Jan Baszkiewicz
Jan Michał Baszkiewicz (ur. 3 stycznia 1930 w Warszawie, zm. 27 stycznia 2011 tamże) – polski prawnik, historyk, politolog, historyk idei.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
3 stycznia 1930 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 stycznia 2011 |
| profesor nauk prawnych | |
| Specjalność: historia instytucji politycznych, historia myśli politycznej, historia ruchów społecznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1955 |
| Profesura |
1973 |
| Polska Akademia Nauk | |
| Status |
członek rzeczywisty |
| Doktor honoris causa Uniwersytet Wrocławski – 2003 Uniwersytet Jagielloński – 2008 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – 2008 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujSyn Bolesława Ludwika, pracownika umysłowego w Miejskich Zakładach Komunikacyjnych w Warszawie, i Michaliny z Perzanowskich. Wykształcenie średnie zdobył w Liceum im. Władysława IV w Warszawie[1]. W 1951 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W 1955 uzyskał stopień doktora nauk prawnych. Za rozprawę doktorską otrzymał nagrodę państwową. W wieku 26 lat został docentem w Polskiej Akademii Nauk. W 1965 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1972 – profesorem zwyczajnym.
W 1957 przeprowadził się do Wrocławia[2]. Na Uniwersytecie Wrocławskim kierował Katedrą Historii Doktryn Politycznych i Prawnych, był prodziekanem Wydziału Prawa (w latach 1962–1964) i prorektorem Uniwersytetu Wrocławskiego (1965–1968)[2].
W 1968, po wydarzeniach marcowych, został uznany przez władze partyjne za persona non grata, w związku z czym w tym samym roku opuścił Wrocław i objął stanowisko kierownika Katedry Powszechnej Historii Państwa i Prawa na Uniwersytecie Śląskim[3].
W 1973 został pracownikiem naukowym Instytutu Nauk Politycznych UW na stanowisku profesora zwyczajnego.
Był także aktywny politycznie. Jeszcze jako student działał w Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego komitetu warszawskiego. W 1948 wstąpił do Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej[1]. Od 1951 do rozwiązania należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[4]. Od 1956 do 1957 wchodził w skład Komitetu Dzielnicowego PZPR Stare Miasto w Warszawie[5]. Był także m.in. członkiem Komitetu Uczelnianego na Uniwersytecie Wrocławskim[6]. Był członkiem Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa PRL Wojciechu Jaruzelskim. Zasiadał w Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych[2]. W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego.
_01.JPG)
Członek korespondent (od 1986), członek rzeczywisty (od 1994) Polskiej Akademii Nauk[7]: członek krajowy rzeczywisty Wydziału I – Nauk Społecznych, członek Komitetu Nauk Politycznych PAN i Komitetu Nauk Prawnych PAN. Członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Przez wiele lat zasiadał w Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów Naukowych (Sekcja I – Nauk Humanistycznych i Społecznych).
Zajmował się historią myśli politycznych i ruchów społecznych oraz historią instytucji politycznych. Był wybitnym znawcą epoki Oświecenia oraz historii Francji, a w szczególności rewolucji francuskiej. Wspólnie ze Stefanem Mellerem był konsultantem historycznym filmu Danton (1982) w reżyserii Andrzeja Wajdy.
Baszkiewicz był redaktorem naczelnym pisma Acta Poloniae Historica (1975-1978)[8], członkiem komitetów redakcyjnych miesięcznika „Państwo i Prawo” i półrocznika „Czasopismo Prawno-Historyczne”, członkiem rady programowej dwumiesięcznika „Polski Przegląd Dyplomatyczny”.
Zmarł 27 stycznia 2011[9], pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (kwatera 13-4-1B)[10].
Wybrane publikacje
edytuj- Powstanie zjednoczonego państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku (1954)
- Powszechna historia państwa i prawa. T. 1, Starożytność i wieki średnie (1964)
- Państwo suwerenne w feudalnej doktrynie politycznej do początków XIV w. (1964)
- Polska czasów Łokietka (1968)
- Historia doktryn politycznych i prawnych (1970, 1971, 1973, 1984, wspólnie z Franciszkiem Ryszką)
- Myśl polityczna wieków średnich (1970, 1998, 2009)
- Historia Francji (1974, 1978, 1995, 1999, 2004, 2008)
- Maksymilian Robespierre (1976, 1989)
- Danton (1978, 1980, 1990)
- Wolność, Równość, Własność: rewolucje burżuazyjne (1981)
- Rewolucja francuska 1789–1794: społeczeństwo obywatelskie (1983, wspólnie ze Stefanem Mellerem)
- Ludwik XVI (1983, 1985)
- Richelieu (1984, 1995)
- Francuzi 1789–1794: studium świadomości rewolucyjnej (1989)
- Nowy człowiek, nowy naród, nowy świat: mitologia i rzeczywistość rewolucji francuskiej (1993)
- Henryk IV Wielki (1995)
- Francja. Historia państw świata w XX wieku (1997)
- Młodość uniwersytetów (1997)
- Powszechna historia ustrojów państwowych (1998, 2002)
- Władza (1999, 2009)
- Francja nowożytna: szkice z historii wieków XVII–XX (2002)
- Anatomia bonapartyzmu (2003)
- O niektórych filozoficznych i praktycznych dylematach praw człowieka (2003)
- Francja w Europie (2006)
- Odnowienie Królestwa Polskiego 1295–1320 (2008)
- Państwo, rewolucja, kultura polityczna (2009)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2 sierpnia 2002)[11][3]
- Złoty Medal Jubileuszowy Uniwersytetu Wrocławskiego (2002)[1]
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja, 1996) – „jako zasłużony ambasador kultury polskiej we Francji i oddany rzecznik naukowej współpracy polsko-francuskiej”[3]
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Nagroda Państwowa III stopnia za pracę pt. „Powstanie Zjednoczonego Państwa Polskiego na przełomie XIII i XIV w.” (1955)[12]
- Nagroda „Problemów” za popularyzację szczególnie ważnych dla współczesności problemów europejskiej historii nowożytnej (1984)[13]
- doktor honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (2003)
- doktor honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (2005)[1]
- doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (2008)
- doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2008)[14]
Upamiętnienie
edytuj- Imię Jana Baszkiewicza nosi największa aula w Gmachu Audytoryjnym WNPiSM UW.
- 7 listopada 2011 na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowano konferencję: Profesor Jan Baszkiewicz – człowiek uniwersytetu[1].
- Ustanowiono także nagrodę jego imienia na najlepszą pracę doktorską z zakresu nauki o polityce[15].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Baszkiewicz Jan [online], jubileusz.wpae.uni.wroc.pl [dostęp 2024-06-10].
- ↑ a b c Jan Baszkiewicz (1930-2011). Uniwersytet Wrocławski, 2011-01-30. [dostęp 2011-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-09)].
- ↑ a b c Henryk Olszewski. Jan Baszkiewicz (1930–2011). „Nauka”. 1/2011. s. 178 – tu błędna data przyznania OOP.
- ↑ Spętana akademia. Polska Akademia Nauk w dokumentach władz PRL. Materiały partyjne 1950–1986, t. II, wybór, wstęp i opracowanie Patryk Pleskot, Tadeusz Paweł Rutkowski, Warszawa 2012, s. 165.
- ↑ Nota biograficzna na stronie Uniwersytetu Wrocławskiego. [dostęp 2022-03-19].
- ↑ Wojciech Wrzesiński, Uniwersytet Wrocławski: 1945-1995, Wrocław 1995, s. 249.
- ↑ Baszkiewicz, Jan [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).
- ↑ Acta Poloniae Historica. O nas
- ↑ Zmarł prof. Jan Baszkiewicz [online], Wyborcza.pl, 27 stycznia 2011.
- ↑ Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie – wyszukiwarka osób pochowanych [online], warszawa.grobonet.com [dostęp 2024-06-10].
- ↑ M.P. z 2002 r. nr 57, poz. 778 „w uznaniu wybitnych zasług w działalności naukowej i dydaktycznej, za osiągnięcia w pracy zawodowej”.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-10].
- ↑ Nagrody „Problemów” w roku 1984 otrzymują, „Problemy”, nr 12 (461), RSW „Prasa-Książka Ruch”, grudzień 1984, s. 2, ISSN 0032-9487.
- ↑ Doktorzy honoris causa UMCS. umcs.lublin.pl. [dostęp 2011-02-23].
- ↑ Nagroda im Jana Baszkiewicza – Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych [online] [dostęp 2024-06-10] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Biogram na stronie Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW
- Prof. zw. dr czł. rz Jan Michał Baszkiewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-09-12].
- Mikołaj Banaszkiewicz, Profesor Jan Baszkiewicz (1930-2011), „Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego” 2011, nr 1 (15), s. 21–48.
- Henryk Olszewski, Jan Baszkiewicz (1930–2011), „Nauka” 2011, nr 1, s. 177–182.