Franciszek Targowski (podpułkownik)
Franciszek Mieczysław Targowski[a] (ur. 22 grudnia 1895 w Zawierciu, zm. po 19 kwietnia 1967[b]) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 podpułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 grudnia 1895 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 19 kwietnia 1967 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujUrodził się 22 grudnia 1895 w Zawierciu, w ówczesnym powiecie będzińskim, guberni piotrkowskiej, w rodzinie Karola i Marii z Gregorackich[6][7]. Był młodszym bratem Stanisława (1893–1940), majora broni pancernych, kawalera Orderu Virtuti Militari, zamordowanego w Charkowie[8]. Uczył się w Częstochowie, gdzie ukończył sześć klas gimnazjum[9][5].
13 kwietnia 1915 wstąpił do Legionów Polskich[10][11]. Służył w 12. kompanii III baonu 6 pułku piechoty[11]. Od końca września tego roku walczył na froncie wołyńskim[11]. 7 października 1915 awansował na plutonowego[11][12]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został osadzony w obozie internowania w Szczypiornie[4], a później w Łomży[10]. Po uwolnieniu wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej i został wcielony do 2 pułku piechoty, który w styczniu 1919 został przemianowany na 8 pułk piechoty Legionów[4]. W jego szeregach walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie na wojnie z bolszewikami[4]. Pod Rawą Ruską dostał się do ukraińskiej niewoli, z której zbiegł[4].
15 września 1921 dowódca III/8 pp Leg. kapitan Leon Winiarski we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:
Dnia 24 sierpnia 1920 w czasie walk 3 Dywizji Legionów pod Brześciem Litewskim III/8 pp Leg. przeprowadzał atak dwoma kolumnami na dworzec kolejowy Kamienica Wielka. Ppor. Targowski ówczesny adiutant baonu został wysłany przez dowódcę ze wsi Kamienica Wielka dla nawiązania łączności i przynaglenia do ataku prawej grupy, która zabłądziła w sąsiednich lasach. W przypuszczalnym miejscu odnalezienia tej grupy zastał grupy żołnierzy bolszewickich za i przed sobą, jednak nie tracąc zimnej krwi wpadł na nich wraz z towarzyszącym mu łącznikiem konnym i wezwał ich do poddania się. Bolszewicy w liczbie 14 próbowali zrazu uciekać do lasu, lecz zagnani przez ppor. Targowskiego poddali się wszyscy. Jeńców tych ppor.Targowski, omijając większe oddziały bolszewickie, doprowadził wszystkich do dowództwa III/8 pp Leg., dając tym czynem dowód wielkiej odwagi osobistej i przytomności umysłu[13].
Po zakończeniu działań wojennych kontynuował służbę w 8 pp Leg. w Lublinie[2][3][14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1644. lokatą w korpusie oficerów piechoty[1], a 3 maja 1926 mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 lipca 1925 i 268. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. W sierpniu 1929 został przeniesiony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II do prac Przysposobienia Wojskowego[16]. Powierzono mu obowiązki komendanta Okręgu II Związku Strzeleckiego[17]. 12 marca 1933 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[18][19]. W czerwcu tego roku został przeniesiony do 8 pp Leg. w Lublinie na stanowisko dowódcy II batalionu[20][21]. W listopadzie 1935 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza, a później na stanowisko dowódcy I batalionu[22]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 79. lokatą w korpusie oficerów piechoty[19]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 82 pułku piechoty w Brześciu na stanowisko I zastępcy dowódcy pułku. Z uwagi na to, że pułk, po przeprowadzonej mobilizacji, znajdował się na terenie operacyjnym Armii „Łódź” objął dowództwo nad jego pozostałością w garnizonie Brześć[5].
W czasie kampanii wrześniowej dowodził improwizowanym 182 pułkiem piechoty, który wchodził w skład Dywizji Kobyń, przemianowanej później na 60 Dywizję Piechoty[23][24]. Na jego czele walczył w bitwie pod Parczewem i bitwie pod Kockiem.
W 1940 w Szkocji był dowódcą 8 Batalionu Kadrowego Strzelców, a od 20 grudnia 1941 dowódcą 2. kompanii strzeleckiej I Oficerskiego Baonu Szkolnego. 8 stycznia 1942 został odkomenderowany do II Oficerskiego Baonu Szkolnego na stanowisko komendanta kursu dowódców baonów[25].
Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji[4]. 19 kwietnia 1967 otrzymał obywatelstwo brytyjskie. Był wówczas właścicielem pensjonatu „The Acre Guest House” w Largs[26].
20 marca 1934 był wdowcem, dzieci nie posiadał[21].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4889[6]
- Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[27][28]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[29] (po raz 2, 3 i 4 „za udział w b. Legionach Polskich”[30][31])
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”[32]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”[33][34]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[35]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[35]
- Krzyż Pamiątkowy 6 pułku piechoty Legionów Polskich[36]
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych[7]
- Srebrny Medal Waleczności 2. klasy[37]
- Brązowy Medal Waleczności[38]
Publikacje
edytuj- Zarys historji wojennej 8-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Uwagi
edytuj- ↑ W pierwszej połowie lat 20. XX wieku, w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Mieczysław II Targowski” (ur. 22 grudnia 1896), w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie por. kaw. rez. Mieczysława I Targowskiego (ur. 1 stycznia 1891)[1][2], natomiast w 1924 jako „Mieczysław Franciszek Targowski”[3].
- ↑ W 2018 Andrzej Wesołowski opublikował informację, że ppłk Targowski zmarł 19 kwietnia 1967 w Londynie[4]. W 2019, w kolejnej publikacji, której A. Wesołowski był współautorem, informacja o śmierci ppłk. Targowskiego 19 kwietnia 1967 w Londynie została pominięta[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 100.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 146, 435.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 140, 378.
- ↑ a b c d e f Wesołowski 2018 ↓, s. 38.
- ↑ a b c Wesołowski i Zawadzki 2019 ↓, s. 61.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-07-09]..
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 557.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ a b c d Żołnierze Niepodległości : Targowski Mieczysław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 170, 200, 203, 223, jako Mieczysław Targowski.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 24, 219.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926, s. 129.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929, s. 293.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 60, 452.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933, s. 46.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 528.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 131.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 19, 556.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 242, 243, 247, 249, 255, 274, 280, 283, 286, 374.
- ↑ Wróblewski 1989 ↓, s. 28, 52, 54, 55, 64, 78, 83, 89, 96, 107, 123, 192.
- ↑ Rozkazy dzienne 1942 ↓, s. 4.
- ↑ Naturalisation. „The London Gazette”. 44358, s. 7410, 1967-07-04. Londyn..
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932, s. 198.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 60.
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 170.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16 września 1922 roku, s. 689.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1936, s. 1.
- ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 636. 1928-11-10. [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 415.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 223.
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 200.
- ↑ Ciastoń i in. 1939 ↓, s. 203.
Bibliografia
edytuj- Targowski Franciszek Mieczysław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.69-6121 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-21].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rozkazy dzienne. I Oficerski Baon Szkolny, 1942.
- Jan Kazimierz Ciastoń, Adam Lisiewicz, Edward Skarbek, Edward Wojciechowski: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. T. 1: Tradycja. Warszawa: Komenda Koła 6 Pułku Piechoty Legionów Polskich i Dowództwo 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, 1939.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Andrzej Wesołowski: 30 Poleska Dywizja Piechoty. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2018, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7945-622-2.
- Andrzej Wesołowski, Tadeusz Zawadzki: 60 Dywizja Piechoty „Kobryń”. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7945-433-4.
- Jan Wróblewski: Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07659-6.