Kiksja zgiętoostrogowa

Kiksja zgiętoostrogowa (Kickxia spuria (L.) Dumort.) – gatunek rośliny należący w zależności od ujęcia taksonomicznego do rodziny trędownikowatych, przetacznikowatych lub babkowatych. Inna nazwa zwyczajowa: lnica zgiętoostrogowa. We florze Polski antropofit zadomowiony, archeofit[3].

Kiksja zgiętoostrogowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

babkowate

Rodzaj

kiksja

Gatunek

kiksja zgiętoostrogowa

Nazwa systematyczna
Kickxia spuria (L.) Dumort.
Fl. belg. 35. 1827
Synonimy
  • Linaria spuria (L.) Mill.

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj

Występuje w zachodniej i południowej Europie oraz północnej Afryce. W Polsce po 1980 r. znana z dwóch stanowisk: Szczepanowice k. Wrocławia i Krzanowice k. Opola[4].

Morfologia

edytuj
Łodyga
Rozesłana, owłosiona, do 60 cm długości.
Liście
Z zaokrągloną lub wyciętą nasadą, owłosione.
Kwiaty
Grzbieciste. Korona jasnożółta. Górna warga korony wewnątrz ciemnofioletowa. Ostroga zgięta. Szypułki kwiatowe owłosione[5].
Owoce
Torebki.

Biologia i ekologia

edytuj

Roślina jednoroczna. Jest chwastem pól uprawnych przywiązanym do rędzin. Gatunek charakterystyczny zespołu Kickxietum spuriae[6].

Zagrożenia i ochrona

edytuj

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[7] w grupie gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych (kategoria zagrożenia E). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię CR (krytycznie zagrożony)[8]. Znajduje się także w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin[9] w kategorii CR (krytycznie zagrożony).

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
  3. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
  4. Zając M., Zając A. 2001. Kiksja zgiętoostrogowa. s. 328-330. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
  5. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
  6. Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.
  7. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  8. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  9. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. Uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.