Indeks GRAU

Indeks GRAU (ros. Индекс ГРАУ) – oznaczenia wzorów uzbrojenia nadawane w ZSRR i Rosji przez GRAU (Główny Zarząd Rakietowo-Artyleryjski), a następnie także inne zarządy uzbrojenia.

Historia

Indeksy uzbrojenia były pierwotnie wprowadzone w 1938 roku przez Główny Zarząd Artyleryjski (GAU, Gławnoje Artillerijskoje Uprawlenije) dla oznaczania wzorów uzbrojenia w jawnej korespondencji. Pierwotnie oznaczenia miały postać. np. 52-P-365; rozpoczynały się od liczby od 50 do 57 oznaczającej grupę uzbrojenia. System ten stosowany był do końcówki lat 50.

W 1960 roku GAU przekształcono w GRAU – Główny Zarząd Rakietowo-Artyleryjski (Gławnoje Rakietno-Artillerijskoje Uprawlenije) i jednocześnie wprowadzono nowy system oznaczeń. Pierwsza cyfra oznaczała grupę uzbrojenia (oddział):

1 - przyrządy optyczne i radiolokacyjne, systemy kierowania;
2 - działa artyleryjskie i moździerze;
3 - amunicja artyleryjska;
4 - ładunki miotające artylerii;
6 - uzbrojenie piechoty;
7 - amunicja piechoty.

W związku z rozwojem techniki rakietowej i wyodrębnieniem nowych rodzajów sił zbrojnych zmodyfikowano system oznaczeń. Nowe rakiety wojsk lądowych otrzymały cyfrę 9 zamiast dotąd stosowanych dla nich grup 2 (zestawy, wyrzutnie), 3 (pociski) i 4 (ładunki miotające). Zarząd Uzbrojenia Wojsk Obrony Powietrznej stosował cyfrę 5, a później także indeksy w odwrotnej kolejności, kończące się cyfrą 6. Zarząd Uzbrojenia Rakietowego Rakietowych Wojsk Przeznaczenia Strategicznego stosował cyfrę 8, a następnie 15. Wydzielony w późniejszym okresie Główny Zarząd Środków Kosmicznych (GUKOS) stosował liczby 11, 14 i 17. Oba ostatnie zarządy stosują także liczby 13 i 16.

Po pierwszej cyfrze lub liczbie następuje litera lub litery oznaczające rodzaj uzbrojenia, a następnie liczba oznaczająca konkretny model.

Podobne, lecz osobne indeksy używane były przez Zarząd Uzbrojenia Rakietowo-Artyleryjskiego Marynarki Wojennej i Zarząd Uzbrojenia Sił Powietrznych.

Wybrane oznaczenia

W nawiasach oznaczenia cyrylicą, według kolejności alfabetu rosyjskiego.

Oddział 1 (GRAU)

Przyrządy optyczne i radiolokacyjne, systemy kierowania

1A… (1А) — systemy i przyrządy kierowania ogniem
1B… (1Б) — przyrządy pomiarowe
1W… (1В) — przyrządy dowodzenia, przeliczniki
1G… (1Г) — przyrządy żyroskopowe
1D… (1Д) — przyrządy laserowe
1I… (1И) — instrumenty
1K… (1К) — kompleksy
1Ł… (1Л) — stacje radiolokacyjne
1N… (1Н) — przyrządy obserwacji
1P… (1П) — celowniki
1R… (1Р) — środki remontowe i obsługi technicznej
1RŁ… (1РЛ) — stacje radiolokacyjne
1RS… (1РС) — stacje radiolokacyjne kierowania ogniem
1S… (1С) — samobieżne stacje radiolokacyjne
1SB… (1СБ) — pokładowe systemy rakiet
1T… (1Т) — przyrządy dowiązania topograficznego
1TPP… (1ТПП) — celowniki termowizyjne
1U… (1У) — środki szkolno-treningowe
1E… (1Э) — urządzenia zasilania

Оddział 2 (GRAU)

Działa artyleryjskie, kompleksy rakietowe wojsk lądowych

2A… (2А) — armaty, haubice (np. 2A36)
2B… (2Б) — moździerze, wieloprowadnicowe wyrzutnie rakietowe (np. 2B9)
2W… (2В) — aparatura kontrolno-diagnostyczna
2G… (2Г) — oprzyrządowanie do tankowania rakiet
2I… (2И) — instrumenty
2K… (2К) — kompleksy rakietowe (pierwotnie) (np. 2K6, 2K15)
2Ł… (2Л) — lawety
2P… (2П) — wyrzutnie rakietowe (pierwotnie) (np. 2P26)
2S… (2С) — działa samobieżne (np. 2S1)
2T… (2Т) — środki transportu kompleksów rakietowych
2U… (2У) — środki szkolno-treningowe
2F… (2Ф) — środki transportu artylerii
2Ch… (2Х) — środki przygotowania ogniowego
2C… (2Ц) — celowniki mechaniczne
2Sz… (2Ш) — pojemniki

