Kliwia cynobrowa

Kliwia cynobrowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	amarylkowate
Rodzaj	kliwia
Gatunek	kliwia cynobrowa
	Nazwa systematyczna
	Clivia miniata (Lindl.) Bosse.; Vollst. Handb. Bl.-Gärtn., ed. 3, 1: 768 (1859)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kliwia cynobrowa, kliwia pomarańczowa (Clivia miniata (Lindl.) Bosse.) – gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych. Pochodzi z Afryki południowej i sprowadzona została do uprawy w Europie w 1854 roku. Niegdyś popularna roślina doniczkowa, obecnie rzadziej uprawiana.

Morfologia i biologia

Pokrój: Z krótkiego pędu wyrastają gęste, naprzeciwległe liście spomiędzy których wyrasta na ok. 50 cm sztywny pęd kwiatonośny zwieńczony okazałymi kwiatami.
Korzeń: W odróżnieniu od podobnych roślin z rodzaju zwartnica (Hippeastrum), kliwia wykształca pod ziemią mięsiste, jasne korzenie, a nie cebulę.
Liście: Osiągają 40–60 cm długości i 4–6 cm szerokości. Naprzeciwlegle ułożone, łukowato wygięte symetrycznie na dwie strony, u nasady przylegają do siebie. U starszych roślin nasady kolejnych par liści nakładają się tworząc zgrubiałą nasadę pędu na podobieństwo krótkiego pnia. Blaszka liści jest skórzasta, ciemnozielona.
Kwiaty: Mają ok. 5 cm średnicy i kształt kielichowaty. W zależności od odmiany mają różną barwę od koralowej, poprzez różne odcienie czerwieni i pomarańczu, po kolor cytrynowożółty. Wyrastają w baldachach po 10–12 (rzadko do 20) na szczycie łodygi kwiatonośnej. Termin kwitnienia przypada na miesiące od lutego do kwietnia i kwiaty utrzymują się przez kilka tygodni. W dobrych warunkach roślina powtarza kwitnienie jesienią.
Roślina lekko trująca: Cała roślina jest trująca, ale szczególnie nasady liści i łodyga^[3]. Objawami zatrucia są: ślinotok, wymioty i biegunka, większe dawki mogą spowodować zapaść i śmierć^[3].

Nazewnictwo

Gatunek znany jest pod dwoma nazwami zwyczajowymi w języku polskim – jako kliwia cynobrowa^[4]^[5]^[6] lub pomarańczowa^[7]^[8]. Pierwsza nazwa proponowana jest w wydawnictwach specjalistycznych o charakterze słownikowym, podczas gdy druga dominuje w publikacjach ogrodniczych i popularnych. Łacińska nazwa rodzajowa Clivia nadana została na cześć Lady Clive, hrabiny Northumberland^[9].

Uprawa

Roślina uprawiana w Europie jako doniczkowa. Jest długowieczna i łatwa w uprawie. Wymaga stanowiska półcienistego lub widnego i zimowania w temperaturze ok. 10 °C (przetrzymywana stale w temperaturze pokojowej nie kwitnie). Rozmnażana jest za pomocą odrostów, pojawiających się na starszych roślinach i oddzielanych po osiągnięciu przez nie ok. 15 cm wysokości. Możliwe jest też rozmnażanie z nasion, ale ich dojrzewanie trwa ok. 10 miesięcy i nie zawsze zachowują one cechy osobnika matecznego^[9]. Ponadto jeżeli dopuści się do wytwarzania nasion, to roślina w następnym roku raczej nie zakwitnie. Stąd też, jeżeli nie zależy nam na nasionach, należy pęd kwiatowy po przekwitnieniu obciąć^[9]. Zakurzone liście czyści się wilgotną szmatką.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-12] (ang.).
↑ ^a ^b Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1964.
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6.
↑ Rośliny pokojowe : praktyczna encyklopedia. Warszawa: Hachette Livre Polska, 2009. ISBN 978-83-7575-544-2.
↑ Anna Skalická: Encyklopedia roślin domowych. Warszawa: BGW, 1992, s. 276-278. ISBN 83-7066-242-0.
↑ ^a ^b ^c Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: PWR i L, 1997. ISBN 83-09-01559-3.

Bibliografia

Anna Skalická: Encyklopedia roślin domowych. Warszawa: BGW, 1992, s. 276-278. ISBN 83-7066-242-0.
Izabella Kiljańska: Rośliny ozdobne w mieszkaniu i na balkonie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990, s. 244-246. ISBN 83-09-01258-6.
Rośliny pokojowe : praktyczna encyklopedia. Warszawa: Hachette Livre Polska, 2009. ISBN 978-83-7575-544-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-12] (ang.).

[C-3] Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.

[4] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[5] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1964.

[6] Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6.

[7] Rośliny pokojowe : praktyczna encyklopedia. Warszawa: Hachette Livre Polska, 2009. ISBN 978-83-7575-544-2.

[8] Anna Skalická: Encyklopedia roślin domowych. Warszawa: BGW, 1992, s. 276-278. ISBN 83-7066-242-0.

[A-9] Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: PWR i L, 1997. ISBN 83-09-01559-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]