Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż
Kopalnia Węgla Kamiennego Paryż (niem. Paris Grube[1], od 1945 do 1989 roku Generał Zawadzki) – kopalnia węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej, działająca w latach 1876–1996.
 Wieża wyciągowa szybu Paryż w 2018 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Feliksa Perla |
| Data założenia |
1876 (konsolidacja Nowej i Łabęckiego) |
| Data likwidacji |
31 grudnia 1996 |
Położenie na mapie Dąbrowy Górniczej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°19′49″N 19°09′50″E/50,330278 19,163889
| |
Historia
edytuj.jpg)
Kopalnia powstała w wyniku połączenia kopalni Łabęcki, założonej w 1865 oraz kopalni Nowa, założonej w 1867[2]. Kopalnie zostały zakupione w 1876 razem z Kompanią Koszelew przez oficerów rosyjskich Plemiannikowa i Riesenkampfa, a następnie wydzierżawione Towarzystwu Francusko-Włoskiemu Dąbrowskich Kopalń Węgla[2]. Dawne kopalnie były początkowo eksploatowane odkrywkowo: „Łabęcki” do 1880, a „Nowa” do 1914[2]. Od 1876 pod nazwą „Nowa-Łabęcki”. Do nowego zakładu przyłączono również kopalnię Koszelew. W 1884 wybudowano szyb Paryż. W 1942 kopalnię przejął koncern Preussag[2]. W 1922 wystąpiono z propozycją utworzenia rezerwatu geologicznego wychodni węgla pokładu „Reden”, o miąższości ok. 20 m. Jest to jedna z najwcześniejszych prób ochrony wychodni węgla[3].
W 1928 rozpoczęto na Pogorii budowę kolonii robotniczej dla pracowników kopalni, mimo że pierwsze plany pojawiły się już 1923. Powstało 17 wielorodzinnych ceglanych domów robotniczych. Osiedle ukończono w 1932[4].
Po wojnie znacjonalizowana, włączona do Dąbrowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Od 1945 nosiła nazwę KWK „Generał Zawadzki” (od Aleksandra Zawadzkiego, międzywojennego pracownika kopalni[2]). W czerwcu 1945 do zakładu wcielono: kopalnie „Mars”, „Flora”, „Reden” i kopalnię odkrywkową „Brzozowica”[2]. W lipcu 1969 doszło do katastrofy – do wyrobisk przedostało się 90 tys. m³ wody i mułu z osadnika „Jadwiga II”. Uwięzionych zostało od 89 do 119 górników. By podtrzymać ich organizmy w lepszej kondycji, użyto kanału podchodnikowego, którym w piłeczkach ping pongowych przetaczano witaminy. Akcja ratunkowa powiodła się, zginęła jedna osoba, reszta została uwolniona.
Zobacz: Katastrofa w kopalni „Generał Zawadzki”.
Minister przemysłu i handlu 19 sierpnia 1993 roku wydał rozporządzenie, w którym zapowiedział zamknięcie kopalni. Wydobycie zakończono 30 czerwca 1995[5]. Zlikwidowana 31 grudnia 1996[5]. Po 1989 powrót do nazwy KWK „Paryż”[5].
W wyniku restrukturyzacji KWK „Paryż” w 1994 roku powstał Zakład Przeróbki Mechanicznej Węgla „Dąbrowa” sp. z o.o. (ZPMW) z własną bocznicą kolejową, z którego w 2008 roku wydzielona została spółka Carbo-Proces Recykling sp. z o.o[5].
Wydobycie
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Mapa „Stadt Dombrowa O/S Kreis Bendzin”.. [dostęp 2016-09-21].
- ↑ a b c d e f g h i j k Jaros 1984 ↓.
- ↑ Janusz Chmura, Andrzej J. Wójcik. Problemy ochrony i udostępnianie podziemnych geostanowisk w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. „Górnictwo i Geoinżynieria”. 3/1 (29), s. 136, 2005.
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 32, 33.
- ↑ a b c d Sobierajski 2014 ↓.
Bibliografia
edytuj- Piotr Sobierajski. Kopalnia Paryż w Dąbrowie Górniczej: jest plan zagospodarowania 50 ha blisko centrum miasta. „Dziennik Zachodni”, 2014-04-29. (pol.).
- Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984, s. 45–46. ISBN 978-83-00-00648-9.
- J. Jaros, J. Ziemba, M. Ziemba, E. Dłużewski „Kopalnia „Generał Zawadzki” [1785-1985]
- Stefan Bielecki, „Kopalnie węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej (1785-1995)