum – Warfare – Metal Anarchy. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  31. Encyclopaedia Metallum – Plasmatics – Live! Terror Unleashed / Bump 'n Grind. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  32. Nina Hagen – Nina Hagen. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  33. Encyclopaedia Metallum – Ozzy Osbourne – No More Tears. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  34. Encyclopaedia Metallum – Fast Eddie Clarke – It Ain’t Over ‘Till It’s Over. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  35. Mark Williamson – Time Slipping By. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  36. Ozzy Osbourne – Ozzmosis. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  37. Mike Batt & The Royal Philharmonic Orchestra – Philharmania – Vol. 1. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  38. Encyclopaedia Metallum – A.N.I.M.A.L. – Usa toda tu fuerza. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  39. Encyclopaedia Metallum – Boetz – Call to Arms. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  40. Albert Järvinen – Let It Roll – Rocks & Rarities. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  41. Encyclopaedia Metallum – Probot – Probot. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  42. Throw Rag – 13 Ft. And Rising. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  43. Encyclopaedia Metallum – Saxon – The Inner Sanctum. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  44. Heideroosjes – Chapter Eight – The Golden State. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  45. Encyclopaedia Metallum – Meldrum – Blowin’ Up the Machine. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  46. Encyclopaedia Metallum – Girlschool – Legacy. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  47. Jake E. Lee – Runnin’ With The Devil. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  48. Slash – Slash. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  49. Michael Monroe – Sensory Overdrive. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  50. Encyclopaedia Metallum – Doro – Raise Your Fist. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  51. Encyclopaedia Metallum – Huntress – Starbound Beast. metal-archives.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  52. Emigrate – Silent So Long. discogs.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  53. The Decline of Western Civilization Part II: The Metal Years (1988). imdb.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  54. Odlotowcy (1994). imdb.com. [dostęp 2017-01-04]. (ang.).
  55. Tromeo i Julia. filmweb.pl. [dostęp 2012-11-11]. (pol.).
  56. In a Metal Mood (1996). imdb.com. [dostęp 2016-01-02]. (ang.).
  57. Metal: A Headbanger’s Journey (2005). imdb.com. [dostęp 2011-07-28]. (ang.).
  58. Anvil: The Story of Anvil (2008). imdb.com. [dostęp 2013-03-12]. (ang.).
  59. Brutal Journey: Jack Black Finds His Inner Eddie Riggs (2009). imdb.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  60. No Flesh Shall Be Spared (2009). imdb.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  61. Lemmy (2010). imdb.com. [dostęp 2011-07-30]. (ang.).
  62. Heavy Metal Britannia (2010). imdb.com. [dostęp 2013-12-11]. (ang.).
  63. My First Guitar (2011). imdb.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  64. Fix (2011). imdb.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  65. ALICE COOPER, LEMMY, SLASH Featured In ‘Louder Than Love’ Movie: Home Video Release Announced. blabbermouth.net. [dostęp 2016-05-03]. (ang.).
  66. Slash: Raised on the Sunset Strip (2014). imdb.com. [dostęp 2016-04-03]. (ang.).
  67. Documentary About Late OZZY OSBOURNE/MÖTLEY CRÜE Drummer RANDY CASTILLO To Premiere In Beverly Hills. blabbermouth.net. [dostęp 2016-05-02]. (ang.).
  68. The Damned: Don’t You Wish That We Were Dead (2015). imdb.com. [dostęp 2017-01-04]. (ang.).
  69. Brütal Legend (2009). filmweb.pl. [dostęp 2015-12-31]. (pol.).
  70. Metal Hammer Award Winners Announced. metalunderground.com. [dostęp 2015-08-16]. (ang.).
  71. Second Annual REVOLVER GOLDEN GODS AWARDS To Be Held In April In Los Angeles. blabbermouth.net. [dostęp 2015-08-15]. (ang.).
  72. Lemmy Kilmister of Motorhead accepts VEGAS ROCKS! Lifetime Legend Award!. vegasrockstv.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  73. Robert Pasbani: REVOLVER GOLDEN GODS Awards 2013: Winners And Performance Highlights. metalinjection.net. [dostęp 2015-08-15]. (ang.).
  74. Graham Hartmann: Motorhead’s Lemmy Kilmister Presented With Bass Player Lifetime Achievement Award Read More: Lemmy Kilmister Gets Bass Player Lifetime Achievement Award. loudwire.com. [dostęp 2015-12-29]. (ang.).
  75. METAL HAMMER AWARDS 2016: Das sind die Gewinner!. metal-hammer.de. [dostęp 2016-10-13]. (niem.).