Fryderyk II Heski

landgraf Hesji-Kassel

Fryderyk II, niem. Friedrich II von Hessen-Kassel (ur. 14 sierpnia 1720 w Kassel, zm. 31 października 1785 tamże) – landgraf Hesji-Kassel w latach 1760–1785. Wprowadził Hesję-Kassel do epoki oświecenia. Był jedynym władcą swego kraju, który po reformacji przyjął na powrót wiarę katolicką.

Fryderyk II Heski
Ilustracja
Fryderyk II Heski
Wizerunek herbu
Herb Hesse-Kassel
Landgraf Hesji-Kassel
Okres

od 1760
do 1785

Poprzednik

Wilhelm VIII Heski

Następca

Wilhelm IX (I)

Dane biograficzne
Dynastia

heska

Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1720
Kassel

Data i miejsce śmierci

31 października 1785
w Kassel

Ojciec

Wilhelm VIII Heski

Matka

Dorothea Wilhelmine von Sachsen-Zeitz

Żona

1. Maria Hanowerska
2. Filipina Pruska

Dzieci

Wilhelm
Wilhelm IX (I)
Karol
Fryderyk III

Odznaczenia
Order Lwa Złotego (Hesja) Order Zasługi Wojskowej (Hesja) Order Podwiązki (Wielka Brytania)

Młodość

edytuj

Fryderyk urodził się w Kassel 14 sierpnia 1720. Jego ojcem był poprzedni landgraf Wilhelm VIII, a matką Dorothea Wilhelmine von Sachsen-Zeitz. Jego dziadkiem ze strony ojca był Karol I Heski. Jego stryjem był landgraf Fryderyk I Heski, również król Szwecji.

Nauczycielem młodego Fryderyka był pułkownik August Moritz von Donop, a w latach 1726–1733 szwajcarski teolog i filozof Jean-Pierre de Crousaz. W 1740 Fryderyk ożenił się z Marią Hanowerską (1722–1772) – córką Jerzego II, króla Wielkiej Brytanii, i zapisał jej i jej dzieciom hrabstwo Hanau.

W grudniu 1745 wylądował w Szkocji z sześcioma tysiącami heskich żołnierzy i powiódł ich przeciw jakobitom, którzy organizowali tam powstanie przeciw władzy Hanowerczyków. W lutym 1749 Fryderyk i jego ojciec Wilhelm VIII odwiedzili arcybiskupa-elektora Kolonii Klemensa Augusta, który nawrócił Fryderyka na katolicyzm.

Rządy

edytuj

Fryderyk został landgrafem w 1760. Mimo że był katolikiem, Hesja-Kassel pozostała kalwińska, a dzieci Fryderyka były nadal wychowywane na protestantów. W 1760 Fryderyk próbował z powrotem przyłączyć hrabstwo Hanau do Hesji-Kassel, lecz nie zgodziła się na to Wielka Brytania.

W czasie konfederacji barskiej w 1771 roku próbował go zainteresować koroną polską wojewoda mazowiecki Paweł Michał Mostowski[1].

Gdy końca dobiegła wojna siedmioletnia, Fryderyk starał się wzmocnić Hesję-Kassel gospodarczo. Zakładał manufaktury i magazyny. W 1777 założył Akademię Nauk (Kunsthochschule Kassel), a w 1779 – pierwsze publicznie dostępne muzeumFridericianum w Kassel.

Po śmierci pierwszej żony w 1773, ożenił się z Filipiną Pruską (1745–1800), z bocznej linii Hohenzollernów Brandenburg-Schwedt. Małżeństwo to było bezdzietne.

Wynajem żołnierzy

edytuj
 
Regiment piechoty Knyphausen w 1783 – oficer
i szeregowiec
Osobny artykuł: Armia najemna Hesji-Kassel.
 
Pomnik Fryderyka II Heskiego w Kassel
 
Fridericianum

W 1775 król Jerzy III Hanowerski wynajął u landgrafa niemal 20.000 żołnierzy do walki przeciw buntownikom amerykańskim, którym przewodził George Washington. Cała armia ówczesnej Hesji-Kassel liczyła około 40.000 żołnierzy, a więc dorównywała liczebnością stałej armii brytyjskiej (populacja wraz ze Szkocją ok. 9 mln.), szwedzkiej (populacja ok. 2 mln.) czy duńskiej (populacja wraz z Norwegią ok. 2 mln).

Hesja utrzymywała od dawna bardzo dużą, w stosunku do rozmiarów kraju (ok. 300.000 mieszkańców) armię, którą wynajmowała Francji i Anglii, lecz w 1776 spotykało się to z krytyką „oświeconej” warstwy w całych Niemczech. Żołnierzy do armii czasem po prostu brutalnie porywano. Użyczanie najemników było opłacalne. Nie dotyczyło to jedynie armii Hesji-Kassel (również demokratycznej Szwajcarii), ale armii heska była największa z wynajmowanych armii w całej Europy.

Przeciw rekordowo wielkiemu przymusowemu werbunkowi najemników (dla Jerzego III) przez Hesję-Kassel, Księstwo Brunszwiku, Księstwo Ansbach i Księstwo Anhalt-Zerbst (razem 30067 dusz, w tym 16992 z Hesji-Kassel) w latach 1775–1777 wystąpiło wielu niemieckich pisarzy (m.in. Johann Gottfried Seume, Johann Pezzl, Maximilian Klinger i Andreas Gearg Rebmann). W sumie w 1776 Fryderyk wysłał do Ameryki cztery bataliony grenadierów, piętnaści batalionów piechoty, dwie kompanie łowców (Jäger) i trzy kompanie wojsk artyleryjskich.

Potomstwo

edytuj

Z pierwszego małżeństwa z Marią Hanowerską pochodzili:

Fryderyk zmarł na udar mózgu w 1785 w zamku Weißenstein w Kassel.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Peter Gerke, Aufklärung + Klassizismus in Hessen-Kassel unter Landgraf Friedrich II, Ausstellungskatalog, Kassel 1979.
  • Charles W. Ingrao, The Hessian Mercenary State • Ideas, Institutions, and Reform under Frederick II 1760-1785, Cambridge, 1987.
  • Otto Berge, Die Innenpolitik des Landgrafen Friedrich II. von Hessen–Kassel. Ein Beitrag zur Geschichte des aufgeklärten Absolutismus in Deutschland, Mainz 1952.
  • Wolf von Both, Hans Vogel, Landgraf Wilhelm VIII. von Hessen-Kassel. Ein Fürst der Rokokozeit, Marburg 1964.
  • Wolf von Both, Hans Vogel, Landgraf Friedrich II. Ein Fürst der Zopfzeit, München 1973.
  • Hugo Brunner, Die Umtriebe Frankreichs und anderer Mächte zum Umsturze der Religionsverschreibung des Erbprinzen Friedrich von Hessen-Kassel in den Jahren 1755 und 1756, [w:] ZHG XXII, Neue Folge XII (1886), ss. 1–79.
  • Johannes Burkhardt, Abschied vom Religionskrieg. Der Siebenjährige Krieg und die päpstliche Diplomatie, Tübingen 1985.
  • Theodor Hartwig, Der Übertritt des Erbprinzen Friedrich von Hessen-Kassel zum Katholizismus. Ein Beitrag zur katholischen Propaganda aus der Zeit des siebenjährigen Krieges, Kassel 1870.
  • F. Kapp, Der Soldatenhandel deutscher Fürsten nach Amerika, Berlin 1874.
  • Wolff-Powęska, Anna, Niemiecka myśl polityczna wieku oświecenia, Poznań 1988.

Linki zewnętrzne

edytuj