Koblencja

Miasto w zachodnich Niemczech

Koblencja[3] (niem. Koblenz, fr. Coblence; do 1926 r. Coblenz) – miasto na prawach powiatu w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat, siedziba powiatu Mayen-Koblenz, port rzeczny u ujścia Mozeli do Renu.

Koblencja
Koblenz
Ilustracja
Widok na miasto w 2011 roku; na pierwszym planie Deutsches Eck
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Nadrenia-Palatynat

Zarządzający

David Langner

Powierzchnia

105,25[1] km²

Wysokość

73 m n.p.m.

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności
• gęstość


115 268[2]
1095 os./km²

Nr kierunkowy

0261, 02606

Kod pocztowy

56068–56077

Tablice rejestracyjne

KO

Położenie na mapie Nadrenii-Palatynatu
Mapa konturowa Nadrenii-Palatynatu, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Koblencja”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Koblencja”
Ziemia50°21′N 7°36′E/50,350000 7,600000
Strona internetowa

Historia

edytuj
 
Mapa rzymskich i średniowiecznych murów obronnych miasta

Miasto zostało założone około 9 roku p.n.e. jako rzymskie castellum (reduta). W starożytności leżało w granicach Cesarstwa Rzymskiego, z kolei we wczesnym średniowieczu znajdowało się we władaniu frankijskim i lotaryńskim, a od 1018 roku było w posiadaniu arcybiskupów Trewiru (od XIV wieku Elektoratu Trewiru). Od XI do XII wieku było ośrodkiem handlu winem. Od 1254 roku wchodziło w skład Reńskiego Związku Miast. W czasie wojny trzydziestoletniej siedziba elektorów trewirskich została przeniesiona z Trewiru do twierdzy Ehrenbreitstein, jednakże działania wojenne nie ominęły miasta. Pomiędzy 1632 a 1636 rokiem miasto znajdowało się w rękach m.in. Francuzów i Szwedów[4]. Po wojnie Koblencja zachowała funkcję stolicy Elektoratu Trewiru, a w 1768 roku ostatnim elektorem został królewicz polski Klemens Wacław Wettyn, z którego inicjatywy wzniesiono m.in. nowy pałac elektorski oraz teatr.

Od 1789 roku Koblencja stała się ośrodkiem francuskiej emigracji rojalistycznej. W 1794 roku została zdobyta przez francuskie wojska rewolucyjne pod wodzą generała François Séverina Marceau-Desgraviersa. Gdy znalazła się w granicach Francji, była stolicą departamentu Rhin-et-Moselle(inne języki). Od 1815 roku Koblencja leżała na obszarze Prus. W 1822 roku została stolicą prowincji Nadrenia(inne języki). Od 1871 roku była częścią Niemiec. Po podpisaniu traktatu wersalskiego, w latach 1919–1923 była okupowana przez wojska Stanów Zjednoczonych, a następnie, w latach 1923–1929, przez wojska Francji. W latach 1923–1924 miasto było stolicą separatystycznej Republiki Reńskiej, której rząd miał siedzibę w pałacu elektorskim.

2 lutego 1926 roku w Koblencji urodził się prezydent Francji Valéry Giscard d’Estaing. W miejscu domu jego narodzin współcześnie stoi kamień pamiątkowy[5]. 26 maja 1926 roku zmieniono oryginalną nazwę miasta z Coblenz na Koblenz[6].

 
Zniszczona wskutek II wojny światowej Koblencja w 1945 roku

W czasie II wojny światowej, od czerwca 1940 roku Koblencja doświadczała pojedynczych alianckich nalotów, z kolei od 19 kwietnia 1944 roku do 29 stycznia 1945 roku – głównie ze względu na strategiczne znaczenie mostów i sieci kolejowej zarówno w centrum, jak i w dzielnicach Lützel i Moselweiß(inne języki) – była celem łącznie 37 masowych nalotów z udziałem 3772 bombowców, które zrzuciły na miasto około 9100 t bomb burzących i 1100 t bomb zapalających. W następstwie działań wojennych w Koblencji zginęło 1000 osób, a dziesiątki tysięcy opuściły miasto – jego populacja spadła z 91 098 według stanu na 17 maja 1939 roku do 74 261 według stanu z 24 lipca 1944 roku, z kolei gdy pod koniec wojny miasto zajęły wojska amerykańskie liczba mieszkańców miasta wynosiła 14 130, z których prawdopodobnie tylko 4000 mieszkało w centrum miasta[7]. Naloty bombowe i walki naziemne sprawiły, że z 25 362 mieszkań w Koblencji według stanu na 17 maja 1939 roku pozostało tylko 9880 według stanu na kwiecień 1945 roku. Zniszczona była ponadto cała infrastruktura miejska[7].

