Jurij Oganiesian
Jurij Cołakowicz Oganiesian (ros. Юрий Цолакович Оганесян, orm. Յուրի Ցոլակի Հովհաննիսյան; ur. 14 kwietnia 1933 w Rostowie n. Donem) – rosyjski fizyk pochodzenia ormiańskiego[1], profesor, członek Rosyjskiej Akademii Nauk, kierownik Laboratorium Reakcji Jądrowych im. Florowa w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych w Dubnej.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
14 kwietnia 1933 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
            
| |
Życiorys
edytujJurij Oganiesian urodził się w 1933 roku w Rostowie nad Donem w ZSRR. W 1956 roku ukończył studia w Moskiewskim Instytucie Inżynieryjno-Fizycznym (MIFI, ros. Московский инженерно-физический институт) i związał się ze Zjednoczonym Instytutem Badań Jądrowych, gdzie uzyskał tytuł doktora nauk fizyczno-matematycznych, profesora i został członkiem Rosyjskiej Akademii Nauk[2].
Oganiesian przewodzi radzie naukowej ds. stosowanej fizyki jądrowej. Jest także członkiem rad naukowych ośrodków badań jądrowych GANIL we Francji i Riken w Japonii. Został wybrany członkiem zagranicznym Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk (1995). Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie (Niemcy; 2002), Uniwersytetu w Mesynie (Włochy; 2002)[2] i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (Polska; 2021)[3].
Praca naukowa
edytujOganiesian rozpoczął pracę naukową w Instytucie Energii Jądrowej pod kierownictwem Gieorgija Florowa. Do jego osiągnięć należą fundamentalne prace nad syntezą nowych pierwiastków z użyciem wiązek ciężkich jonów. Odkrył metodę tak zwanej zimnej syntezy masywnych jąder atomowych (nie należy mylić tego pojęcia z zimną fuzją), stosowaną później w laboratoriach na całym świecie do produkcji jąder pierwiastków superciężkich do Z=112. W II połowie XX wieku wraz ze współpracownikami prowadził badania nad syntezą pierwiastków z zakresu Z=100–108. Jeden z odkrytych pierwiastków został nazwany dubnem w uznaniu zasług zespołu z Dubnej. Jego prace przyczyniły się do rozwoju akceleratorów cząstek. W latach 1999–2006 jego zespół prowadził reakcje „gorącej syntezy” ciężkich aktynowców z jądrami wapnia 48Ca, uzyskując w ten sposób pierwsze jądra pierwiastków chemicznych o liczbach atomowych 113–116 oraz 118 i dostarczając dowodów istnienia tzw. wyspy stabilności[2][4].
W 2016 roku najcięższy pierwiastek zsyntetyzowany przez zespół z Dubnej (Z=118) został nazwany na jego cześć oganeson (Og)[1][5][6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b New Element In Periodic Table To Be Named After Armenian Physicist. Asbarez, 2016-06-09. [dostęp 2016-06-13]. (ang.).
- ↑ a b c Yuri Tsolakovich Oganessian. Flerov Laboratory of Nuclear Reactions. [dostęp 2016-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-12)]. (ang. • ros.).
- ↑ Magdalena Kozak-Siemińska, Prof. Yuri Oganessian – doktorem honoris causa UMCS! [online], Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 28 października 2021 [dostęp 2022-04-03] (pol.).
- ↑ Оганесян Юрий Цолакович. Dubna.org, 2016. [dostęp 2016-06-13].
- ↑ Names for the new elements 113, 115, 117 and 118. Joint Institute for Nuclear Research, 2016-06-08. [dostęp 2016-06-13]. (ang. • ros.).
- ↑ Elements 113, 115, 117, and 118 are now formally named nihonium (Nh), moscovium (Mc), tennessine (Ts), and oganesson (Og). IUPAC, 2016-11-30. [dostęp 2016-12-01].