Jan Beyzym

polski misjonarz, jezuita, błogosławiony Kościoła katolickiego

Jan Beyzym (ur. 15 maja 1850 w Beyzymach Wielkich[1], zm. 2 października 1912 na Madagaskarze[1]) – polski duchowny katolicki (prezbiter), jezuita[2], misjonarz, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Błogosławiony
Jan Beyzym SJ
prezbiter
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 maja 1850
Beyzymy Wielkie, Wołyń

Data i miejsce śmierci

2 października 1912
Marana, Madagaskar

Czczony przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

18 sierpnia 2002
Kraków
przez Jana Pawła II

Wspomnienie

12 października

Szczególne miejsca kultu

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie (ul. Kopernika)

o. Jan Beyzym prowadzący pogrzeb podopiecznego swojego zakładu na Madagaskarze

Życiorys

edytuj

Był najstarszym synem z pięciorga dzieci Jana, właściciela dóbr Onacków, herbu własnego i Olgi z hrabiów Stadnickich, herbu Szreniawa[3]. Gdy miał 13 lat, w wyniku upadku Powstania styczniowego jego ojciec został zaocznie skazany na karę śmierci. Należący do Beyzymów dwór w Onackowcach spalili Kozacy. Matka razem z dziećmi przeniosła się do Kijowa, gdzie Jan Beyzym w latach 1864–1871 ukończył II Gimnazjum. W 1872 roku przedostał się do Galicji, gdzie wstąpił do nowicjatu OO. Jezuitów w Starej Wsi 11 grudnia 1872. Odbył w kolegium starowiejskim studia humanistyczne i filozoficzne, a następnie teologiczne w Krakowie. Święcenia kapłańskie przyjął 26 lipca 1881 z rąk biskupa Albina Dunajewskiego i powrócił do Tarnopola, gdzie był znów wychowawcą, aż do zamknięcia tutejszego konwiktu (1881–1887). Po złożeniu ostatnich ślubów zakonnych (2 lutego 1886), jesienią 1886 roku przybył do Chyrowa, gdzie przez 10 następnych lat w Zakładzie naukowo-wychowawczym Ojców Jezuitów był wychowawcą młodzieży.

Jako misjonarz podjął pracę wśród trędowatych na Madagaskarze, co wymagało wielu wysiłków. Leprozorium w Ambahivorace składało się z 4 budynków, w których 150 chorych pozbawionych opieki medycznej wegetowało w skrajnej nędzy, niekiedy umierając częściej z głodu niż z powodu samej choroby: "Katolicy i poganie, mężczyźni, kobiety, dzieci, stłoczeni razem, jak zwierzęta". Beyzym podjął ciężką i rozpaczliwą pracę, chcąc poprawić stan zdrowia i morale chorych, a także zwalczyć ich stygmatyzację społeczną.

Postanowiwszy wybudować w Maranie szpital dla 200 chorych, przedłożył jego projekt zwierzchnikom. Koszt projektu wynosił 30 tysięcy franków, na co misja jezuicka nie miała funduszy, więc Beyzym rozpoczął szeroko zakrojoną kampanię listowną, prosząc rodaków z Polski, Austrii i Niemiec o datki, i do końca 1900 roku zebrał 25 tysięcy franków.

Budowa szpitala trwała 8 lat. Do prac Beyzym włączył wszystkich podopiecznych na tyle, na ile pozwalał ich stan zdrowia. W 1911 roku oddano do użytku obiekt wyposażony w bieżącą wodę, zatrudniono personel medyczny. Szpital istnieje do dziś pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej.

Prócz pracy z chorymi, o. Beyzym stworzył także słownik polsko-malgaski i pisywał artykuły do prasy misyjnej. W ostatnim okresie życia planował udać się na Sachalin, by tam nieść pomoc więźniom[4]. Wyczerpany pracą, zmarł 2 października 1912 roku na Madagaskarze. Spoczął na cmentarzu w Maranie, a w 1993 roku, po ekshumacji dokonanej w związku z procesem beatyfikacyjnym, jego szczątki zostały złożone w sarkofagu przygotowanym w kaplicy tamtejszego szpitala. Relikwie znajdują się również w bazylice Serca Pana Jezusa przy ul. Kopernika w Krakowie[5].

Pamiątki

edytuj

Pamiątki po bł. Janie Beyzymie – ryngraf odziedziczony po rodzicach, jego alba, sznur, różaniec, wyroby z drewna jego autorstwa (w tym m.in. krucyfiks, plakieta z Matką Boską Częstochowską, relikwiarzyk), przybory medyczne i wiele innych – przechowywane są w zbiorach Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej w Starej Wsi koło Brzozowa (woj. podkarpackie).

Beatyfikacji o. Jana Beyzyma dokonał Jan Paweł II 18 sierpnia 2002[6] w Krakowie.

Wspomnienie liturgiczne[7] bł. Jana obchodzone jest 12 października.

Teksty

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 650.
  2. Polscy święci Towarzystwa Jezusowego - Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  3. Ryszard Jurzak: Jan Beyzym. [w:] Genealogia dynastyczna [on-line]. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2019-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)].
  4. Zgon kapłana-samarytanina. „Nowości Illustrowane”. Nr 41, s. 13, 12 października 1912. 
  5. Czesław Drążek, Posługacz trędowatych : błogosławiony ojciec Jan Beyzym SJ - biografia, Wyd. 2, Kraków: WAM, 2002, s.120, ISBN 83-7097-990-4, OCLC 749410973 [dostęp 2023-02-03].
  6. Przesłanie teologiczne "Celebracji eucharystycznej i beatyfikacji Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, Jana Balickiego, Jana Beyzyma, Sancji Szymkowiak na Błoniach krakowskich" (18 sierpnia 2002 roku) / Daniel Nowocień SDB, Wydział Teologiczny (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) 2006 | Warszawa
  7. .:ILG:. - Czytelnia: 12 października - Bł. Jan Beyzym [online], brewiarz.pl [dostęp 2023-02-03].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj