Jack Palance

amerykański aktor

Jack Palance, właśc. Volodymyr Palahniuk[1][2] (ur. 18 lutego 1919 w Hazle Township, zm. 10 listopada 2006 w Montecito) – amerykański aktor pochodzenia ukraińskiego.

Jack Palance
Ilustracja
Jack Palance (1975)
Imię i nazwisko

Volodymyr Palahniuk

Data i miejsce urodzenia

18 lutego 1919
Hazle Township

Data i miejsce śmierci

10 listopada 2006
Montecito

Zawód

aktor, reżyser

Współmałżonek

Virginia Baker
(1949-1968; rozwód)
Elaine Rogers
(1987-2006; jego śmierć)

Lata aktywności

1947–2004

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj

Urodził się w sekcji Census-designated place Lattimer w Hazle Township w stanie Pensylwania jako jedno z pięciorga dzieci, syn Anny Gramiak i Ivana Palahniuka, który był górnikiem[3]. Jego rodzice byli ukraińskimi imigrantami[4]; jego ojciec urodził się w wiosce Iwanie Złote[3] na zachodniej Ukrainie, a matka pochodziła z okolic Lwowa[3]. Uczęszczał na University of North Carolina at Chapel Hill[5].

Pracował jako górnik węgla i radio-mechanik[5]. Uprawiał zawodowo boks pod koniec lat 30., jednak w trakcie wojny porzucił to zajęcie i został pilotem bombowca B-24. Podczas szkoleniowego lotu w Arizonie, samolot został rozbity, w wyniku czego Jack doznał obrażeń twarzy i wymagał operacji plastycznej. Po wojnie, studiował na wydziale dramatu na Uniwersytecie Stanforda[4]. W czasie studiów pracował krótko jako kucharz, kelner, ratownik w Jones Beach State Park i model.

Kariera

edytuj

Po ukończeniu studiów, w 1947 niemal natychmiast zadebiutował na Broadwayu w roli rosyjskiego żołnierza w spektaklu Rzeka dwóch serc[6] autorstwa Ernesta Hemingwaya. W 1948 roku zastąpił Marlona Brando w roli Stanleya Kowalskiego w broadwayowskiej produkcji Tennessee Williamsa Tramwaj zwany pożądaniem, co zwróciło na niego uwagę reżysera Elii Kazana, który powierzył mu rolę Blackiego w dreszczowcu Panika na ulicach (Panic in the Streets, 1950) u boku Richarda Widmarka.

Zasłynął rolami w Sudden Fear (1952) oraz w klasycznym westernie Jeździec znikąd (1953), za które w 1953 i w 1954 otrzymał nominacje do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego. Niezapomniana pozostanie bardzo wyrazista rola porucznika Joe Costy w dramacie wojennym Roberta Aldricha z 1956 Atak. W latach 50. i 60. grał charakterystyczne role złoczyńców[7], w tym Kuby Rozpruwacza, Attyli czy Fidela Castro.

30 marca 1992 roku w Dorothy Chandler Papillon w Kalifornii, podczas gdy uhonorowano go Nagrodą Akademii Filmowej za drugoplanową rolę w komedii Sułtani westernu (City Slickers, 1991)[8], zaskoczył publiczność podczas ceremonii, pokazując swój fizyczny wigor. Wykonał na scenie kilkanaście pompek (także na jednej ręce), mimo że w tym czasie miał 73 lata. Wydarzenie to przeszło do historii kina, wielokrotnie nawiązywano doń i parodiowano je.

21 kwietnia 1949 ożenił się z Virginią Baker, z którą miał trzy córki: Holly (ur. 5 sierpnia 1950), Brooke (ur. 9 lutego 1952) i Cody (ur. 1955, zm. 1998). 5 czerwca 1968 rozwiódł się. 6 maja 1987 poślubił Elaine Rochelle Rogers.

Zmarł 10 listopada 2006 w Montecito w stanie Kalifornia w wieku 87 lat[9].

Filmografia

edytuj

Nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Personalidade: Jack Palance (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2017-12-25]. (port.).
  2. Jack Palance. Listal. [dostęp 2017-01-17]. (ang.).
  3. a b c Jack Palance (18 de Fevereiro de 1919). Filmow. [dostęp 2017-12-25]. (port.).
  4. a b Brian Baxter (2006-11-13): Obituary: Jack Palance. The Guardian. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  5. a b Jack Palance Biography (1919-2006). Film Reference. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  6. Jack Palance. ibdb.com. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  7. Jack Palance. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  8. Jack Palance. MYmovies. [dostęp 2017-12-25]. (wł.).
  9. Richard Severonov (2006-11-11): Oscar-Winning Actor Jack Palance Dies. The New York Times. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj