Irena Lipowicz
Irena Ewa Lipowicz (ur. 9 czerwca 1953 w Gliwicach) – polska prawniczka i dyplomatka, profesor nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, posłanka na Sejm I, II i III kadencji, w latach 2000–2004 ambasador RP w Austrii, w latach 2010–2015 rzecznik praw obywatelskich.
 Irena Lipowicz (2024) | |
| Data i miejsce urodzenia |
9 czerwca 1953 |
|---|---|
| Profesor nauk społecznych | |
| Specjalność: europejskie prawo administracyjne | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1981 – nauki prawne |
| Habilitacja |
1992 – nauki prawne |
| Profesura |
28 września 2020 |
| Doktor honoris causa Uniwersytet w Osnabrück – 2009 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
UKSW, UŚ, KSAP, SWPS w Warszawie |
| Rzecznik praw obywatelskich | |
| Okres spraw. |
21 lipca 2010–9 września 2015 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Ambasador RP w Austrii | |
| Okres spraw. |
3 maja 2000–26 maja 2004 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujW 1976 ukończyła z wyróżnieniem studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, na którym podjęła pracę w charakterze asystenta, a następnie adiunkta. W 1981 uzyskała na tym wydziale stopień doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy pt. Sytuacja systemu informatycznego w sferze prawa administracyjnego napisanej pod kierunkiem Karola Sobczaka[1][2]. W 1992 otrzymała na macierzystej uczelni stopień doktora habilitowanego nauk prawnych na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy pt. Pojęcie sfery wewnętrznej administracji państwowej[2]. W 2020 otrzymała tytuł profesora nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne[3].
W 1980 wstąpiła do NSZZ „Solidarność”, brała też udział w założeniu Związku Górnośląskiego. Była współpracowniczką Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności[4].
Pracowała następnie m.in. w Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Była członkinią Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk[2]. W 1998 została profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, na którym objęła kierownictwo Katedry Prawa Administracyjnego[5]. W latach 2006–2010 była profesorem Wyższej Szkoły Psychologii Społecznej w Warszawie[6]. Opublikowała około 100 prac naukowych[5], prowadziła wykłady na uniwersytetach w Kolonii, Atenach, Grazu, Dreźnie i Tybindze.
W latach 1991–2000 sprawowała mandat posłanki I, II oraz III kadencji. Była wybierana w okręgach katowickich: nr 36 i nr 16 (była bezpartyjną kandydatką z ramienia Unii Demokratycznej i Unii Wolności).
W trakcie zasiadania w parlamencie kilkakrotnie wymieniano ją w rankingach tygodnika „Polityka” wśród najlepszych posłów. W Sejmie III kadencji przewodniczyła Komisji Samorządu Terytorialnego. Uczestniczyła w pracach nad reformą administracyjną w 1999, na mocy której m.in. przywrócono powiaty i ustanowiono samorząd wojewódzki. Mandat poselski złożyła w 2000, gdy objęła funkcję nadzwyczajnego i pełnomocnego ambasadora RP w Republice Austrii. W listopadzie 2004 została mianowana na przedstawiciela MSZ do spraw stosunków polsko-niemieckich. Z resortu odeszła w maju 2006 razem ze Stefanem Mellerem (po wejściu do rządu Andrzeja Leppera).
W 2006 została rekomendowana przez posłów Platformy Obywatelskiej do Trybunału Konstytucyjnego, jednak jej kandydatura nie uzyskała wystarczającej większości[7]. W tym samym roku powołano ją do Kolegium Najwyższej Izby Kontroli. W 2007 weszła w skład rady programowej reaktywowanego przez Stefana Bratkowskiego Konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość. W 2008 objęła stanowisko dyrektora Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, razem z profesor Gesine Schwan została współprzewodniczącą Forum Polsko-Niemieckiego.
W 2010 klub parlamentarny PO przedstawił jej kandydaturę na stanowisko rzecznika praw obywatelskich. 10 czerwca tego samego roku została wybrana na ten urząd przez Sejm[8], a 8 lipca 2010 wybór ten został zatwierdzony przez Senat[9]. Urząd objęła 21 lipca tego samego roku po złożeniu ślubowania[6]. 9 września 2015 zakończyła pełnienie urzędu wraz ze złożeniem przed Sejmem ślubowania przez jej następcę, Adama Bodnara[10]. Wcześniej w tym samym roku została przewodniczącą zarządu Międzynarodowego Instytutu Ombudsmana dla regionu europejskiego[11].
