Gontyniec
Gontyniec (192 m n.p.m.) – kulminacja pasma wzgórz morenowych Wysoczyzny Chodzieskiej, położona 5 km na zachód od Chodzieży, będąca najwyższym punktem Pojezierza Wielkopolskiego[1].
 Szczyt Gontyńca z dostrzegalnią. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Wysokość |
192 m n.p.m. |
Położenie na mapie Polski  | |
 52°58′35,9″N 16°50′59,9″E/52,976639 16,849972
| |
Nazwa
edytujWedług podań ludowych nazwa wywodzi się z czasów przedchrześcijańskich, od słowa gontyna – czyli od słowiańskiej budowli sakralnej.
Od nazwy wzgórza zaczerpnął nazwę Browar Gontyniec, z siedzibą w Chodzieży, właściciel m.in. marki piwa Gniewosz.
Turystyka i obiekty
edytujNa Gontyniec prowadzą urozmaicone szlaki turystyczne – czerwony i żółty z Chodzieży oraz żółty z Oleśnicy, dokąd dociera linia autobusowa nr 3 MPK Chodzież z chodzieskiego dworca. Na szczycie zlokalizowana jest metalowa przeciwpożarowa wieża obserwacyjna (tzw. dostrzegalnia) o wysokości 34 metrów (niedostępna dla turystów). Gestorem obiektu jest Nadleśnictwo Podanin. Obok czytelne są ślady po starej wieży triangulacyjnej.
Morfologia
edytujOkolice Gontyńca charakteryzują się dużymi, jak na Wielkopolskę różnicami wysokości względnych, co przydaje szlakom i ścieżkom w okolicy podgórskiego charakteru. Od odległej o 7 km doliny Noteci Gontyniec jest wyższy o 150 m. Teren porastają lasy liściaste (w tym dąbrowy) i bory mieszane.
Badania archeologiczne
edytujW 2017 roku na wzgórzu przeprowadzono sondażowe badania archeologiczne. W trzech wykopach sondażowych natrafiono między innymi na krzemienne zabytki z okresu mezolitu, fragment krzemiennego sztyletu z wczesnej epoki brązu i fragment czekana kamiennego także z wczesnej epoki brązu. W sondażu B natrafiano ponadto na przepaloną ceramikę z okresu wpływów rzymskich, liczne fragmenty polepy i cztery dołki posłupowe mogące świadczyć o istnieniu w tym miejscu budynku drewnianego. W sondażu C zarejestrowano fragment ceramik wczesnośredniowiecznej. Uchwycone fakty osadnicze można łączyć chronologicznie z:
- mezolitem,
- wczesną epoką brązu,
- kulturą łużycką,
- okresem wpływów rzymskich,
- wczesnym średniowieczem.
Badania przeprowadzone były przez archeologów Piotra i Katarzynę Alagierskich, realizujących przy współpracy z Chodzieskim Domem Kultury projekt „Rozpoznanie Zasobów Dziedzictwa Kulturowego Ziemi Chodzieskiej”[2].
Sport
edytujNa szczycie oraz okolicznych ścieżkach leśnych odbywa się szereg imprez sportowych, m.in.:
- wyścigi MTB[3],
- biegi górskie:
- od 2021 roku Gontyniec Ultra Trail[4],
- od 2023 roku Gontyniec Celtic Trail[5].
Na terenie Chodzieży działa stowarzyszenie Powiatowe Zrzeszenie Sportowe "GONTYNIEC"[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Gontyniec. [dostęp 2014-09-08]. (pol.).
- ↑ ANK, Powiat chodzieski: Miejsca odkryć archeologicznych połączy szlak turystyczny, „chodziez.naszemiasto.pl”, 9 lipca 2017 [dostęp 2018-07-11] (pol.).
- ↑ Marek Wolski, Kaczmarek Electric MTB, czyli górskie ściganie w Chodzieży [online], Chodzież Nasze Miasto, 6 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
- ↑ Dominika, Gontyniec Ultra Trail 2022 [online], Dębowa Góra Run!, 10 maja 2022 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
- ↑ BR W stronę Ultra, Gontyniec Celtic Trail [online], www.facebook.com, 19 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-19] (pol.).
- ↑ Powiatowe Zrzeszenie Sportowe "GONTYNIEC" [online], ngo.pl [dostęp 2022-07-20] (pol.).
Bibliografia
edytuj- praca zbiorowa, Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s.70, ISBN 83-01-10630-1
- Zarchiwizowana strona Chodzieży. chodziez.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-28)]. (dostęp 17.7.2010)