Wikipedia

Hołynka (rejon klecki)

agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie kleckim

Hołynka (biał. Галынка; ros. Голынка) – agromiasteczko na Białorusi, w rejonie kleckim obwodu mińskiego, nad rzeką Naczą, około 20 km na południe od Klecka.

Hołynka
Галынка
Ilustracja
Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Państwo

 Białoruś

Obwód

 miński

Rejon

klecki

Sielsowiet

Hołynka

Populacja (2009)
• liczba ludności


384

Nr kierunkowy

+375 1793

Kod pocztowy

222653

Tablice rejestracyjne

5

Położenie na mapie obwodu mińskiego
Mapa konturowa obwodu mińskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Hołynka”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Hołynka”
Ziemia52°53′37,1″N 26°32′38,9″E/52,893639 26,544139
Multimedia w Wikimedia Commons

Siedziba parafii prawosławnej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła[1].

Historia

edytuj
 
Ewa Felińska

Pierwsza znana dziś wzmianka o Hołynce pochodzi z 1552 roku[2]. Na przełomie XVIII i XIX wieku majątek ten kupił Karol Piotr Wendorff, major wojsk polskich[3], kolejnym właścicielem był jego brat, Adam[4], a wkrótce potem syn Karola, Stanisław. W 2. dekadzie XIX wieku przebywała tu wielokrotnie Ewa Felińska, córka Zygmunta Wendorffa, brata Karola. W rękach rodziny Wendorffów majątek pozostał przez większą część XIX wieku[5], pod którego koniec Helena Wendorff wyszła za Dionizego Łozińskiego, wnosząc mu wieś w posagu. Po śmierci Dionizego majątek przypadł ich synowi Konradowi. Wdowa po Konradzie, Anna Łozińska, był ostatnią właścicielką Hołynki (w latach 1932–1939)[6].

Majątek w ciągu XIX wieku był dzielony przez rodzinę i sekwestrowany przez władze carskie za udział członków rodziny w powstaniach: listopadowym[7] i styczniowym[8]. W latach 70. XIX wieku majątek liczył około 1800 mórg[5].

Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Hołynka, wcześniej należąca do województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazła się na terenie powiatu słuckiego (ujezdu) guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Hołynka wróciła do Polski, należała do gminy Siniawka w powiecie nieświeskim województwa nowogródzkiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[9].

W XIX wieku działała tu fabryka płócien, młyn i kaplica katolicka (wybudowana w 1809 roku, istniała do 1939 roku) i gorzelnia (1810). W pierwszej połowie XIX wieku[10] albo w 1788 roku[11] wybudowano we wsi cerkiew prawosławną pw. św. apostołów Piotra i Pawła. Cerkiew była remontowana w latach: 1877, 1891, po 1920 i w 1989 roku[2][11]. Cerkiew i brama-dzwonnica (z 1863 roku) istnieją do dziś i są zabytkiem.

Obecnie we wsi znajduje się siedziba leśnictwa, szkoła średnia, dom kultury, biblioteka i poczta.

Dawny dwór

edytuj
 
Dwór Wendorffów i Łozińskich w 1937 roku
 
Ruiny kaplicy katolickiej

Prawdopodobnie Stanisław i Ewa Wendorfowie wybudowali w 1802 roku dwór, wzniesiony na planie czworokąta, z niską podmurówką i bardzo wysokim, gładkim, gontowym czterospadowym dachem. Od strony podjazdu miał ganek, którego trójkątny szczyt z półkolistym okienkiem był wsparty dwiema parami kolumn. Od strony ogrodu elewacja była podobna. Przed domem rozciągał się kolisty gazon.

Za domem znajdował się ogród o założeniu francuskim[12], który przechodził w park krajobrazowy opadający tarasami ku rzeczce Park założył na początku XIX wieku Stanisław Wendorff[13].

Na terenie folwarku istniały spichlerze z 1811 i 1812 roku[11][10].

Dwór istniał do II wojny światowej. Do dziś zachowały się częściowo zrujnowane fundamenty, ruina jednego ze spichlerzy[11][14] i resztki parku[10][11].

Majątek w Hołynce został opisany przez Ewę Felińską w jej książce Pamiętniki z życia[15][16]. Był również opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[17].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ ХРАМ СВЯТЫХ АПОСТОЛОВ ПЕТРА И ПАВЛА АГ. ГОЛЫНКА. sluck-eparchiya.by. [dostęp 2021-02-28]. (ros.).
  2. ↑ a b Hołynka na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-10-17].
  3. ↑ Felińska 1856 ↓, s. 254.
  4. ↑ Felińska 1859 ↓, s. 330.
  5. ↑ a b Hołynka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 116., 2. wpis, 7. znaczenie.
  6. ↑ Wykaz z nazwami majątków oraz z imionami i nazwiskami ich właścicieli z województw: Nowogródzkiego, Białostockiego, Poleskiego, Wileńskiego, Wołyńskiego. [dostęp 2015-10-17].
  7. ↑ Konfiskaty i wyroki po powstaniu listopadowym: indeks osobowy informacji publikowanych w Tygodniku Petersburskim w latach 1831–1832 i 1834–1835. stankiewicze.com. [dostęp 2015-10-17].
  8. ↑ Witold Iwanowski. Los powstańczej szabli. Historia pamiątki rodzinnej z powstania styczniowego. „Magazyn Polski, Ogólnokrajowy miesięcznik SZ „Związek Polaków na Białorusi””. 6 (66), s. 22–24, czerwiec 2011. 
  9. ↑ Hołynka na stronie Radzima.net. [dostęp 2015-10-17].
  10. ↑ a b c Голынка, усадьба Вендорфов. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Минского края. Mińsk: Полифакт, 2000, s. 135–136. ISBN 985-6107-24-5. [dostęp 2015-10-17]. (ros.).
  11. ↑ a b c d e Голынка na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).
  12. ↑ Felińska 1856 ↓, s. 124.
  13. ↑ Felińska 1859 ↓, s. 328.
  14. ↑ Збор помнікаў гісторыі і культуры. Мінская вобласць. Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1987, s. 213–214. [dostęp 2015-10-17]. (biał.).
  15. ↑ Felińska 1856 ↓.
  16. ↑ Felińska 1859 ↓.
  17. ↑ Hołynka, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 211–212, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).

Bibliografia

edytuj
  • Ewa Felińska: Pamiętniki z życia. T. 1. Wilno: Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1856.
  • Ewa Felińska: Pamiętniki z życia. T. 2. Wilno: Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1859, seria: 2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hołynka_(rejon_klecki)&oldid=74019082”