Fiołek psi

gatunek rośliny

Fiołek psi (Viola canina L.) – gatunek rośliny należący do rodziny fiołkowatych. Występuje w Azji, Europie, Afryce Północnej (Maroko) i na Grenlandii[5]. W Polsce pospolity.

Fiołek psi
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

fiołkowate

Rodzaj

fiołek

Gatunek

fiołek psi

Nazwa systematyczna
Viola canina L.
Sp. pl. 2:935. 1753[3]

Morfologia

edytuj
Pokrój
Bylina, często z wieloma łodygami, tworząca kępki o wysokości 3-40 cm.
Łodyga
Rozgałęziona, prosta lub podnosząca się. Pod ziemią kłącze.
Liście
Nie tworzy u nasady różyczki liściowej. Liście jajowate; dolne tępe, długoogonkowe, górne zaostrzone, krótkoogonkowe, skórzaste i ciemnozielone. Przylistki lancetowate, frędzlowane. Przylistki średnich liści są dwukrotnie krótsze od ich ogonków.
Kwiaty
Niebieskie, płatki odwrotnie jajowate. Ostroga o długości 4-8 mm jest dwa razy dłuższa od przedłużeń działek kielicha, prosta biaława lub żółtawa. Większość kwiatów jest płona i ma zredukowaną koronę. Wszystkie wyłącznie na łodydze.
Owoce
Torebka tępa.

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do czerwca. Siedlisko: lasy, zbocza, zarośla, przydroża. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Nardo-Callunetea[6].

Zmienność

edytuj

Tworzy mieszańce z fiołkiem drobnym, fiołkiem leśnym, fiołkiem mokradłowym, fiołkiem Rivina, fiołkiem skalnym, fiołkiem wyniosłym[7].

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono jeden podgatunek[4]:

  • V. canina subsp. schultzii (Billot) Kirschl. – występuje w Europie Zachodniej i Środkowej[8]

Ponadto w Polsce występuje fiołek nibypsi (Viola canina subsp. montana (L.) Hartm.), w niektórych ujęciach taksonomicznych traktowany jako odrębny gatunek[9].

Zastosowanie

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2017-01-10].
  4. a b Viola canina L.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
  5. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
  6. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  7. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  8. Viola canina subsp. schultzii (Billot) Kirschl.. Plants of the World Online. [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
  9. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.