Eilert Dieken
Eilert Dieken (ur. 23 września 1898 w Walle, zm. 23 września 1960 w Esens[1]) – niemiecki policjant i żandarm, który podjął decyzję o zamordowaniu rodziny Ulmów w Markowej w 1944[1][2].
| Data i miejsce urodzenia |
23 września 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 września 1960 |
| Zawód, zajęcie |
policjant, żandarm |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUrodził się we wsi Walle (obecnie części miasta Aurich) w rodzinie protestanckiej, ale dobrowolnie dokonał aktu apostazji i rozstał się z Kościołem, mimo że funkcjonariusze policji w III Rzeszy nie byli do tego zobligowani. Walczył podczas I wojny światowej, a w latach 30. XX wieku otrzymał Krzyż Honorowy. Służył początkowo w policji Republiki Weimarskiej, a następnie w Ordnungspolizei III Rzeszy[1].
Po agresji niemieckiej na Polskę został skierowany do Generalnego Gubernatorstwa jako żandarm, w styczniu 1941 objął służbę szefa posterunku żandarmerii w Łańcucie. Podlegali mu żandarmi: Josef Kokott, Erich Wilde, Gustaw Unbehend oraz Michael Dziewulski, znani z brutalności względem ludności polskiej i działań rabunkowych. W lipcu 1941 otrzymał stopień Gendermerie-Meister (najwyższy podoficerski w policji). Od tego momentu podwładni nazywali Mistrzem (niem. Meister)[1].
.jpg)
Podejmując akcje w terenie działał ściśle według niemieckich wytycznych odnośnie do traktowania Żydów i pomagających im Polaków, tj. rozstrzeliwał ich na miejscu bez sądu. Po otrzymaniu informacji o Żydach ukrywających się w gospodarstwie rodziny Ulmów, 24 marca 1944 około godziny 5 rano przybył jako dowódca akcji do Markowej[3] i dokonał tam mordu znanego jako zbrodnia w Markowej, co nie odstraszyło polskich mieszkańców od dalszego pomagania Żydom[1]. Bezpośrednio po akcji udzielił nagany komendantowi policji w Markowej i ze zrabowanym Polakom mieniem odjechał wraz z podwładnymi ze wsi[4]. Zapytany przez sołtysa, dlaczego wydał rozkaz zamordowania dzieci Ulmów, odpowiedział, że po to by mieszkańcy wsi nie mieli z nimi problemów[3][2]. We wrześniu 1944 awansowano go na porucznika żandarmerii[1].
Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Esens i dwukrotnie przeszedł procedurę denazyfikacji (w czerwcu 1946 i w maju 1949), otrzymując najwyższe oceny od komisji. Nie należał do NSDAP ani innych organizacji zbrodniczych, co ułatwiło mu ukrycie mordów. Przed aliancką komisją i w ankiecie zeznawał jedynie, że od 5 czerwca 1940 do 20 lipca 1944 służył jako żandarm w różnych miejscowościach dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa. Otrzymał w związku z tym adnotację o braku przeciwwskazań do służby policyjnej. Pracował więc nadal, nawet otrzymał awans na inspektora. W 1950 został mu potwierdzony status dożywotniego urzędnika państwowego nadany w 1933. Do emerytury dosłużył się stopnia komisarza. Miał opinię służbisty, osoby ściśle przestrzegającej przepisów, życzliwej jednak dla ludzi. Również rodzina określała go jako dobrego i troskliwego. Jeden z wnuków, w dowód uznania jego pamięci, otrzymał imię Eilert. Unikał opowieści o służbie w okupowanej Polsce. Twierdził, że pomagał miejscowym. Wskazywał też na tajemnicę służbową[1]. Jedna z jego córek pielęgnowała pamięć o ojcu, który według niej „w trakcie okupacji cieszył się zasłużoną sympatią lokalnych Polaków”[5].
Prokuratura w Dortmundzie prowadziła umorzone następnie dochodzenie przeciw żandarmom z okręgu jarosławskiego. Nikomu nie postawiła zarzutów, także Diekenowi[6]. Podobnie zakończyło się pośmiertne śledztwo Centrali Badań Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu. Ukarano jedynie Josefa Kokotta, który strzelał do dzieci Ulmów[1].
Rodzina
edytujOżenił się przed 1939 i miał dwie córki: Grete oraz Hannelore[1]. Jego grób znajduje się na cmentarzu w Esens.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Andrzej Grajewski, "Meister" i towarzysze, w: Gość Niedzielny, nr 36/2023, s. 14-15, ISSN 0137-7604
- ↑ a b Marcin Sek, OS MOVIMENTOS SOCIAIS NA IGREJA: UMA CONCRETIZAÇÃO NO CONTEXTO DA II GUERRA MUNDIAL, A FAMÍLIA ULMA. Dinâmicas confraternais que conduziram o casal Ulma a arriscar a própria vida pela justiça, verdade e caridade, Lizbona: Universidade Católica Portugesa. Faculdade de Teologia, 2022, s. 26-27.
- ↑ a b Texte der Internetseite des »Museums für die Polen, die während des Zweiten Weltkrieges Juden gerettet haben – Museum für die Familie Ulma«, Markowa/Polen, [w:] Polen-Analysen, 2019 (240), s. 7.
- ↑ Witold Półtorak, Grzegorz Bielec, Znaczenie tragicznych wydarzeń historycznych dla turystyki na przykładzie rodziny Ulmów w Markowej, „Warsztaty z Geografii Turyzmu”, s. 140, ISBN 978-83-7525-713-7.
- ↑ Jakub Isański, Zbrodnie, bezprawie i przemoc seksualna wobec ludności cywilnej w czasach II wojny światowej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” (4), Wrocław 2019, s. 62.
- ↑ Tatsiana Astrouskaya, Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2017, s. 167, ISBN 978-83-62816-34-7.