Franz Jakob
Franz Xaver Jakob (ur. 17 listopada 1891 w Veitsaurach, zm. 10 września 1965 w Ingolstadt[1]) – niemiecki polityk, członek partii narodowosocjalistycznej, nadburmistrz Torunia w latach 1939–1945.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| nadburmistrz Fürth | |
| Przynależność polityczna | |
| nadburmistrz Torunia | |
| Okres |
od 1940 |
| Przynależność polityczna | |
Życiorys
edytujW latach 20. współpracował z Albertem Forsterem[2]. W 1930 roku objął stanowisko radnego miejskiego w Fürth. 27 kwietnia 1933 roku objął stanowisko burmistrza Fürth[1]. Jako burmistrz Fürth odpowiadał m.in. za spalenie synagogi i domu hausmeistra gminy żydowskiej Roberta Opla podczas nocy kryształowej[2]. Na mocy decyzji Gauleitera Gdańska i Prus Zachodnich Alberta Forstera, dnia 1 października 1939 roku (według innego źródeł 1 listopada[3][4]) objął stanowisko nadburmistrza Torunia[5][6].
Był bardzo niechętny wobec kultury polskiej. 2 listopada 1939 roku zapowiedział, że język polski zostanie usunięty z Torunia w ciągu pięciu lat[7]. W grudniu 1939 roku wprowadził tymczasową regulację sposobu określania kręgu osób narodowości polskiej. Zgodnie z jego zaleceniem jako osoby bezsprzecznie polskiej narodowości należało uznać wyłącznie Polaków przybyłych do Torunia po 1919 roku[8]. Podczas jego rządów zniszczono m.in. pomniki Józefa Hallera i Józefa Piłsudskiego oraz pamiątkową tablicę Ottona Steinborna, znajdującą się na gmachu Książnicy Miejskiej[7]. Był odpowiedzialny za wywóz polskich mieszkańców Torunia[9]. W 1944 roku wprowadził plan „Roland”, będącą programem ewakuacji ludności cywilnej, jeńców i robotników przymusowych z Torunia[10].
Od 1941 roku sprawował stanowisko prezesa Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst[11]. Organizacja zakończyła swoją działalność na początku 1945 roku[12].
Był wyznania katolickiego[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Jakob, Franz. bavariathek.bayern. [dostęp 2022-07-01]. (niem.).
- ↑ a b Kulesza 2020 ↓, s. 139.
- ↑ Grochowina 2016 ↓, s. 110.
- ↑ Sziling 2006 ↓, s. 520.
- ↑ Kulesza 2020 ↓, s. 137.
- ↑ Sziling 1977 ↓, s. 181.
- ↑ a b Grochowina 2016 ↓, s. 108-109.
- ↑ Sziling 1993 ↓, s. 166.
- ↑ Sziling 2006 ↓, s. 580.
- ↑ Paweł Bukowski: „Roland”, czyli tajny plan ewakuacji z okupowanego Torunia nie wypalił. nowosci.com.pl, 2016-01-30. [dostęp 2022-07-01].
- ↑ Niedzielska 1983 ↓, s. 147.
- ↑ Niedzielska 1983 ↓, s. 151.
Bibliografia
edytuj- Sylwia Grochowina: Niemieckie życie kulturalne w Toruniu w latach 1939–1945. W: Anna Wolff-Powęska, Katarzyna Woniak, Robert Traba (red.): „Fikcyjna rzeczywistość”. Codzienność, światy przeżywane i pamięć niemieckiej okupacji w Polsce. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2016. ISBN 978-83-64091-67-4.
- Witold Kulesza. Okupacyjny nadburmistrz i sędziowie Sądu Specjalnego w Toruniu (czyli o paradoksach historyczno- -prawnych). „Studia Iuridica Toruniensia”. 27, 2020. Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
- Magdalena Niedzielska. Dzieje toruńskiego towarzystwa Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst (1853–1945). „Rocznik Toruński”. 16, 1983.
- Jan Sziling. Hitlerowska administracja cywilna w Toruniu w okresie zarządu wojskowego (7 IX-25 X 1939 r.). „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia”. 11 (74), 1977.
- Jan Sziling: Struktura narodowościowa Torunia w okresie okupacji niemieckiej (1939–1945). W: Mniejszości narodowe i wyznaniowe w Toruniu w XIX i XX wieku. Mieczysław Wojciechowski (red.). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1993. ISBN 83-231-0456-5.
- Jan Sziling: Organizacja niemieckich władz okupacyjnych Torunia (1939–1945). W: Marian Biskup (red.): Historia Torunia (1920-1945) Tom III część 2. W czasach Polski Odrodzonej i okupacji niemieckiej (1920-1945). Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 2006. ISBN 83-87639-79-6.