Figura zaszczytna
Figura zaszczytna (fr. pièce honorable) bądź geometryczna (fr. géometrique)[1] – element tarczy herbu. Jest typem godła heraldycznego, kategoryzowanym pod kątem cech zewnętrznych i godności[1].
Figury zaszczytne są jednym z popularniejszych w zachodnioeuropejskiej heraldyce godeł heraldycznych, jednocześnie stosunkowo rzadkie w rodzimych polskich herbach. Określa się tym mianem wszelkie figury powstałe z podziału tarczy herbowej, sięgające jej brzegów[1]. Jedyną figurą zaszczytną nie stykającą się z brzegiem tarczy jest otok[1]. Figury zaszczytne obowiązuje zasada alternacji, czyli umieszczania godła w kolorze metalu na barwie (lub na odwrót), lecz często spotyka się odstępstwa od tej reguły, np. figury typu w polu błękitnym słup czerwony itp.
Godła te mogą być w polu tarczy multiplikowane, zwykle przy zmniejszonej szerokości, co daje w efekcie np. pasiaste tło herbu (przy powtórzonym kilka razy pasie bądź prędze)[1]. Wówczas jednak figury te przestają być zaszczytnymi[1]. W krajach o rozbudowanym języku blazonowania, np. Francji, Anglii każdy taki dodatkowy wariant podstawowej figury ma własną, ścisłą nazwę[1].
Nazwa figury zaszczytne jest dawną nazwą polskiej heraldyki i może być dziś nieco myląca. Figura zaszczytna zastosowana w herbie nie musi i zazwyczaj nie oznacza jego udostojnienia[potrzebny przypis]. Nazwa figury pochodzi od staropolskiego słowa szczyt (tarcza) i nie powinna być kojarzona z obecnym znaczeniem słowa zaszczyt[potrzebny przypis].
Przykłady figur zaszczytnych spotykanych w polskich herbach
edytuj-
skraj
-
krzyż
-
pas
-
rosocha
-
skos
-
słup
Przykłady figur zaszczytnych spotykanych we francuskich herbach
edytuj-
champagne
-
encoeur
-
escarre
-
franc-quartier
-
giron
-
orle
-
sautoir
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytujBibliografia
edytuj- Józef Szymański, Nauki pomocnicze historii, wyd. 6, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, ISBN 978-83-01-16171-2 .