W 2016 weszła w skład rady United Nations University[12], rady Fundacji Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą[13], rady Fundacji Służby Rzeczypospolitej[14] oraz Komisji Ekspertów do spraw reformy prawa ochrony danych osobowych w Unii Europejskiej przy GIODO[15].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytujOdznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009)[16], Odznaką Honorową za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego (2015)[17], Krzyżem Komandorskim I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (1999)[18], a także Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2009)[6].
Wyróżniona Nagrodą im. Grzegorza Palki (1999)[19], Nagrodą im. Edwarda J. Wende (2005)[20], Nagrodą im. Wojciecha Korfantego (2011)[21], Nagrodą Viadriny, przyznawaną przez Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (2014)[22], Nagrodą Księżnej Jadwigi Śląskiej (2015)[23], a także Nagrodą im. Michała Serzyckiego (2019)[24]. W 2009 otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Osnabrück[25].
Przypisy
edytuj- ↑ Stosowałam metodę na słodką idiotkę. rp.pl, 11 marca 2014. [dostęp 2016-07-29].
- ↑ a b c Prof. dr hab. Irena Ewa Lipowicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-10-23].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 września 2020 r. nr 115.11.2020 w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2020 r. poz. 996).
- ↑ Kazimierz Barczyk, Stanisław Grodziski, Stefan Grzybowski: Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980–1990. Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2001. ISBN 83-7059-503-0. [dostęp 2015-09-09].
- ↑ a b Dr hab. Irena Lipowicz, prof. UKSW. uksw.edu.pl. [dostęp 2020-10-23].
- ↑ a b c Irena Lipowicz – Rzecznik Praw Obywatelskich VI kadencji. rpo.gov.pl. [dostęp 2015-09-09].
- ↑ GŁOSOWANIE Nr 114 – Posiedzenie 27. Pkt 14. porz. dzien. Wybór sędziów Trybunału Konstytucyjnego. sejm.gov.pl, 27 października 2016. [dostęp 2016-06-14].
- ↑ Sejm wybrał Irenę Lipowicz na stanowisko RPO. gazeta.pl, 10 czerwca 2010. [dostęp 2015-09-09].
- ↑ Senat zatwierdził wybór Ireny Lipowicz na RPO. interia.pl, 8 lipca 2010. [dostęp 2015-09-09].
- ↑ Nowy RPO Adam Bodnar złożył ślubowanie przed Sejmem. onet.pl, 9 września 2015. [dostęp 2015-09-09].
- ↑ Dr hab. Irena Lipowicz, prof. UKSW – RPO VI kadencji. rpo.gov.pl. [dostęp 2016-04-28].
- ↑ Professor Irena Lipowicz. unu.edu. [dostęp 2016-06-02]. (ang.).
- ↑ Stiftungsrat. europa-uni.de. [dostęp 2016-06-02]. (niem.).
- ↑ Rada Fundacji. fsrz.pl. [dostęp 2017-04-05].
- ↑ Komisja Ekspertów GIODO. giodo.gov.pl. [dostęp 2018-02-22].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 maja 2009 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2009 r. nr 59, poz. 799).
- ↑ Główną maksymą dzisiejszego spotkania jest „Labor omnia vincit – praca wszystko zwycięża” – minister Andrzej Halicki podczas konferencji „Od Solidarności do Samorządności”. mac.gov.pl, 28 sierpnia 2015. [dostęp 2015-09-09].
- ↑ Informacje na stronie parlament.gv.at. [dostęp 2017-09-23]. (niem.).
- ↑ Nagroda im. G. Palki. ligakrajowa.org.pl, 12 września 1999. [dostęp 2016-06-04].
- ↑ Laureaci Nagrody im. Edwarda J. Wende. fdp.org.pl. [dostęp 2016-06-04].
- ↑ Nagrody Wojciech Korfantego w 2011 roku. zghalemba.pl, 17 kwietnia 2011. [dostęp 2016-06-04].
- ↑ Laureaci Nagrody Viadriny. europa-uni.de. [dostęp 2016-05-18].
- ↑ Kamilla Jasińska, Bogumił Dudczenko: Święto UWr w hołdzie pionierom. 16 listopada 2015. [dostęp 2016-05-16].
- ↑ Nagrody im. Michała Serzyckiego 2019 przyznane. uodo.gov.pl, 28 stycznia 2019. [dostęp 2019-02-12].
- ↑ Prof. dr hab. Irena Lipowicz otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Osnabruck. us.edu.pl, 7 października 2009. [dostęp 2015-09-09].
Bibliografia
edytuj- Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 2016-06-01].
- Prof. dr hab. Irena Ewa Lipowicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-10-23].