Gruszyczka karpacka

gatunek rośliny

Gruszyczka karpacka[4] (Pyrola carpatica Holub & Křísa) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. Endemit Karpat. W Polsce jest gatunkiem bardzo rzadkim; rośnie tylko w Tatrach Zachodnich. Opisano tutaj tylko 2 stanowiska: na Małym Giewoncie na wysokości około 1720 m i na zachodnich zboczach Kopy Kondrackiej na wysokości około 1780-1800 m[5].

Gruszyczka karpacka
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

wrzosowate

Rodzaj

gruszyczka

Gatunek

gruszyczka karpacka

Nazwa systematyczna
Pyrola carpatica Holub & Křísa
Folia Geobot. Phytotax. 6: 82 1971[3]

Morfologia

edytuj
Łodyga
Do 15 cm wysokości.
Liście
Skórzaste, zimozielone, długoogonkowe, szerokojajowate lub okrągławe[5].
Kwiaty
Zebrane w grono złożone z kilku-kilkunastu kwiatów. Kwiaty o średnicy około 10 mm, nieco grzbieciste. Działki kielicha trójkątnie lancetowate. Płatki korony białe, szeroko rozpostarte, około dwa razy dłuższe od działek. Szyjka słupka wygięta ku dołowi, długości około 9 mm[5].
Owoc
Kulista torebka z bardzo drobnymi nasionami[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, hemikryptofit, oreofit. Rośnie w murawach naskalnych, na podłożu bogatym w węglan wapnia. Kwitnie w lipcu[5]. Gatunek charakterystyczny wysokogórskich muraw nawapiennych ze związku Seslerion tatrae[6].

Zagrożenia i ochrona

edytuj

Roślina umieszczona w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin oraz na polskiej czerwonej liście w grupie gatunków zagrożonych (EN)[5][7].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-03-16] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2017-02-28].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. a b c d e f Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  6. Matuszkiewicz W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 537. ISBN 83-01-13520-4.
  7. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.