Franciszek Gliwicz
Franciszek Gliwicz, ps. Korski (ur. 4 października 1893 w Piotrkowie, zm. 4 stycznia 1964 w Warszawie) – polski działacz niepodległościowy, nauczyciel, oficer Armii Krajowej.
| Data i miejsce urodzenia |
4 października 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 stycznia 1964 |
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel |
| Stanowisko |
kierownik szkoły |
| Pracodawca |
Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Warszawie |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się 4 października 1893 w Piotrkowie, ówczesnej stolicy guberni piotrkowskiej, w rodzinie Hieronima (ur. 1850), urzędnika, kolejowego, odznaczonego Medalem Niepodległości, i Kazimiery z Egierskich[1][2][3][4][5]. Był starszym bratem Ignacego, ps. Ignacy Korski (1896–1929)[6][7][8][9] i Stanisława (1899–1969).
Był członkiem tajnej I Drużyny Skautowej im. Cypriana Godebskiego w Piotrkowie[4]. Uczył się w Warszawie, a od 1913 studiował filologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[4].
20 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Służył jako sekcyjny w oddziale karabinów maszynowych 5 pułku piechoty[10]. 31 stycznia 1916 został superarbitrowany w Krakowie, skąd 26 lutego 1916 wyjechał do Piotrkowa na urlop[10].
Pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Koninie[4]. W latach 1922–1933 uczył języka polskiego w Seminarium Nauczycielskim w Siennicy[4]. Od 1933 do 1935 był podinspektorem szkolnym w Łowiczu[4]. Zainicjował budowę 18 szkół państwowych na terenie powiatu[4]. Od 1935 był dyrektorem szkoły w Warszawie[4].
We wrześniu 1939 uczestniczył w obronie Warszawy[4]. W czasie okupacji niemieckiej był organizatorem tajnego nauczania oraz działał w szeregach AK[11][4]. Służył w 4 kompanii „Watra” batalionu AK „Kiliński” i został mianowany podporucznikiem[5]. W powstaniu warszawskim walczył w szeregach 4 kompanii baonu AK „Kiliński” i 4 kompanii baonu „Rum” na terenie północnego Śródmieścia[5]. Wraz z cywilną ludnością opuścił Warszawę[5].
Od 1945 był kierownikiem Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza[11][4]. Zmarł 4 stycznia 1964 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B 20, rząd 8, grób 17)[11][12][5].
Rodzina
edytujBył żonaty z Eugenią z Sikorskich (1895–1975), z którą miał trzy córki: Marię, Halinę Teklę (1923–1944) i Wandę Elżbietę (1925–1997) oraz syna Zbigniewa Macieja Gliwicza (1939–2024), profesora Uniwersytetu Warszawskiego[13][12]. Żona była siostrą Antoniego Sikorskiego (1893–1987), podpułkownika piechoty Wojska Polskiego[14].
Maria była żoną Jerzego Pritulaka (1917–1974), uczestnika powstania warszawskiego[15], z którym miała córkę Małgorzatę Pritulak (ur. 1947), aktorkę, żonę Zdzisława Wardejna (ur. 1940), aktora.
Halina Tekla, ps. Lilka w czasie powstania warszawskiego służyła razem z ojcem w 4 kompanii „Watra” baonu AK „Kiliński”. Była sanitariuszką, poległa trzeciego dnia powstania na ul. Chmielnej w pobliżu Dworca Głównego[16].
Wanda Elżbieta, ps. Kropka walczyła w powstaniu warszawskim w batalionie AK „Ruczaj”[17].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari[11]
- Krzyż Niepodległości – 13 kwietnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[6][18][19]
- Złoty Krzyż Zasługi[4]
- Złota Odznaka ZNP[11]
Przypisy
edytuj- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Franciszek Gliwicz (1893–1964). Fundacja Obchodów 100 Rocznicy Odzyskania Przez Polskę Niepodległości. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ a b c d e Franciszek Gliwicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ a b M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Gliwicz Ignacy, ps. „Karski Ignacy”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku . [dostęp 2024-11-19].
- ↑ a b Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Korski Franciszek, ps. „Gliwicz”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ a b c d e Zmarli. „Stolica”. 5 (843), s. 10, 1964-02-02. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”.
- ↑ a b Gliwicz. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Tomasz Sikorski: Antoni Sikorski. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2019, s. 5–7, 30, seria: Bohaterowie Niepodległej. ISBN 978-83-8098-775-3.
- ↑ Jerzy Pritulak. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Halina Tekla Gliwicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Wanda Elżbieta Gliwicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-19].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-19].