Оddział 3 (GRAU)

Amunicja artyleryjska, rakiety

3A… (3А) — amunicja agitacyjna
3BW… (3БВ) — amunicja specjalna (jądrowa)
3BK… (3БК) — pociski przeciwpancerne kumulacyjne
3BM… (3БМ) — pociski przeciwpancerne podkalibrowe (np. 3BM22)
3BP… (3БП) — pociski przeciwpancerne przepalające (kumulacyjne)
3BR… (3БР) — pociski przeciwpancerne smugowe
3Wx… (3В) — naboje rozdzielnego ładowania, w miejsce x – symbol pocisku, np:
- 3WBK… (3ВБК) — naboje rozdzielnego ładowania z pociskami BK (podkalibrowymi)
- 3WBM… (3ВБМ) — naboje rozdzielnego ładowania z pociskami BM (kumulacyjnymi)
- 3WG… (3ВГ) — naboje rozdzielnego ładowania z pociskami przeciwbetonowymi
- 3WOF… (3ВОФ) — naboje rozdzielnego ładowania z pociskami OF (odłamkowo-burzącymi)
3WM… (3ВМ) — zapalniki
3D… (3Д) — amunicja dymna
3DC… (3ДЦ) — amunicja dymna wskaźnikowa
3Z… (3З) — amunicja zapalająca
3M… (3М) — rakiety kierowane (np. 3M6)
3N… (3Н) — głowice bojowe rakiet (np. 3N15)
3O… (3О) — amunicja odłamkowa i kasetowa
3OR… (3ОР) — pociski odłamkowo-smugowe
3OF… (3ОФ) — pociski odłamkowo-burzące
3P… (3П) — amunicja szkolna
3R… (3Р) — niekierowane rakiety taktyczne (np. 3R9)
3RB… (3РБ) — amunicja walki radioelektronicznej (zakłócająca)
3S… (3С) — amunicja świetlna
3Ux… (3У) — naboje zespolone, w miejsce x – symbol pocisku, np:
- 3UBK… (3УБК) — naboje zespolone z pociskami BK (podkalibrowymi)
- 3UBM… (3УБМ) — naboje zespolone z pociskami BM (kumulacyjnymi)
- 3UOF… (3УОФ) — naboje zespolone z pociskami OF (odłamkowo-burzącymi)
3F… (3Ф) — amunicja burząca
3C… (3Ц) — silniki rakietowe
3Sz… (3Ш) — pociski z gotowymi elementami rażącymi (szrapnele)

Оddział 6 (GRAU)

Uzbrojenie piechoty

6B… (6Б) — środki ochrony indywidualnej
6W… (6В) — karabiny
6G… (6Г) — granatniki
6Ż… (6Ж) — skrzynki amunicyjne
6I… (6И) — instrumenty
6Ł… (6Л) — taśmy nabojowe, magazynki, skrzynki amunicyjne
6P… (6П) — broń strzelecka
6S… (6С) — kompleksy strzeleckie
6T… (6Т) — podstawy
6U… (6У) — lawety
6Ch… (6Х) — broń biała
6C… (6Ц) — celowniki

Оddział 9 (GRAU)

Uzbrojenie rakietowe

9A… (9А) — pojazdy bojowe kompleksów rakietowych
9B… (9Б) — pokładowe elementy systemów kierowania rakiet
9W… (9В) — oprzyrządowanie kontrolno-diagnostyczne
9G… (9Г) — oprzyrządowanie do tankowania rakiet
9D… (9Д) — silniki rakietowe
9I… (9И) — systemy zasilania kompleksów rakietowych
9K… (9К) — kompleksy rakietowe (np. 9K79)
9M… (9М) — rakiety (np. 9M14)
9N… (9Н) — głowice bojowe rakiet
9P… (9П) — wyrzutnie (np. 9P133)
9S… (9С) — urządzenia naprowadzania
9T… (9Т) — środki transportowe (np. 9T218)
9F… (9Ф) — środki szkolno-treningowe
9Ch… (9Х) — ładunki miotające silników na paliwo stałe, ładunki wybuchowe
9Sz… (9Ш) — celowniki optyczne
9E… (9Э) — zapalniki, głowice samonaprowadzania
9Ja… (9Я) — pojemniki

Bibliografia

Je. Nowikowskij. Otieczestwiennoje striełkowoje orużie, granatomioty, rucznyje oskołocznyje granaty i bojepripasy. Barnauł, 2009 (ros.)