Po zakończeniu działań wojennych wiele historycznych budynków w Koblencji zostało odbudowanych[8].

Zabytki

edytuj
 
Koblencja ok. 1880 na akwareli C.P.C. Köhlera

Atrakcją turystyczną Koblencji jest położony u zbiegu Mozeli i Renu sztuczny cypel Deutsches Eck (pol. „Niemiecki Róg”), na którym wznosi się monumentalny pomnik konny niemieckiego cesarza Wilhelma I. Poza tym w mieście znajdują się:

  • zamek Stolzenfels, pierwotnie wybudowany w XIII wieku, w XVII wieku został zniszczony, a w XIX wieku odbudowany w stylu historyzmu,
  • bazylika św. Kastora, wybudowana w IX wieku, na przełomie XII i XIII wieku uzyskała obecną postać,
  • studnia św. Kastora (niem. Kastorbrunnen), znajdująca się na placu przed bazyliką św. Kastora, wybudowana w stylu klasycystycznym w 1812 roku,
  • kościół Najświętszej Marii Panny (XII-XV wiek),
  • kościół św. Floryna (XII wiek),
  • pałac elektorski, wzniesiony w XVIII wieku z inicjatywy królewicza polskiego i elektora trewirskiego Klemensa Wacława Wettyna, ozdobiony kartuszem z łączonym herbem biskupim królewicza oraz I Rzeczypospolitej,
  • dawna koblencka siedziba zakonu krzyżackiego, tzw. Deutschherrenhaus
  • ratusz (XVI wiek, XVII/XVIII wiek),
  • kolegium jezuitów,
  • teatr, wzniesiony w 1787 roku na zlecenie Klemensa Wacława,
  • studnia Klemensa (niem. Clemensbrunnen) w formie obelisku, wybudowana w 1791 roku za panowania Klemensa Wacława, ozdobiona łączonym herbem biskupim królewicza oraz I Rzeczypospolitej,
  • budynek dawnej mennicy (XVIII wiek),
  • twierdza Ehrenbreitstein przebudowana w XIX wieku,
  • kaplica starokatolicka św. Jakuba.

Demografia

edytuj

Wykres zmian populacji Koblencji od 1469 do 2015 roku:
 

Gospodarka

edytuj

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, metalowy, maszynowy, chemiczny, precyzyjny oraz papierniczy[9].

Transport

edytuj
 
Główny dworzec kolejowy

Głównym dworcem kolejowym miasta jest Koblenz Hauptbahnhof.

Kultura

edytuj

Koblencja jest jednym z ośmiu miast, w którym co roku odbywają się widowiskowe pokazy sztucznych ogni, zatytułowane Rhein in Flammen (pol. „Ren w płomieniach”)[10].

W dniach 15 kwietnia-16 października 2011 roku w mieście odbywał się Bundesgartenschau (pol. „Federalny Pokaz Ogrodniczy”)[11][12].

Współpraca

edytuj

Miejscowości partnerskie[13]:

Panorama Koblencji

Przypisy

edytuj
  1. Europawahl 2019. bundeswahlleiter.de. [dostęp 2020-12-31]. (niem.).
  2. Statistisches Landesamt Rheinland-Pfalz. statistischebibliothek.de. [dostęp 2024-04-14]. (niem.).
  3. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 149. ISBN 978-83-254-0825-1.
  4. The Encyclopaedia Britannica. A dictionary of arts, sciences, literature and general information [online], archive.org [dostęp 2018-05-05].
  5. In den Rheinanlagen neben dem Weindorf; Gedenkstein von Valéry Giscard d’Estaing. blick-aktuell.de, 2019-07-01. [dostęp 2020-12-31]. (niem.).
  6. Zur Geschichte von Koblenz. [w:] Geschichte [on-line]. regionalgeschichte.net. [dostęp 2020-12-31]. (niem.).
  7. a b Koblenz und der Mittelrhein zwischen Zerstörung und Wiederaufbau. [w:] Aufsätze [on-line]. regionalgeschichte.net. [dostęp 2020-12-31]. (niem.).
  8. Koblenz, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-12-31] (ang.).
  9. Koblencja, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-17].
  10. Rhein in Flammen. [w:] Veranstaltungen [on-line]. rlp-tourismus.com. [dostęp 2020-12-31]. (niem.).
  11. Peter Stor: Impressionen von der Bundesgartenschau in Koblenz 2011. [w:] Überregionales [on-line]. lokalkompass.de, 2014-10-01. [dostęp 2020-12-31]. (niem.).
  12. Bundesgartenschau verwandelt Koblenz. [w:] Garten [on-line]. t-online.de, 2011-05-02. [dostęp 2020-12-31]. (niem.).
  13. Stadt Koblenz: Städtepartnerschaften von Koblenz.

Linki zewnętrzne

edytuj