Jinakalamali

Jinakālamālī (birm. ဇိနကာလမာလီ; pol. Wiązka Girland Epok Zdobywcy) – kronika Chiang Mai traktująca głównie o historii religijnej, zawierająca rozdział o wczesnych (do roku 1516/1517) królach Lanna.

Jinakālamālī

ဇိနကာလမာလီ

Autor	Ratanapanna Thera
Tematyka	historia
Typ utworu	kronika
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Lanna
Język	pali
Data wydania	1527 (według przekazów historycznych) 1788 (najstarsza istniejąca kopia zapisana pismem khmerskim)

Napisana oryginalnie w języku pali przez buddyjskiego mnicha, kronika ta miała zostać ukończona w roku 1527, ale najstarsza istniejąca jej rękopiśmienna kopia powstała dopiero w roku 1788. Należy ona do kronik powstałych w Chiang Mai w okresie, gdy królestwo Lanna znajdowało się pod władzą królów Birmy (1558–1775) i późniejsze kroniki birmańskie, w tym co najważniejsze – Maha Yazawin, traktowały ją jako oficjalną kronikę dynastii Taungngu.

Najstarszy istniejący rękopis kroniki, pochodzący z roku 1788, napisany został późnym pismem khmerskim i przeszedł przez co najmniej tuzin rewizji. Został przetłumaczony na język khmerski, a następnie „z khmerskiego na tajski, później z tajskiego na pali, z pali na francuski i z powrotem na pali”. Kronika poddana była co najmniej czterem rewizjom w okresie dynastii Chakri. Sporządzona za panowania króla Mongkuta wersja w języku tajskim nie była dosłowną kopią wersji z roku 1788 – włączono do niej wczesne tajskie narracje narodowe. Wreszcie w roku 1968 kronika została przetłumaczona na język angielski przez N.A. Jayawickrama. Obecna wersja angielska jest więc „raczej kompendium wiedzy o kilku różnych epokach i miejscach, niż o konkretnej epoce i miejscu.”

Jinakālamālī jest ciągle interesująca dla birmańskich historyków. Jej dotyczący wczesnych królów „rozdział świecki” opiewa zwłaszcza podboje króla Anawrahty z dynastii Pagan. Autor przypisuje Anawrahcie, jako wielkiemu buddyjskiemu władcy, zasługę sprowadzenia buddyzmu Therawady na tereny dzisiejszej północnej Tajlandii. Jest to pierwsze pochodzące z Azji Południowo-Wschodniej źródło historyczne wspominające o podboju przez Anawrahtę królestwa Manohary, którego brytyjscy historycy ery kolonialnej opisywali jako króla Manuhę, władcę królestwa królestwa Thatôn. Jak jednak zauważa Michael Aung-Thwin, autor kroniki wspomina jedynie o pozostawieniu dwóch posągów Buddy „tu w samym kraju Rammanny”, którym była raczej Haripunjaya, mońskie królestwo istniejące przed powstaniem Lanna, a nie Thatôn.

Bibliografia

• Michael A. Aung-Thwin: The Mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2005. ISBN 978-0-8248-2886-8. (ang.).