Kostrzewa

rodzaj roślin

Kostrzewa (Festuca L.) – rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych. Należy do niego ok. 450[5]–640[4] gatunków występujących w strefie klimatu umiarkowanego na całym świecie, w strefie międzyzwrotnikowej gatunki z tego rodzaju rosną w górach. W obrębie rodzaju wyróżnia się wiele gatunków zbiorowych, wiele taksonów jest morfologicznie bardzo podobnych. Ważnymi cechami diagnostycznymi są układ pasm sklerenchymy na przekroju poprzecznym liścia oraz sposób rozgałęziania się pędów wegetatywnych (śródpochwowe lub pozapochwowe)[5].

Kostrzewa
Ilustracja
Kostrzewa popielata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

kostrzewa

Nazwa systematyczna
Festuca L.
Sp. Pl. 73. 1753
Typ nomenklatoryczny

Festuca ovina L.[3]

Od lewej: kostrzewa ametystowa, kostrzewa różnolistna, kostrzewa czerwona

Ze względu na walory ozdobne i użytkowe wiele gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne i pastewne.

Systematyka

edytuj

Rodzaj z rodziny wiechlinowatych Poaceae, w której klasyfikowany jest do podrodziny Pooideae, plemienia Poeae i podplemienia Loliinae[6]. W obrębie podplemienia kostrzewa jest najbardziej zróżnicowanym rodzajem, ale też trudnym taksonomicznie. Mimo odmienności budowy blisko spokrewnionym rodzajem jest życica Lolium. Od II połowy XX wieku problemem jest podział gatunków między tymi rodzajami z powodu grupy szerokolistnych gatunków zaliczanych tradycyjnie do kostrzew (podrodzaj Schedonorus, obejmujący m.in. kostrzewę olbrzymią F. gigantea, kostrzewę łąkową F. pratensis i kostrzewę trzcinową F. arundinacea). Gatunki te w rozmaitych badaniach (morfologicznych, genetycznych i chemicznych) wykazują większe podobieństwo do rodzaju Lolium niż innych gatunków z rodzaju Festuca. Analizy pokrewieństwa potwierdziły, że tworzą one wspólny klad z Lolium. W efekcie część autorów postuluje ich wyodrębnienie w osobny rodzaj Schedonorus, inni włączają te gatunki do rodzaju Lolium[7]. To drugie rozwiązanie przyjmuje m.in. baza taksonomiczna Kew GardensPlants of the World online[4]. Niektóre mniejsze rodzaje z kolei włączane są do rodzaju Festuca i dotyczy to m.in. rodzaju wulpia Vulpia[4].

Mieszańce między kostrzewami z sekcji Schedonorus i życicami wyodrębniane są pod nazwą kostrzycaFestulolium)[8].

Gatunki flory Polski[8]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[8], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-02] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-02].
  4. a b c d e Festuca Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-01].
  5. a b Festuca. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-01-02]. (ang.).
  6. Genus Festuca L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-01].
  7. Cheng Yajuan, Zhou Kai, Humphreys Mike W., Harper John A., Ma Xiao, Zhang Xinquan, Yan Haidong, Huang Linkai. Phylogenetic Relationships in the Festuca-Lolium Complex (Loliinae; Poaceae): New Insights from Chloroplast Sequences. „Frontiers in Ecology and Evolution”. 4, 2016. DOI: 10.3389/fevo.2016.00089. 
  8. a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 81-84, ISBN 978-83-62975-45-7.