Gallipoli (półwysep)
Gallipoli (tur. Gelibolu, w starożytności Chersonez Tracki[1]) – półwysep w europejskiej części Turcji, nad Morzem Egejskim, pomiędzy cieśniną Dardanele (prowadzącą na Morze Marmara) a zatoką Saros na północy. Długość półwyspu wynosi ok. 90 km, szerokość do 21 km. Głównym miastem jest Gallipoli[2].
 Półwysep Gallipoli z otoczeniem | |
| Państwo | |
|---|---|
Położenie na mapie Çanakkale  | |
Położenie na mapie Turcji  | |
 40°22′02″N 26°27′18″E/40,367222 26,455000
| |
 Półwysep Gallipoli, Morze Egejskie, Dardanele i Morze Marmara | |
Historia
edytujW 1356 półwysep został opanowany przez Turcję jako pierwsza turecka posiadłość w Europie[3].
Gallipoli jest znane przede wszystkim jako miejsce desantu i późniejszych walk wojsk angielskich (także australijskich i nowozelandzkich) oraz francuskich w czasie I wojny światowej, w okresie od kwietnia 1915 do stycznia 1916 roku. Operację wojsk sprzymierzonych przygotował ówczesny I lord Admiralicji, a późniejszy premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill. Celem operacji było opanowanie cieśnin czarnomorskich i otwarcie drogi wodnej łączącej państwa ententy i Rosję. Wskutek niedogodnych warunków i silnego oporu wojsk tureckich walki zakończyły się ostatecznie klęską wojsk sprzymierzonych i ogromnymi stratami osobowymi obu walczących stron - odpowiednio 180 i 220 tys. żołnierzy. W czasie walk na półwyspie zasłużył się dowódca armii tureckiej Mustafa Kemal, znany później jako Kemal Atatürk, założyciel nowoczesnego państwa tureckiego po upadku Imperium Osmańskiego.
Zobacz też
edytuj- most Çanakkale 1915 – most wiszący budowany przez cieśninę Dardanele pomiędzy miejscowościami Lapseki i Gallipoli
Przypisy
edytuj- ↑ Chersonez, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-10-21].
- ↑ Słownik nazw geograficznych, VIDEOGRAF II, wyd. 2006, s. 127
- ↑ Ilustrowana encyklopedia powszechna, Wydawnictwo Zielona Sowa, wyd. 2011, s. 317